دوام هوای پاک کم است

 سیدمحمد فخار- خبرنگار

 موج آلودگی هوا در بهمن‌ماه از امروز در کلانشهرهای کشور آغاز می‌شود و تا آخرین ساعات وقت چهارشنبه 8بهمن ادامه می‌یابد. افزایش غلظت آلاینده‌ها در شرایطی است که هنوز راه‌حل اول و آخر در عرصه مدیریت آلاینده‌های هوایی، باد و باران است.
در پی خروج سامانه بارشی که 2روز در کشور فعال بود و آسمان شهرها را بهبود بخشید، سازمان هواشناسی از برقراری پایداری جوی از امروز و افزایش غلظت آلاینده‌ها در شهرهای صنعتی و پرجمعیت خبر داد. بدین‌ترتیب تا ۸بهمن‌ماه آسمان بیشتر مناطق کشور صاف خواهد بود و انتظار می‌رود غلظت آلاینده‌ها در شهرهای پرجمعیت افزایش یابد.
به گزارش همشهری، پیش‌بینی‌های پایگاه جهانی هواشناسی نشان می‌دهد هوای تهران، کرج، اصفهان، قم، اهواز، تبریز، ‌مشهد و اراک به سرعت با تجمع آلاینده‌های جوی مواجه می‌شود تا آلودگی هوا در بهمن‌ماه نیز مهمان شهرهای بزرگ کشور شود. پیش‌بینی‌های بلندمدت هواشناسی، پیش از این در آبان‌ماه امسال مشخص کرده بود که آلودگی هوا تا هفته‌های پایانی بهمن‌ماه در کشور باقی است و پایداری جوی در زمستان کم‌بارش ادامه خواهد یافت.
هوای یک‌سوم روزهای سال‌جاری در تهران و شهرهای بزرگ آلوده بود. پس از دوره‌های سخت و فزاینده آلودگی هوای دی‌ماه، در هفته جاری نیز آلاینده‌ها به تهران بازمی‌گردند و تا 8بهمن‌ماه در آسمان پایتخت می‌مانند.
پیش‌بینی‌های پایگاه جهانی هواشناسی نشان می‌دهد در پی رسیدن شاخص آلودگی هوای ظهر روز جمعه به هوای پاک، روند آلودگی هوای تهران آغاز شد تا با رشد تدریجی پایداری جوی و کاهش شدت وزش باد، شرایط مناسب برای تجمع آلاینده‌ها فراهم شود. بدین‌ترتیب از امروز با افزایش تردد خودروهای آلوده، افزایش غلظت آلاینده‌ها و کاهش کیفیت هوا پیش‌بینی می‌شود. همچنین طی روز از میزان تندی باد کاسته خواهد شد تا امشب با افزایش ترافیک شامگاهی و حاکمیت جو آرام، وضعیت ناسالم برای گروه‌های حساس در برخی مناطق پرتردد تثبیت شود. این روند تا پایان روز چهارشنبه ادامه خواهد یافت تا هفته آلوده تهران درپیش باشد. آلودگی هوا در شهر مشهد نیز همچنان ادامه دارد. اصفهان هم که دیروز (جمعه) شرایط سالم را پشت سر گذاشت از امروز بار دیگر آلوده می‌شود.

برنامه‌بازی
آلودگی هوا سال‌هاست در کشور ما وجود دارد و برای مقابله با آن بارها و بارها مصوبه و قانون و دستور‌العمل تدوین شده است. پس از برنامه بهمن96 با عنوان برنامه نوسازی ناوگان تهران و شهرها، تصویب قانون هوای پاک در اردیبهشت97 و به‌روزرسانی برنامه نوسازی ناوگان در آذر98، آخرین برنامه کشوری به «برنامه جامع اقدام ملی کاهش آلودگی هوا» بازمی‌گردد که 5روز پیش توسط سازمان حفاظت محیط‌زیست رونمایی شد. آخرین برنامه قرار است برای نخستین‌بار به بررسی منابع انتشار آلودگی هوا در همه کلانشهرهای درگیر با این پدیده شوم بپردازد. تهران تاکنون توانسته 2نسخه از این منابع را تحت عنوان «سیاهه انتشار منابع آلاینده» در سال‌های 92 و 96 تهیه کند، اما هیچ شهر دیگری در این امر قدم برنداشته و برنامه جدید سازمان حفاظت محیط‌زیست درواقع، برداشتن نخستین گام برای شناسایی جنس آلودگی هوای کلانشهرهای کشور است.

جزئیات برنامه جدید
براساس جزئیاتی که به‌تازگی در اختیار همشهری قرار گرفته، «برنامه جامع اقدام ملی کاهش آلودگی هوا» با بررسی الگوی رفتاری متفاوت کلانشهرها در منابع آلاینده، قرار است به موازات سیاهه انتشار طرح کنترل بخارات بنزین در تمام شهرها پیگیری شود. دغدغه‌های متفاوت در هر شهر برای منابع ثابت و متحرک می‌تواند راه‌حل‌های متفاوت و متمایزی برای کاهش آلودگی هوا داشته باشد. برای نمونه در شهر کرج میزان انتشار مونوکسید کربن بالاست که نشان‌دهنده وضعیت احتراقی و خودرویی آنجاست یا در شیراز باید جایگزینی سواری‌های شخصی بالاتر از ۲۰سال و جایگزینی وانت‌های بالاتر از ۱۵سال صورت گیرد. همچنین لازم است از کاتالیست در سواری‌های شخصی و تاکسی‌ها استفاده شود؛ انژکتوری کردن موتورها نیز یکی دیگر از اقداماتی است که باید در شیراز صورت گیرد. در حوزه منابع ثابت آلودگی شیراز نیز باید نیروگاه حافظ به سیکل ترکیبی تبدیل و مشعل نیروگاه تعویض شود و تجهیزات کنترل در کوره‌های گچ‌پزی به‌کار گرفته شود. همچنین لازم است کارخانه‌های سیمان، روغن نباتی، لاستیک‌ و پشم شیشه جابه‌جا شوند.
از سویی پتانسیل بهبود شهر اصفهان با توجه به پیچیدگی استقرار صنایع در این شهر نزدیک ۷۵درصد است؛ بنابراین وزارت کشور باید اقدامات مورد نیاز را درنظر بگیرد و هماهنگی اقدامات توسط نمایندگان نقش زیادی در حل معضل آلودگی هوا دارد. وسایل نقلیه شهری نیز نقش مهم و سهم عمده‌ای در آلودگی هوا دارند؛ بنابراین دولت الکترونیک می‌تواند ترددها را کاهش دهد. موضوع توسعه جدی در به‌کارگیری سوخت پاک نیز بسیار مهم است و طی 5سال پیش رو باید پیشرفتی در این عرصه صورت گیرد.