اسرار گنج دره جنی/ ابراهیم گلستان 1352
صراحت و گزندگی
«اسرار گنج دره جنی» به شکل عجیبی تصویر جامعه ایرانی و سردمدارانش را در قالبی طنزآمیز و کنایی نمایان میکند. کاملا مشخص است که روستا، ایران است، گنج نفت و روستایی به گنج رسیده شخص اول مملکت. این تند و تیزترین فیلمی است که در دهه 50 درباره توسعه نامتوازن عصر پهلوی ساخته شده است. ابراهیم گلستان در اینجا برخلاف آثار قبلیاش (از داستانها و فیلمهای مستند گرفته تا فیلم بلند خشت و آینه) زبان تلویحی را کنار گذاشته و با صراحت حرف زده؛ صراحتی که البته به زیان فیلم تمام شد و نتیجهاش اکرانی کوتاه و بعد توقیفش بود. گویا نمایش فیلم در حضور پهلوی دوم و نخستوزیر و رمزگشاییاش توسط هویدا برای شاه، خشم او و حکم توقیفش را به همراه داشته است. اسرار گنج دره جنی، نشانههای آشکاری از سقوط و ویرانی ساختار و ساختمان ناموزونی را میدهد که با هدر دادن گنج یافته شده، تیشه به ریشه صاحبش میزند.