کاهش سهم حمل و نقل در سبد هزینه خانوار

وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از افزایش کرایه حمل‌ونقل عمومی در کشور به‌ویژه کرایه تاکسی‌ها دفاع می‌کند و می‌گوید: افزایش کرایه‌ها باعث افزایش قدرت خرید 2.2میلیون نفر شاغل در بخش حمل‌ونقل عمومی می‌شود. به گزارش همشهری، این دفاع وزارتخانه یادشده براساس یک گزارش آماری از سهم هزینه‌های حمل‌ونقل در سبد هزینه خانوارهای ایرانی بیرون آمده و با دفاع قاطع از افزایش قیمت کرایه‌ها در حمل‌ونقل عمومی نشان می‌دهد که سهم هزینه‌ خدمات حمل‌ونقل از کل هزینه یک خانوار شهری در تمامی دهک‌های درآمدی به استثنای شهروندان دارای سطح درآمدی متوسط رو به بالا در سال گذشته نسبت به سال قبل آن کم شده است.
وزارت کار می‌گوید: سهم هزینه حمل‌ونقل از هزینه کل خانوارهای شهری در سال گذشته در تمامی دهک‌های درآمدی به جز دهک‌های ششم و هشتم (اقشار متوسط رو به بالا) نسبت به سال97 کمتر شده و سهم هزینه خدمات حمل‌ونقل در دهک‌های درآمدی کمتر از 2درصد بوده است. این وزارتخانه می‌گوید: افزایش هزینه خدمات حمل‌ونقل فشار چندانی بر خانوارها وارد نمی‌کند و به‌دلیل سهم کوچک این هزینه‌ها حتی برای خانوارهای دهک‌ درآمدی پایین یعنی یکم و دوم، می‌توان با اطمینان بیشتری از افزایش کرایه حمل‌ونقل وسایل عمومی خصوصا تاکسی دفاع کرد.

مردم تحمل افزایش کرایه را دارند
این گزارش به صراحت عنوان می‌کند: به‌نظر می‌رسد خانوارهای شهری در تمامی دهک‌های درآمدی از فقیر تا متوسط و ثروتمند، ظرفیت پذیرش افزایش قیمت حمل‌ونقل را با توجه به سهم پایین آن در کل سبد هزینه خانوارهای شهری را دارد. افزون بر اینکه در بخش حمل‌ونقل زمینی در سال 98حدود 2.2میلیون نفر اشتغال دارند که 9.1درصد از کل شاغلان کشور را شامل می‌شود و افزایش کرایه‌ها باعث تقویت قدرت خرید این افراد هم خواهد شد.

سهم تورم حمل‌ونقل در جابه‌جایی آدم‌ها
نبض تورم در آمد و شد شهروندان در یک بازه زمانی 8ساله نشان از تندتر شدن هزینه حمل‌ونقل در کشور شده به‌نحوی که گزارش وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نشان می‌دهد متوسط هزینه حمل‌ونقل در خانوارهای شهری طی سال‌های 1390تا 1397روندی افزایشی داشته و از حدود 12میلیون ریال در سال1390 به حدود 37میلیون ریال در سال1397 رسیده و در سال1397 متوسط هزینه حمل‌ونقل 3برابر مقدار آن در سال 1390بوده است. این گزارش می‌گوید: روند افزایشی میانگین حمل‌ونقل خانوارهای شهری در سال98 نه‌تنها متوقف شده بلکه 8دهم درصد کمتر از سال قبل بوده و به 36.7میلیون ریال رسیده است. افزون بر این میزان متوسط هزینه حمل‌ونقل در خانوارهای روستایی طی سال‌های 90تا 98روندی افزایشی را تجربه کرده و از حدود 8میلیون ریال در سال90 به 25میلیون ریال در سال98 رسیده که رشدی 3برابری را نشان می‌دهد. وزارت کار گزارش می‌دهد که سهم هزینه حمل‌ونقل از کل هزینه خانوارهای شهری طی سال‌های92تا 96صعودی بوده و پس از آن روندی کاهشی داشته و بیشترین کاهش در سال 97و 98 به میزان 1.7درصد بوده است. این در حالی است که خانوارهای روستایی ایران شاهد افزایش مستمر سهم هزینه‌های حمل‌ونقل در سبد هزینه‌های خود بوده و تنها در سال98 این سهم حدود 6دهم درصد افت کرده است.

تورم حمل‌ونقل بین دارا و ندار
مقایسه سهم هزینه‌های حمل‌ونقل در بین خانوارهای شهری ایران براساس دهک‌های درآمدی طی سال‌های 90تا 98نشان می‌دهد که سهم این هزینه‌ها همواره از دهک اول (کم‌درآمد‌ترین) به سمت دهک دهم (پردرآمدترین) تقریبا روندی افزایشی را تجربه کرده و بیشترین سهم مربوط به دهک درآمدی هفتم و نهم با 8.9درصد و کمترین مربوط به دهک درآمدی اول با 5.5درصد و دهک دهم با 6.2درصد بوده است. البته سهم هزینه‌ حمل‌ونقل در 2سال گذشته نمایانگر این واقعیت است که فشار هزینه‌ حمل‌ونقل در تمامی دهک‌های درآمدی در سال گذشته نسبت به سال قبل کمتر شده و بیشترین کاهش را پردرآمدها به میزان 3.7درصد تجربه کرده‌اند. ارزیابی وزارت کار در ارتباط با تأثیر تورم حمل‌ونقل بر خانوارهای روستایی ایران به این نکته مهر تأیید می‌زند که در دوره زمانی 8سال گذشته، سهم هزینه‌های حمل‌ونقل یک خانوار روستایی همانند خانوارهای شهری همواره از دهک کم‌درآمد به سمت دهک پردرآمد به‌صورت آشکار افزایش یافته و بیشترین سهم هزینه‌های یادشده مربوط به دهک دهم  با 11درصد، نهم با 10درصد و کمترین مربوط به دهک نخست یا کم‌درآمدها به میزان 4درصد بوده است.

اثر قیمت خودرو و بنزین
این گزارش می‌افزاید: هزینه خرید وسیله نقلیه به‌عنوان یک متغیر پراهمیت و تأثیرگذار بر هزینه‌های حمل‌ونقل در سال98 نسبت به سال97 کاهش یافته و سهم آن از هزینه کل یک خانوار ایرانی از 2.7درصد در سال97 به حدود یک درصد در سال98 رسیده که وزارت کار دلیل آن را افزایش قیمت خودرو و کاهش قدرت خرید خانوارها در خرید خودرو اعلام می‌کند.
از نظر وزارت کار، افزایش قیمت بنزین، لوازم و قطعات یدکی، انواع لاستیک و خدمات نگهداری و تعمیر وسایل نقلیه بر سهم هزینه تجهیزات حمل‌ونقل شخصی ایرانیان ناچیز بوده و در سال98 تنها یک دهم درصد بیشتر از سال97 بوده است. البته نکته مهم اینجاست که قیمت بنزین در آبان‌ماه سال گذشته افزایش یافت و به‌احتمال زیاد سهم آن در هزینه حمل‌ونقل خانوارها در سال99 بیشتر نمایان خواهد شد.
 این گزارش رسمی تأیید می‌کند که در سال گذشته هزینه خرید وسایل نقلیه به‌دلیل بالا رفتن قیمت خودرو 50درصد افت کرده و در مقابل هزینه تجهیزات حمل‌ونقل شخصی24.6 و خدمات حمل‌ونقل5.7 نسبت به سال97 رشد کرده است.