تعطیلی، نمایش آنلاین برگزاری با رعایت پروتکل‌ها
جشنواره‌های سینمایی در دوره کرونا چه سرنوشتی یافتند؟
مسعود پویا_روزنامه نگار
زمستان سال گذشته سر و کله کرونا پیدا شد و همه‌‌چیز را به قبل و بعد از خودش تقسیم کرد. ویروس چینی جهان را وارد دورانی تازه کرد و یکی از نخستین قربانیانش سالن‌های سینما بودند که تعطیل شدند و بعد نوبت به جشنواره‌های سینمایی رسید. مدیران فستیوال‌ها در ماه‌های اول شیوع ویروس، با نگاهی امیدوارانه به آینده، ابتدا فقط زمان برگزاری جشنواره‌شان را به ماه‌های بعد موکول کردند. گذشت زمان فقط اوضاع را بدتر کرد تا بیشتر جشنواره‌ها بعد از تعویق تن به تعطیلی بدهند. البته فستیوال‌هایی هم برگزاری آنلاین و غیرحضوری را در دستور کار قرار دادند و دوفستیوال مهم (برلین و ونیز) با رعایت پروتکل‌های بهداشتی درنهایت برگزار شدند. در ایران هم درباره جشنواره‌های مهم سینمایی تصمیمات متفاوتی گرفته شد. جشنواره جهانی فیلم فجر که ابتدا قرار بود در بهار برگزار شود درنهایت تن به تعطیلی داد. جشنواره فیلم حقیقت فیلم‌هایش را به‌صورت آنلاین به نمایش درآورد و حالا جشنواره فیلم فجر هم می‌خواهد برگزاری محدود و کنترل‌شده را با نمایش فیلم‌ها برای منتقدان و خبرنگاران تجربه کند.
ونیز
برگزاری با رعایت پروتکل‌ها
وقتی جشنواره‌های مهمی چون کن و لوکارنو تن به تعطیلی دادند به‌نظر می‌رسید ونیز هم به همین سرنوشت دچار می‌شود. ایتالیایی‌ها اما تصمیم به برگزاری جشنواره فیلم ونیز گرفتند. صحبت‌هایی مبنی بر برپایی مجازی و غیرحضوری هم شد، ولی مدیران ونیز به‌دنبال برگزاری جشنواره‌شان بودند؛ جشنواره‌ای که در اواخر تابستان هفتادوهفتمین دوره‌اش برگزار شد. استفاده اجباری از ماسک در همه مکان‌ها، تب‌سنجی و رعایت فاصله اجتماعی فقط بخشی از مقررات ونیز ۲۰۲۰ بود. شرکت‌کنندگان در جشنواره یک‌بار پیش از سفر و بار دوم پس از ورود به ونیز تست کرونا دادند. جشنواره با رعایت سفت و سخت مقررات بهداشتی برگزار شد تا قدیمی‌ترین فستیوال سینمایی جهان تسلیم کرونا نشود.
لوکارنو
تعطیلی
جشنواره فیلم لوکارنو قرار بود در میانه‌های تابستان، ۵ تا ۱۵آگوست (۱۴ تا ۲۴مرداد) برگزار شود. زمان تصمیم‌گیری برای برگزاری جشنواره، کرونا در اروپا اوج گرفته بود.
کشور سوئیس هم که محدودیت‌های کرونایی را به‌صورت سفت و سخت رعایت می‌کرد درنهایت تن به برپایی آنلاین و مجازی جشنواره لوکارنو نداد. تصمیم نهایی مدیران لوکارنو این بود که جشنواره‌شان را در سال۲۰۲۰ برگزار نکنند. آنها که فیلم‌های جشنواره را در میدان معروف پیاتزا در فضای باز و در حضور جمعیت چند هزار نفره هم اکران می‌کردند و به‌نوعی گسترده‌ترین نمایش فیلم را میان فستیوال‌های سینمایی داشتند، قید برگزاری لوکارنو را در سال کرونا زدند.
کن
برگزار نشد
مهم‌ترین جشنواره سینمایی جهان به‌راحتی تن به تعطیلی نداد. مدیران کن ابتدا اعلام کردند دوره هفتاد‌وسوم این جشنواره با چند‌ماه تأخیر برگزار می‌شود. واقعیت کرونا و شرایط فرانسه و افزایش محدودیت‌ها در نهایت باعث شد کن ۲۰۲۰ برگزار نشود. در واقع محدودیت‌های فرانسه اجازه برگزاری جشنواره کن را نمی‌داد. مدیران کن ابتدا امیدوار بودند بتوانند جشنواره را در پاییز برگزار کنند، ولی درنهایت تسلیم کرونا و شرایط ویژه‌ای که تحمیل کرده بود شدند. آنها رسما اعلام کردند به‌خاطر پاندمی کرونا امکان برگزاری جشنواره در پاییز هم وجود ندارد. البته فهرست فیلم‌هایی که قرار بود در کن۲۰۲۰ به نمایش درآید اعلام شد و حتی فیلم‌ها با برچسب کن در فستیوال‌های دیگر به نمایش درآمدند و حتی اکران عمومی شدند. مدیران کن امیدوار به برپایی کن ۲۰۲۱ در بهار هستند، ولی هیچ‌چیزی معلوم نیست.
