موسیقی
دیدی امروز و فردا کردی رفتش / پر زد، دیدی پر زد و رفتش
عبور ترانههای پاپ تولید داخل از معیار مورد پسند رسمی
حسین عصاران
ابتدای دهه80 را میتوان مقطع عبور ترانههای تولید داخل از آن ضوابطی دانست که نهادهای رسمی، اعمال و انجام آنها را همواره مبنای تفاوت کارشان با تولیدات لس‌آنجلسی دانسته و بهنحوی به پیگیری آن بالیدهاند. در ابتدای راهگیری ساخت و انتشار ترانههای موسوم به پاپ در داخل، کارورزان این عرصه بیش از هر چیز به بهرهگیری از فضای ترانههای دهه 50 و یادآوری آن متمایل بودند؛ اما در آن میان نشانههایی از علاقه پنهانمانده به ترانههای موسوم به لس‌آنجلسی هم بروز میکرد که استقبال کمنظیر از انتشار آلبوم «دهاتی» در سال1378 نخستین و مهمترین جلوه آن بود. این سویه رفتهرفته برجستهتر و در سال1380 با انتشار آلبوم «دور رنگی» سرریز شد. ظهور دورنگی که بهطور مطلق کلیت موسیقی لس‌آنجلس را یادآوری میکرد، آنچنان ساختارشکنانه و ناگهانی بود که در اتفاقی نادر، ادامه انتشار آن تا تغییر برخی از واژههای بهکار رفته در متن ترانههایش تعلیق شد.
در آن روزها گسترش وسایل ارتباط جمعی و بهویژه شکلگیری شبکههای ماهوارهای مختلف، فاصله بین پخش ترانههای لس‌آنجلسی تا دسترسی به آن را به کمترین حد ممکن خود رسانده بود. بهدنبال این تأثیرپذیری بیواسطه و بلافاصله از آخرین دستاوردهای
لس‌آنجلس بود که روند اصلی تولید ترانه در داخل هم به سمت پسند عموم مصرفکنندگان ترانههای پاپ چرخش کرد؛ در نخستین گام موسیقی ترانهها به‌سوی استفاده بیشتر از سینتیسایزرها و در مرتبه بعدی، مضمون و کلام ترانهها به سمت عاشقانههای روزمره و توصیف جزئیات خصوصی آن متمایل شدند. در این روند بود که نخستین نمونهها از کلام ترانههای موسوم به «دیس-لایک» هم رخ‌نمون شدند. همچنان که در همین سال و بهرغم پخش پیاپی ترانه «عشق الهی» (با ترجیع‌بند این عشق الهی ست/ حق لایتناهی ست) از رادیو و تلویزیون، ترانه دیگری از همان آلبوم بود که به محبوبیت و اقبال کمنظیر عمومی رسید. ترانهای که علیرضا عصار با لحنی مستانه میخواند: «خیال نکن نباشی/ بدون تو میمیرم، گفته بودم عاشقم/ حرفمو پس میگیرم».
خواستهها و انتظارات برای نزدیک شدن به تراز معمول از زندگی عادی و برگذشتن از ملاحظهکاری و محافظهکاریهای مرسوم برای رعایت هنجارهای حکومتی، در ایام انتخابات خرداد1380 نمودار شده بود؛ اما اگر آنجا سیاستبازان اصلاحات با ترفند نماشک و گریه و بغض از مردم بیعت مجدد گرفتند، اینجا راه برای گذر ترانهها از ضوابط دست و پاگیر باز بود. چه آنکه در همان سال بود که راه پای تهران به لس‌آنجلس هم باز شد؛ آنجا که با کلام بابک روزبه (کلامپرداز ترانههای تولید داخل) اصطلاح خیابانی «تیتیش» از میان ترانههای یک آلبوم لس‌آنجلسی سر برآورد که میگفت: «تیتیش ندیدم مث تو تا به حال/ ای بابا ول کن جون من بیخیال». گویی بازی برعکس شده بود و پس از20 سال هماینک نوبت به مدیریت لس‌آنجلس از قلب تهران رسیده بود. همچنان که هنوز چند روزی از آخر سال1380 نگذشته بود که شادمهر عقیلی به کانادا و از آنجا به لس‌آنجلس کوچ کرد و این را برای اهل بینش اشاراتی بود.
در همینه زمینه :