ترینیداد و توباگو منبع نیروی داعش

مترجم: حمیدرضا خطیبی:

5سال پیش، طارق عبدالحق، به عنوان یکی از استعدادهای امیدآفرین ورزش بوکس در ترینیداد و توباگو شناخته می‌شد؛ برنده مدال مسابقات کشورهای مشترک‌المنافع که رؤیای قهرمانی المپیک را در سر می‌پروراند.

اینک او جایی در عراق یا سوریه کشته شده و در ویرانه‌های خلافت خودخوانده داعش در کنار شماری دیگر از هموطنانش در خاک خفته است. شاید هرگز تصور نمی‌شد که گروهی از این کشور واقع در آمریکای لاتین به داعش بپیوندند و البته چندان نیز مورد توجه قرار نگرفتند.

ترینیداد و توباگو، این کشور کوچک واقع در دریای کارائیب با جمعیتی حدود 1/3میلیون نفر حدود 10هزار کیلومتر با رقه ـ پایتخت پیشین خلافت ادعایی داعش در سوریه ـ فاصله دارد؛ با این حال، در اوج دوره خونبار قدرت داعش، این مجمع‌الجزایر کوچک یکی از مهم‌ترین منابع جذب نیرو برای خلافت اسلامی محسوب می‌شد.

بیش از 100نفر از شهروندان این کشور به داعش پیوستند که 70نفر از آنها مردانی بودند که می‌خواستند برای داعش بجنگند و بمیرند. این گروه توسط شماری از زنان و کودکان همراهی می‌شدند که به گفته مقامات امنیتی، خواسته یا ناخواسته به این گروه پیوسته بودند.

برای مشخص‌شدن ابعاد کار می‌توان دست به مقایسه زد. کانادا و ایالات متحده با جمعیتی بسیار بسیار بیشتر از ترینیداد و توباگو  هر کدام در مجموع نیروهایی کمتر از 300نفر به داعش دادند.
اهمیت این اقبال به داعش (پرواز از مجمع‌الجزایر خوش‌آب‌وهوای دریای کارائیب با منابع غنی نفت و گاز برای حضور در خط مقدم جنگی در دل بیابان‌های خاورمیانه) از نظر تبلیغات‌چی‌های داعش دور نماند.

مجله دبیق ـ رسانه تبلیغاتی داعش ـ که نیروهای بالقوه و طرفداران این گروه را مخاطب خود می‌دانست، در تابستان2016 در مصاحبه‌ای طولانی به گفت‌وگو با ابوسعد الترینیدادی (شین کرافورد سابق) پرداخت. در آن مصاحبه، ابوسعد چگونگی تغییردادن دین خود و سفر به سوریه را شرح داده و در پایان مسیحیان را تهدید به مرگ کرده و گفته است که در خیابان‌های کشورش (ترینیداد و توباگو) خونریزی به پا خواهند کرد.

دولت ترینیداد که از این وقایع به هراس افتاده بود، با عجله مبادرت به وضع مقررات سختگیرانه کنترل سفر شهروندانش و بودجه لازم برای سفر [به خاورمیانه] کرد تا کار جذب جهادی‌های جدید را از این منطقه از جهان دشوارتر سازد و به ردیابی کسانی که از خاورمیانه بازمی‌گشتند دست زد.

تاکنون هیچ حمله تروریستی‌ای در این کشور جزیره‌ای صورت نگرفته و هیچ توطئه‌ای در این زمینه برملا نشده است؛ حتی اصلا این کشور از سوی داعش تهدید نشده است؛ هرچند ترینیداد و توباگو حالا با این احتمال روبه‌روست که شهروندان آموزش‌دیده‌اش توسط داعش به کشور بازگردند و نسل جوان را به افراط بکشانند و نیروهای بالقوه‌ای که دیگر نمی‌توانند راهی سفر شوم خود به خاورمیانه شوند، در داخل کشور، اهدافی را برای تندروی‌های خود بیابند.
ترینیداد و توباگو دارای صنعت بین‌المللی نفت و گاز پررونقی‌است و ایالات متحده نگرانی‌های بالقوه بسیاری درباره تهدید مستقیم این کشور علیه خود دارد. شهروندان ترینیداد می‌توانند بدون ویزا به دیگر کشورهای حوزه دریای کارائیب سفر کنند. در سال2007 یک شهروند ترینیدادی به اتهام حضور در توطئه یک حمله تروریستی علیه فرودگاه «جان اف‌کندی» نیویورک به زندان افتاد.