برلین
برگزاری ۲۰۲۰، تعویق ۲۰۲۱
برپایی جشنواره فیلم برلین در سال۲۰۲۰ مصادف با نخستین روزهای شیوع کرونا شد. با اینکه آلمان هم درگیر ویروس کرونا شده بود، ولی هنوز نه خبری از قرنطینه بود و نه محدودیت‌ها به‌صورت آنچه در ماه‌های بعد اعمال شد اجرا می‌شد. نتیجه اینکه برلین۲۰۲۰ در اوایل اسفند‌ماه طبق روال معمول برگزار شد. در آن مقطع حتی زدن ماسک هم هنوز اجباری نبود. حالا اما خبر رسیده که برپایی برلین۲۰۲۱ به تعویق افتاده است. این جشنواره قرار بود از ۱۱ تا ۲۱فوریه (۲۳بهمن تا ۳اسفند) برگزار شود و حالا اعلام شده جشنواره در زمانی محدودتر از اول تا ۵ مارس (۱۱ تا ۱۵اسفند) و به‌صورت آنلاین برگزار می‌شود. قرار است درصورت فراهم‌بودن شرایط بهداشتی و کاهش محدودیت‌ها مرحله دوم جشنواره فیلم برلین در‌ماه ژوئن با نمایش فیلم‌ها در سالن‌های سینما برپا شود.
فجر (جهانی)
برگزار نشد
جشنواره فیلم فجر چند سالی است با تفکیک بخش ملی از بخش بین‌المللی برپا می‌شود. جشنواره ملی مثل همیشه در ایام دهه فجر، برگزار و جشنواره جهانی فیلم فجر در بهار برپا می‌شود. تا اواخر اسفند۹۸ قرار بود جشنواره جهانی فیلم فجر طبق برنامه‌ریزی صورت‌گرفته در اواخر فروردین۹۹ برپا شود. شیوع گسترده و سریع ویروس کرونا در ایران، این برنامه را برهم زد. مدیران جشنواره امیدوار به برپایی فجر جهانی در نیمه خرداد۹۹ بودند، ولی بعد از عید شرایط پیچیده‌تر و دشوار‌تر شد و به‌نظر می‌رسید برگزاری جشنواره به‌صورت معمول غیرممکن است. این‌بار به جای تعویق، تصمیم به تعطیلی گرفته شد. جشنواره جهانی فیلم فجر با وجود اینکه به‌گفته مدیرانش امکان برپایی نیمه‌مجازی داشت و تمهیدات لازم هم برای برپایی‌اش صورت گرفته و بخشی از زیرساخت‌های برگزاری هم فراهم بود، درنهایت برگزار نشد. مدیران جشنواره امیدوار به برپایی این رخداد سینمایی در سال۱۴۰۰ هستند.
سینما حقیقت
برگزاری آنلاین
وقتی برگزاری آنلاین جشنواره فیلم کودکان و نوجوانان خیلی با استقبال مواجه نشد، به‌نظر می‌رسید این نوع برپایی جشنواره در ایران خیلی جواب نمی‌دهد. چهاردهمین دوره جشنواره سینما حقیقت اما عکس این ماجرا را اثبات کرد. جشنواره‌ای که از ۱۲آذر آغاز شد با تدارک درست و دقیق، برگزاری آنلاین را به فرصتی برای بیشتر و بهتر دیده‌شدن تبدیل کرد. نمایش فیلم‌ها به‌صورت آنلاین و امکان خرید بلیت از طریق سامانه‌ها، باعث شد آن دسته از علاقه‌مندان دور از پایتخت هم امکان تماشای مستندهای حاضر در جشنواره سینما حقیقت را بیابند. کارگاه‌های آموزشی جشنواره هم از طریق ارتباط زنده برپا شد. با برگزاری نکوداشت‌ها و بزرگداشت‌ها با لحاظ کردن پروتکل‌های بهداشتی، چهاردهمین دوره سینما حقیقت با وجود کرونا پررونق برگزار شد.
