تثبیت دلار در محدوده 20هزار تومان

فرخنده رفائی ـ خبرنگار

روند کاهش قیمت در بازار طلا و ارز با نزدیک‌شدن به موعد جابه‌جایی قدرت در کاخ سفید شتاب بیشتری گرفته است. دلار اکنون در نقطه‌ای ایستاده که کارشناسان و تحلیلگران، آن را محدوده تعادلی قیمت این ارز ارزیابی می‌کردند؛ یعنی بین 22 تا 23هزار تومان. با این حال، افت 700تومانی قیمت دلار پیش از ظهر دیروز نشان داد تغییرات قیمت ممکن است فراتر از انتظارها باشد. کاهش قیمت در بازار طلا و سکه نیز تحت‌تأثیر تغییرات نرخ دلار و کاهش چشمگیر بهای اونس شیب تندتری به‌خود گرفته؛ سکه تا کانال 9میلیون تومان پایین آمده است. ریشه تحولات اخیر را باید در رویدادهای داخلی جست‌و‌جو کرد یا عوامل خارجی؟ آیا این عوامل رنگ و بوی سیاسی دارند یا اقتصادی؟ سیدبهاءالدین حسینی هاشمی، کارشناس بازار ارز و سرمایه در گفت‌وگو با همشهری از دلایل تغییرات اخیر و چشم‌انداز آینده قیمت ارز و سکه گفته است.