دونالد ترامپ تنها یک‌ماه پس از ورودش به کاخ سفید، کیث راولی ـ نخست‌وزیر ترینیداد و توباگو ـ را برای بحث درباره تروریسم فراخواند. دولت بریتانیا نیز به‌تازگی درباره احتمال حملات تروریستی در این کشور جزیره‌ای هشدار داده است. البته هشدار بریتانیا شامل احتمال وقوع حملاتی در اسپانیا و فرانسه نیز می‌شود.

مسلمانان، یک‌دهم جمعیت ترینیداد را تشکیل می‌دهند و اکثریت قریب به اتفاق این مسلمانان افرادی میانه‌رو به‌حساب می‌آیند اما اقلیت بسیار کوچکی از این جمع به باورها و عقاید افراطی گرایش پیدا کرده‌اند. در سال1990 گروهی موسوم به جماعت‌المسلمین نخستین و تنها کودتای اسلامی را در نیمکره غربی صورت داد؛ اتفاقی که در جریان آن، اعضای گروه، نخست‌وزیر و نمایندگان مجلس را به مدت چند روز گروگان گرفتند. در نهایت ارتش کنترل اوضاع را در دست گرفت و « یاسین ابوبکر» امام جماعتی که پشت صحنه آن کودتا قرار داشت، پس از تحمل چند سال زندان مشمول عفو و آزاد شد و مواعظ خود را در مسجدش از سر گرفت.

ابوبکر در جریان یکی از مواعظ اخیرش که خبرنگار گاردین نیز در آن حضور یافته بود، اظهار داشت که ملت‌های اروپایی با توجه به استفاده از گیوتین در جریان انقلاب فرانسه، هیچ بهانه اخلاقی‌ای برای انتقاد از سربریدن‌های داعش ندارند.

فارس الراوی ـ دادستان کل کشور ـ این ادعا را که ترینیداد و توباگو با بحث جذب نیرو برای گروه‌های افراطی و تندرو مذهبی رابطه دارد، قویا رد می‌کند.
وی در جریان مصاحبه‌ای خاطرنشان می‌کند: «شمار نیروهای جذب‌شده ممکن است بیشتر از هر جای دیگری به‌نظر برسد اما من اصلا قبول ندارم که ما با مشکلی جدی‌تر از دیگر نقاط در این زمینه روبه‌رو هستیم. من فکر نمی‌کنم که کشور ما در مقایسه با سایر ممالک، در این زمینه آسیب‌پذیرتر باشد».
دیلن کریگان ـ انسان‌شناس و استاد سخنران دانشگاه وست‌ایندیز ـ می‌گوید که برای بسیاری از نیروهای ترینیدادی داعش، مذهب بیش از آنکه انگیزه‌ای محرک و درونی باشد، یک بهانه محسوب می‌شود.

به زعم وی، مردان جوانی که بسیاری‌شان به‌تازگی تغییر دین داده‌اند، عمدتا با وعده پول و نیز برای احساس‌ تعلق‌داشتن به یک گروه اجتماعی به داعش پیوستند؛ عواملی مشابه دلایل جذابیت باندهای تبهکاری در کشوری با خشونت فزاینده.

کریگان که مبادرت به تحقیق درباره افراط‌گرایی برای واحدهای ضدتروریسم سازمان ملل کرده است، تصریح می‌کند: «یک باند تبهکاری حکم خانواده، الگوی مردانگی و نظم اجتماعی را برای اعضایش دارد و وعده دسترسی به چیزی را می‌دهد که بسیاری از مردان جوان در پی آنند: پول، قدرت، زن و احترام. زمانی یک امام‌جماعت به من گفت که برخی مردهای جوان به جای پیوستن به باندهای محلی، سفر به خاورمیانه را به مثابه پیوستن به باندی دیگر تلقی می‌کنند».
به گفته الراوی، مجموعه اقدامات جدید شامل تبادل اطلاعات با ایالات متحده، بریتانیا و اسرائیل، به ‌معنای آن است که ترینیدادی‌های داعش به‌سختی می‌توانند بدون آنکه شناسایی شوند به این کشور بازگردند.

کسانی که برخی از داوطلبان ترینیدادی داعش را می‌شناسند، می‌گویند بیشتر آنها ـ و حتی بعضی بستگان‌شان ـ مرده‌اند. تنها شهروندان ترینیداد و توباگو که به جزیره بازگشته‌اند، اعضای خانواده‌ای هستند که از اردوگاه پناهندگان در ترکیه به ترینیداد مسترد شده‌اند. آنان ظاهرا پس از آنکه نتوانسته‌اند خود را به قلمروی داعش برسانند، به اردوگاه ترکیه انتقال یافته‌اند. به گفته فارس، این افراد هم‌اینک تحت نظارت شدید قرار دارند.

