سیاستمدار
قاضی تندرو
صادق خلخالی 5 آذر 1382 درگذشت
حمیدرضا محمدی
وقتی امامخمینی(ره)، 5 اسفند 1357، در حکمی به «جناب حجتالاسلام آقای حاج شیخصادق خلخالی» مأموریت داد «تا در دادگاهی که برای محاکمه متهمین و زندانیان تشکیل میشود، حضور بههم رسانده»، او بر مصدر عدلیه انقلابی نشست.
اما «محمدصادق صادقی‌گیوی» آن قید حکم را مبنی بر اینکه «پس از تمامیت مقدمات محاکمه، با موازین شرعیه حکم شرعی صادر کنید»، چنان نادیده گرفت که بهگفته فرشاد مؤمنی، «شهید بهشتی وقتی مسئولیت قوهقضاییه را برعهده گرفت، یکی از نخستین اقداماتش برکناری آقای خلخالی بود.» و حتی سیدمحمود دعایی از آیتالله طالقانی نقل میکند «خلخالی اگر عادل است اما متعادل نیست. » او بهگفته سیدمصطفی میرسلیم هم که در همان برهه، سرپرست شهربانی کل کشور بود، تا حدی «در برخی از اعدامها زیادهروی انجام میداد» که سرانجام، بنیانگذار نظام، او را محترمانه کنار گذاشت اما «چیزی نبود که در رسانهها و صداوسیما اعلام شود» و «بعد از اسفندماه سال1359 آقای خلخالی هیچ سمتی در دستگاه قضایی نداشتند.» هرچند در اواخر عمر، ناراحت از عزلتنشینیاش بود: «چرا من نمیتوانم با همه سوابقم اکنون خوب ابراز وجود کنم؟ چرا به گوشهای از قم خزیدهام؟ به این علت که یکعده تازهکار وارد کار و عمل شدهاند در حالی که سابقاً عملی (مبارزهای) از آنها سر نزده است... .»
اما در میان همه آن دادگاهها، پرحاشیهترینشان، بیشک دادگاه امیرعباس هویدا بود؛ محکمهای که قاضیاش او بود: «یکی از پردردسرترین و جنجالیترین محاکمات ما محاکمه هویدا بود... هویدا درحالیکه عرق میریخت، گفت: حضرت خلخالی! من نمیگویم مرا اعدام نکنید؛ ولی خواهش میکنم بهمدت دوماه اعدام مرا به تأخیر بیندازید... خلاصه هرچه او اصرار کرد، من قبول نکردم و گفتم وصیت خود را بنویس... هویدا حاضر به نوشتن وصیت نشد تا شاید دستور اعدام او به تأخیر افتد... ولی چارهای نداشتیم و سرانجام حکم را اجرا کردیم... .» اویی که عقیده داشت، «فقط به کسانی اجازه داده میشود وکیل داشته باشند که لال باشند.»