از اوریون تا تب مالت
بیماری‌های بهاری را جدی بگیرید
فصل بهار با همه زیبایی‌هایش اما فصلی است که برای بسیاری همراه است با انواع بیماری‌ها و واکنش‌های آلرژیک؛ آلرژی‌هایی که اغلب بر اثر گرده‌افشانی گل‌ها، کرک و پرزهای بدن پرندگان یا به‌دنبال خوردن موادغذایی حساسیت‌زا به‌وجود می‌آیند و با علائمی مانند آبریزش بینی، سرفه و عطسه ظاهر می‌شوند. اما علاوه بر آلرژی‌های فصلی در این فصل برخی بیماری‌ها هم بیشتر شایع می‌شوند. در این گزارش قصد معرفی تعدادی از این بیماری‌ها را داریم که با پیشگیری می‌توان از بروز آنها جلوگیری کرد.
زونا
زونا از جمله بیماری‌های ویروسی است که عامل مولد آن شبیه ویروس آبله‌مرغان است، اما برخلاف آبله‌مرغان که بیشتر در بچه‌ها دیده می‌شود، در افراد بالای 50سال بروز می‌کند. باید بدانید تاول‌های پوستی خارش‌دار و دردناک منطقه‌ای، تب و لرز، بی‌حالی، تهوع، دل‌پیچه یا اسهال خفیف ازجمله علائم بیماری زوناست. حتی این ویروس ممکن است سال‌ها در بدن به حالت غیرفعال باقی بماند و به دلایل مختلفی مثلا ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن یا همزمان با آلرژی بهار فعال شود اما این‌بار دیگر بیماری آبله‌مرغان ایجاد نخواهد شد، بلکه زونا رخ می‌دهد. این بیماری برخلاف آبله‌مرغان به درمان‌های خوراکی و حتی تزریقی نیاز دارد. بیماری آبله‌مرغان در کودکان خطر جدی درپی ندارد اما زونا در افراد بزرگسال ممکن است مدت زمان بیشتری طول بکشد تا درمان شود. ویروس آبله‌مرغان ممکن است در دوران کودکی در سیستم عصبی باقی بماند و در سنین بزرگسالی به‌علت ضعف سیستم ایمنی بدن و حتی با یک تب یا خستگی، مجددا فعال شده و به بیماری زونا تبدیل شود. بیماری زونا با تاول‌های آبکی و خارش پوست همراه است. این بیماری نباید نادیده گرفته شود و درصورتی که شدت پیدا کند، ممکن است عوارضی همچون زونای چشمی که سبب کاهش بینایی می‌شود را به همراه داشته باشد. زونای چشمی را باید جدی گرفت، چون ممکن است التهاب شدید باعث افزایش فشار به اعصاب داخل چشم و در نتیجه نابینایی شود.
سرخجه
سرخجه بیماری خفیف‌تری نسبت به آبله‌مرغان است. ضایعات پوستی سرخجه با آبله‌مرغان متفاوت است. ویروس سرخجه نیز از طریق هوا و با پخش شدن ترشحات بینی در محیط گسترش می‌یابد. معمولا سرخجه، کودکان را در سنین پایین مبتلا می‌کند
اوریون
اوریون بیماری ویروسی است که ابتدا همراه با تب و آبریزش بینی بروز می‌یابد. در این بیماری در ناحیه آرواره و بناگوش شاهد تورم غدد بناگوشی هستیم که ممکن است ابتدا به شکل یکطرفه و در ادامه به‌صورت دوطرفه مشاهده شود. خوشبختانه با واکسیناسیونی که در کشور انجام می‌شود، در سال‌های اخیر موارد ابتلا به اوریون بسیار کم شده است.
تب مالت
تب مالت یا بروسلوز از معروف‌ترین بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان است. این بیماری عفونی همانقدر که در دام‌ها ایجاد خطر می‌کند، در انسان‌ها هم می‌تواند با تحت‌تأثیر قرار دادن اعضای خون‌ساز بدن مانند مغز استخوان، گره‌های لنفاوی، کبد و طحال باعث ایجاد بیماری شود. در فصل بهار به‌دلیل بارندگی فراوان، محیط مرطوب زندگی دام و آلودگی آنها امکان انتقال این بیماری به شیر دام‌ها وجود دارد و افرادی که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم با این محصولات سروکار دارند، ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. تب و لرز متناوب، خستگی، سردرد، تورم غدد لنفاوی، کمردرد، درد عضلانی، افسردگی و کاهش وزن از علائم اولیه این بیماری است که به‌تدریج با عدم‌درمان و گسترش عفونت به ارگان‌های حیاتی، باعث مرگ فرد می‌شود. درصورت ابتلا به بیماری تب مالت حتما باید فرد در بیمارستان بستری شود و با آنتی‌بیوتیک و داروهای کورتونی تحت درمان قرار بگیرد. مصرف نکردن محصولات آلوده و غیرپاستوریزه و استفاده از دستکش و وسایل ایمنی هنگام تماس با حیوانات از اقدامات لازم برای پیشگیری از این بیماری کشنده است.