کاهش پرشتاب نرخ ارز در روزهای اخیر را بیشتر با مسائل سیاسی مرتبط می‌دانید یا اقتصادی؟ و چه میزان از این تغییرات مرتبط با تحولات داخل کشور بوده است؟
به اعتقاد من، افت قیمت ارز در روزهای اخیر به تغییر دولت در آمریکا مربوط است. از نظر داخلی تغییری در کشور نداشته‌ایم، پارامترهای اقتصادی تغییری نکرده، پس‌انداز، سرمایه‌گذاری، اشتغال، فروش و... همه مثل سابق است و تنها تحولی که رخ داده تغییر حکومت در آمریکاست، با این رویکرد که اگر به برجام برگردد و محدودیت‌های خارجی برداشته شود و تحریم‌ها تخفیف پیدا کند یا کلا حذف شود، به هرحال آثار تورمی ناشی از تحریم یا دیگر پارامترهای غیراقتصادی بین‌المللی بر اقتصاد ایران برداشته می‌شود و قطعا ما از لحاظ اقتصادی با تسهیلاتی مواجه می‌شویم. با حذف تحریم‌ها نقل‌و‌انتقال پولی بهتر انجام می‌شود، منابع بلوکه‌شده ایران که رقم قابل‌توجهی هم هست آزاد می‌شود، واردات کالا بیشتر می‌شود و عرضه از طریق واردات افزایش پیدا می‌کند. با این تغییرات، نگرانی‌ها کاهش پیدا می‌کند و ریسک کشور که در مسائل پولی بین‌المللی و حتی تبدیل ارزهای مختلف به ارز مورد نظر فروشندگان کالا به ایران دخالت دارد، از بین می‌رود و مجموع این عوامل در کاهش آثار تورمی ناشی از فشار خارجی بر اقتصاد کشور تأثیرگذار است. انتظار این است که بعد از 20ژانویه تغییراتی در تجارت بین‌المللی رخ دهد و به‌نظر می‌رسد افرادی که در گروه مذاکرت برجام بودند، در دولت جدید آمریکا دوباره مسئولیت اجرایی می‌گیرند و اینها حاکی از آن است که در آینده این فشار حداکثری برداشته می‌شود و آثار تورمی کمتری را خواهیم داشت. این تغییرات طبیعتا در کاهش قیمت ارز تأثیرگذار بوده است.
اشاره رئیس‌جمهوری به بازگشت قیمت دلار تا محدوده 15هزار تومان را تا چه حد در تحولات بازار ارز مؤثر می‌دانید؟
صحبت‌های آقای رئیس‌جمهور هم تأثیر دارد اما ایشان برای صحبت‌‌هایی که می‌کنند، تحلیل اقتصادی ارائه نمی‌دهند و فقط یک پیام می‌دهند؛ به اعتقاد من هیچ منطقی ندارد که نرخ ارز به 15هزار تومان و 10هزار تومان بازگردد چون به هرحال اگر جمع تورم داخلی را با جمع تورم خارجی در همین 8سال دولت آقای روحانی مقایسه کنید، می‌بینید که در شرایط کنونی و با توجه به قدرت برابری خرید ارزها بر مبنای تورم داخلی و خارجی یعنی تورم ریال منهای تورم ارزهای خارجی، دلار نباید از 20هزار تومان پایین‌تر بیاید.
پس به اعتقاد شما قیمت تعادلی دلار بالای 20هزار تومان خواهد بود؟
قیمت تعادلی دلار باید حول و حوش 20هزار تومان باشد. ممکن است در اثر شوکی که به بازار وارد می‌شود، قیمت شدیدا کاهش پیدا کند و از 20هزارتومان پایین‌تر برود ولی درحالت تعادل بعید می‌دانم که دلار زیر 20هزارتومان برسد. آنقدر تقاضا در بازار ارز هست که قیمت دلار را بالای 20هزار تومان نگه دارد و از این حد پایین‌تر نیاید.
بازار طلا و سکه هم در روزهای اخیر تغییرات شدیدی را شاهد بوده، این تغییرات را چقدر متاثر از نوسانات ارز می‌دانید و چقدر ناشی از دیگر عوامل؟
در زمینه طلا و سکه 2عامل تاثیرگذار است؛ یکی اینکه به هرحال دولت ترامپ تهدیدی برای دنیا بود و وقتی دنیا با یک تهدید اقتصادی مواجه باشد، ذخایر ارزی را تغییر می‌دهد. در چنین شرایطی کشورها بیشتر تمایل دارند پشتوانه پول خود را به‌صورت طلا نگهداری کنند تا ارزهای مختلف، به‌ویژه دلاری که در برابر ارزهای دیگر مخصوصا یورو و فرانک در شرایط کاهشی بود. حتی مردم هم در چنین شرایطی ترجیح می‌دهند پس‌اندازهای خود را به‌صورت طلا نگهداری کنند. حالا که دولت بایدن در حال روی کار آمدن است، به باور دنیا آمریکا دیگر خطری برای دنیا محسوب نمی‌شود به‌ویژه اینکه این کشور 25درصد سهم اقتصاد دنیا را هم در اختیار دارد. در چنین شرایطی کشورها بخشی از پشتوانه پولی خود را از طلا به سمت ارز می‌برند و بهای اونس جهانی به این شکل کاهش پیدا می‌کند. از سوی دیگر، در داخل کشور با کاهش قیمت دلار، ارزش پول ما تقویت می‌شود و این دومین عامل تأثیرگذار بر قیمت طلا در داخل کشور خواهد بود. ارزش پول ملی ما با عوامل غیراقتصادی تضعیف یا تقویت می‌شود و در نتیجه تعیین حدود قیمت سکه بستگی به حدود قیمت ارز دارد. اگر قیمت دلار تا زیر 20هزار تومان کاهش پیدا کند، سکه هم پایین‌تر از 9میلیون تومان خواهد رفت.
چشم‌انداز بازار ارز و سکه را بعد از 20ژانویه چگونه می‌بینید؟
بایدن چه قبل از پیروزی و چه بعد از آن گفته که به برجام بازمی‌گردد. ادامه روند تحولات در بازارهای ایران به موضع‌گیری بایدن بستگی دارد؛ هرچه زودتر این مواضع اعلام شود، تکلیف زودتر مشخص می‌شود. به اعتقاد من، نهایتا تا آخر ژانویه یا فوریه تصمیمات او مشخص می‌شود چون قطعا یکی از اولویت‌های آمریکا و اتحادیه اروپا برجام است و حداکثر تا یک ماه بعد از آغاز به‌کار بایدن موضع این دولت در قبال ایران مشخص می‌شود. اگر آمریکا به برجام بازگردد، تأثیر زیادی در کاهش قیمت دلار و افزایش سرمایه‌گذاری خارجی در کشور خواهد داشت. ظرف یک‌ ماه آینده می‌توان تحلیل مطمئن‌تری از روند اقتصاد ارائه داد.