فارس، نگرانی بابت گسترش افراطی‌گری توسط اعضای ترینیدادی داعش را رد می‌کند و می‌گوید بسیاری از کسانی که به سوریه رفتند، جنایتکارانی بودند که فکر می‌کردند با برخورداری از مزایای بیشتری نسبت به رقبای خود به کشور بازمی‌گردند.
وی خاطرنشان می‌کند: «افراد بسیاری هستند که مایلند با هدف کسب اعتبار به منطقه‌ای جنگ‌زده سفر کنند. شما باید بین جهادی‌های حقیقی (کسانی که ممکن است برای آرمان خود کشته شوند) و جنایتکارانی که ظاهر و نقاب تروریسم را به چهره زده‌اند، تفکیک قائل شوید».

پیوستن به داعش همچنین ممکن است به مثابه مفری باشد برای کسانی که به خاطر پاره‌ای اعمال خلاف قانون رودرروی آن قرار گرفته‌اند. شین کرافورد پیش از آنکه در مجله دبیق آن‌طور مورد ستایش قرار گیرد، مجرم خرده‌پایی بود که چندین بار دستگیر شده بود؛ ازجمله یک بار به ظن تلاش برای سوءقصد به نخست‌وزیر وقت. او همراه با 2دوست خود به سوریه رفت؛ کسانی که در جریان تحقیقات قضایی، از زندان مرخص شده بودند.
اما در میان اعضای ترینیدادی داعش، می‌توان افرادی از خانواده‌های سرشناس را نیز مشاهده کرد که شاید شاخص‌ترین آنها طارق عبدالحق ـ بوکسور معروف ـ باشد. خاله او پاملا الدر یکی از محترم‌ترین وکلای کشور محسوب می‌شود و پدرش یعقوب عبدالحق نیز تا زمان مرگش در سال2012 از مقامات رشته بوکس ترینیداد و توباگو محسوب می‌شد.

عبدالحق همچنین از بستگان فواد ابوبکر ـ فرزند و وارث خلف رهبر کودتای سال1990‌ـ بود.

پس از دستگیری ابوبکر پدر، مدارس، درمانگاه‌ها، آشپزخـــانه‌هـای خــیریه و کارخانه‌های واقع در محدوده جماعت‌المسلمین تقریبا به طور کامل ویران شد اما دولت وقت ترینیداد از نابودی مسجد بزرگ و چشمنواز وی خودداری کرد؛ جایی که ابوبکر پدر درس می‌داد و اینک پسرش جای او را گرفته است. شبستان اصلی مسجد، فضای مناسبی برای اجتماع صدها مرد است؛ درحالی‌که ده‌ها زن نیز می‌توانند با هدف شرکت در نمازجمعه، در تراس مسجد حضور یابند. به نظر می‌رسد فواد ابوبکر ـ واعظ و سیاستمدار کنونی ـ دیدگاه‌های مذهبی افراطی پدرش را نیز علاوه بر قد بلند و کاریزمای بالای وی به ارث برده است.

وی در مصاحبه با گاردین، درباره مردانی که برای حضور در صفوف داعش به خاورمیانه رفتند با آب‌وتاب توضیح می‌دهد و در همین حال از ممنوعیت ازدواج افراد زیر سن قانونی انتقاد می‌کند و آن را نقض حقوق مذهبی می‌داند. فواد گزارش‌های مربوط به قساوت و وحشیگری داعش را رد می‌کند. او احیای مستند و ثبت‌شده برده‌داری جنسی توسط داعش را تکذیب و خلافت خودخوانده این سازمان را با اسرائیل و واتیکان مقایسه می‌کند؛ «آنها دنبال استقلال و حکومت اسلامی‌اند و این حق را دارند که خواست خود را اعمال کنند... چگونه می‌توانید به این افراد بگویید نمی‌توانند حکومت اسلامی خود را به پا کنند، چون از جایگاه سیاسی قابل‌قبولی برخوردار نیستند؟ ما دولت یهودی داریم و نیز دولت کاتولیک». فواد ابوبکر تصریح می‌کند که بسیاری از کسانی را که به سوریه رفته‌اند می‌شناخته است. وی می‌گوید برای آنکه قوانین ترینیداد و توباگو را علیه حمایت از تروریسم نقض نکند، باید در انتخاب کلماتش محتاط باشد؛ گرچه به‌وضوح از نیروهای ترینیدادی داعش تمجید می‌کند.
منبع: گاردین، دوم فوریه 2018