آبله‌مرغان
ویروس آبله‌مرغان در همه مواقع سال وجود دارد اما در فصل بهار که بیماری‌های تنفسی بیشتر می‌شود، این ویروس سرعت انتقال بیشتری پیدا می‌کند. این بیماری عفونی، یک روز بعد از ورود ویروس به بدن با بی‌حالی، بی‌اشتهایی و سردرد خود را نشان می‌دهد و سپس بعد از چند روز علائم معروف پوستی به‌صورت جوش‌های قرمزرنگ خارش‌داری که بیشتر روی شکم و صورت هستند، ایجاد می‌شود. آبله‌مرغان معمولا بعد از ۷ تا ۸ روز و شروع درمان برطرف می‌شود و خوشبختانه یک ایمنی همیشگی نسبت به این بیماری در بدن فرد به‌وجود می‌آید. آبله‌مرغان به‌خصوص در کودکان مدرسه‌ای بسیار شایع است. مشخصه این بیماری خارش بسیار شدید است. کودک مبتلا به آبله‌مرغان را باید از بزرگسالانی که در کودکی به این بیماری مبتلا نشده‌اند، دور نگه داشت؛ چون ابتلا به آبله‌مرغان در بزرگسالی به‌دلیل ایمن نبودن بدن نسبت به این ویروس، بسیار خطرناک است. پزشکان می‌گویند بیشترین زمان انتقال ویروس آبله‌مرغان هنگامی است که ضایعات پوستی آن هنوز آشکار نشده است؛ یعنی همان دوره نهفتگی بیماری که طی آن بیشتر شاهد بروز تب، آبریزش بینی و حالاتی مشابه سرماخوردگی در بیمار هستیم. چنانچه‌کسی قبلا به این بیماری مبتلا نشده باشد و نسبت به آن ایمن نباشد، درصورت مواجهه با ویروس به این بیماری مبتلا می‌شود. عمده‌ترین روش انتقال ویروس آبله‌مرغان از طریق ذرات گردوغبار آلوده به ویروس در هواست که از طریق عطسه و سرفه بیمار گسترش می‌یابند. انتقال بیماری از طریق پوست و مایعات مربوط به تاول‌های پوستی که با دستکاری چشم و بینی می‌تواند وارد بدن شود، روش دیگر انتقال آبله‌مرغان است. وقتی تاول‌های پوستی آبله‌مرغان روی پوست مشاهده شد تشخیص بیماری آسان‌تر می‌شود و اقدامات پیشگیرانه را بهتر می‌توان انجام داد. بهتر است تاول‌ها دستکاری نشود.
فاویسم
شمالی‌ها نام فاویسم را زیاد شنیده‌اند، به این دلیل که هم ژن این بیماری در مناطق شمالی ایران بیشتر است و هم گیاهی که باعث بیماری می‌شود، در شمال کشور بیشتر وجود دارد. فاویسم همان بیماری حساسیت به باقلاست اما درواقع در این افراد یک نقص ژنتیک کمبود نوعی آنزیم وجود دارد که باعث حساسیت بی‌رویه گلبول قرمز نسبت به عوامل خاصی می‌شود. در این افراد عمر گلبول‌های قرمز کوتاه‌تر از بقیه است و به همین دلیل ممکن است دچار کم‌خونی یا زردی هم باشند. زردی، کم‌خونی و شوک ناشی از تخریب یکباره گلبول‌های قرمز بر اثر آلرژی باقلا ممکن است در افراد مبتلا به فاویسم باعث مرگ شود. به‌دلیل اینکه فاویسم درمان خاصی ندارد، افراد مبتلا باید در فصل بهار کاملا مراقب مواجهه با این گیاه باشند. درمان فاویسم در مراحل اولیه مایع درمانی و رقیق کردن غیرمستقیم خون است. استفاده از داروهای ضد‌حساسیت هم برای کنترل علائم آلرژی مناسب است اما درصورتی که فاویسم شدید همراه با زردی حاد ایجاد شود، خون فرد باید تعویض شود. داروهای لازم هنگام تعویض خون هم باید تحت نظر پزشک و در بیمارستان به فرد تزریق شود.
