خوبش هم خوب نیست

لیلی خرسند_ روزنامه نگار

منع رفت‌وآمد بین شهرها مسافران اتوبوس‌ها را بیشتر کرد؟ می‌شود به این سؤال جواب مثبت داد. در روزهایی که خارج شدن از شهر با خودروی شخصی جریمه سنگینی داشت، ترجیح خیلی‌ها این بود که در خانه‌هایشان بنشینند و جایی نروند اما آنها که مجبور بودند به سفرهای خارج  شهری بروند، چه کار کردند؟ این مسافران چند دسته بودند: 1- آنها که مانده حسابشان اجازه می‌داد با پرواز سفر کنند. 2- آنها که پولشان اندازه تاکسی بین‌راهی بود. 3- آنها که مثل همیشه از اتوبوس برای سفر استفاده می‌کردند. آنها که پول دارند، در محدودیت‌ها هم بهترین‌ها را برای انتخاب دارند اما وقتی پولت محدود باشد باید به حداقل‌ها رضایت بدهی.
در روزهای اول شیوع کرونا شرکت‌های اتوبوسرانی هم با شوک روبه‌رو شدند. در شرایطی که در روزهای پایانی سال همیشه بیشترین مسافران را جابه‌جا می‌کردند و درآمد اصلی‌شان در این روزها بود، اما یکباره محدودیت سفر اعمال شد و تعداد مسافران اتوبوس‌ها به یک‌سوم رسید اما 50روز محدودیت تا حدودی به نفع آنها شد. در روزهایی که منع رفت‌وآمد بین‌شهری وجود داشت، تعداد مسافران اتوبوس‌ها افزایش پیدا کرد اما این افزایش هم خیلی چشمگیر نبود و بیشتر شرکت‌های نامی مسافربری را راضی کرد تا بقیه شرکت‌ها را. مدیر روابط‌عمومی یکی از این شرکت‌ها تأیید می‌کند که تعداد مسافران آنها در مقایسه با روزهای قبل محدودیت دو‌برابر شد. البته در همین روزها هم اتوبوس‌ها باید با رعایت پروتکل‌های بهداشتی مسافر جابه‌جا می‌کردند و با کمتر از ظرفیت اصلی. اگر اتوبوسی گنجایش 24نفر را داشت باید با 17نفر به سفر می‌رفت. سفر با شرکت‌های معروف اتوبوس‌رانی هم مطمئن‌تر بود و به همین دلیل آنها از استقبال مسافران راضی‌تر هستند. این شرکت‌ها قبل از اینکه به مسافر بلیت بفروشند، با گرفتن کد ملی، استعلام می‌گرفتند که آیا او روزهای اخیر تست کرونا داده و جواب این تست مثبت بوده یا نه. اگر تست مسافر مثبت بود، بلیتی فروخته نمی‌شد. اجبار به استفاده از ماسک حین سفر، دادن پک بهداشتی به مسافران و... امن‌بودن سفر با این اتوبوس‌ها را تأیید می‌کرد. هر چند شرکت‌های اتوبوسرانی می‌گویند نماینده وزارت بهداشت که در ترمینال حضور دارد، قبل از حرکت هر اتوبوسی، کنترل می‌کند و اگر همه پروتکل‌های بهداشتی رعایت شده باشد، اجازه حرکت می‌دهد.
شرکت‌های بزرگ هرچند می‌گویند استقبال مسافران از سفر با اتوبوس بیش از پیش بوده اما تأکید می‌کنند درخواست برای سفر با تاکسی‌های بین‌شهری بیشتر از درخواست برای سفر با اتوبوس بوده و آنها که از نظر مالی مشکلی نداشتند، ترجیح می‌دادند اتوبوس سوار نشوند.
در این 50روز محدودیت هم بیشتر سفرها، سفرهایی بود که از سر اجبار انجام شد؛ مسافرانی که برای کار بین شهرها در حال رفت‌و آمد هستند، در این ایام هم چاره‌ای نداشتند و به سفر رفتند. محسن حسینی، مدیر روابط‌عمومی یکی از شرکت‌های اتوبوسرانی می‌گوید: «مسافران اتوبوس‌ها همان مسافران همیشگی هستند. کسی که سال‌های قبل از اتوبوس استفاده می‌کرد الان هم مجبور است از اتوبوس استفاده کند. کسی که ماشین شخصی دارد، ترجیح می‌دهد در شرایط محدودیت سفر نرود نه اینکه با اتوبوس سفر کند. یک مدت مسافر کم شد، ولی دیگر مردم به جایی رسیدند که دیگر نتوانستند تحمل کنند. آنها که قبل هم با اتوبوس سفر می‌کردند در شرایط دورکاری و محدودیت به سفر رفتند». گفته می‌شود بیشتر سفرهای خانوادگی با اتوبوس هم به شهرهایی می‌شود که مسافران آنجا اقوامی دارند و نیازی نیست که به هتل بروند؛ مثلا در روزهای قبل و بعد شب یلدا تعداد مسافران اتوبوس‌ها بیشتر از روزهای دیگر بود. خانواده‌هایی که مادر و پدرشان در شهرها و روستاهای دیگر زندگی می‌کنند یا مردانی که در شهرهای دیگر کار می‌کنند، مسافران اصلی اتوبوس‌ها در این روزها بودند. در روزهای محدودیت آنهایی هم که با خودروهای شخصی به سفر رفتند، کم نبودند. سجاد عروجی، یکی از رانندگان اتوبوس می‌گوید: «بلیت اتوبوس ارزان نیست. وقتی یک خانواده چهار،پنج نفره می‌خواهد سفر برود، هزینه رفت و برگشت با اتوبوس‌اش به اندازه جریمه شکست منع رفت‌وآمد می‌شود. طرف می‌گوید با ماشین خودم می‌روم، هم مطمئنم که آلوده نیست و کرونا نمی‌گیریم و هم هر جا خواستم نگه‌می‌دارم. شاید هزینه کمی بالاتر باشد اما خیلی‌ها حاضرند این هزینه را بدهند». یکی از مسائل مهم استفاده از سرویس بهداشتی در سفر با اتوبوس است. اتوبوس‌ها در محل‌های مشخصی برای استفاده از این سرویس‌ها توقف می‌کنند و استفاده عمومی بیش از این حد از این سرویس‌ها برای خیلی از مسافران نگران‌کننده است. اما با خودروی شخصی می‌شود در جاهای مطمئن‌تر توقف کرد یا به دستشویی صحرایی رفت.

محسن حسینی، مدیر روابط‌عمومی یکی از شرکت‌های اتوبوسرانی می‌گوید: «مسافران اتوبوس‌ها همان مسافران همیشگی هستند. کسی که سال‌های قبل از اتوبوس استفاده می‌کرد الان هم مجبور است از اتوبوس استفاده کند. کسی که ماشین شخصی دارد، ترجیح می‌دهد در شرایط محدودیت سفر نرود نه اینکه با اتوبوس سفر کند. یک مدت مسافر کم شد، ولی دیگر مردم به جایی رسیدند که دیگر نتوانستند تحمل کنند