«پروانه» به باغ هنر آمد | جمعه بازار خاطره‌انگیز در اراضی عباس‌آباد
راحله‌عبدالحسینی
فعالیت دوباره جمعه بازار پروانه، برای افرادی که حتی فقط یکبار قید خواب صبح جمعه را زده باشند و به دنیای رنگارنگ و هیجان‌انگیز جمعه بازار رفته‌باشند خبری خوش است.
تقریباً یک‌سالی می‌شود که پارکینگ پروانه به دلیل مسائل ایمنی تعطیل شد و بعد از آن کرونا قفلی بر فعالیت آن زد. حالا کرکره این جمعه بازار خاطره‌انگیز در باغ هنر اراضی عباس‌آباد بالا رفته و ۱۲ دی به‌صورت پیش‌گشایش تعدادی از غرفه‌داران دور هم جمع شدند. هر چند هم غرفه‌داران و هم مراجعان، فضای پارکینگ پروانه را نوستالژیک و با دسترسی بهتر می‌دانند اما معتقدند که دورهمی همه غرفه‌داران و تسهیل تردد می‌تواند دوباره جمعه‌بازار پروانه را مقصد گردشگری روز آخر هفته کند.
ساعت اول روز جمعه است و غرفه‌داران جمعه‌بازار پروانه مشغول چیدن غرفه‌شان هستند. کم‌کم لوازم عتیقه، چینی‌های گل‌سرخی، لاله‌ها، سماورهای زغالی، صفحه‌های گرامافون و... روی میزهای کوچکی که کنار هم چیده شده قرار می‌گیرند. در گوشه‌ای دیگر فرش و گلیم و سویی دیگر نمدبافی و مانتوهای سنتی. یکی دو ساعتی طول می‌کشد تا جمعه بازار پروانه سر و شکل خود را پیدا کند و بشود همان جمعه بازاری که قبلاً دیده بودیم.
«علیرضا بقایی» یکی از غرفه‌داران که مشغول مرتب کردن انواع فرش و گلیم در غرفه‌اش است از ساعت ۶ صبح آمده و می‌گوید که باید منتظر بمانیم و ببینیم چقدر از این محل جدید جمعه بازار استقبال می‌شود: «پارکینگ پروانه در مرکز شهر واقع بود و به همین دلیل دسترسی بهتری هم برای ما و هم برای مشتریان داشت. با توجه به اینکه کسب و کار ما از زمستان پارسال تا به حال در جمعه بازار پروانه تعطیل بوده، این اتفاق خوبی است که می‌توانیم امیدوار باشیم جمعه بازار دوباره جان بگیرد.»
- دورهمی همه غرفه‌داران
فرج‌الله آذری‌نیا/غرفه‌دار
«پارکینگ پروانه هزار و ۳۰۰ غرفه‌دار را در خود جا داده‌بود ولی اینجا شاید ۳۰۰ غرفه هم نتوانند فعالیت کنند.» موضوع کمبود فضای کافی باغ هنر برای جمعه بازار پروانه یکی از دغدغه‌های جدی غرفه‌داران است. «فرج‌الله آذری‌نیا» می‌گوید: «همه ما غرفه‌داران که در صنف صنایع‌دستی و عتیقه فعالیت می‌کنیم در کنار هم جمعه بازار پروانه را شکل دادیم و در کنار هم معنادار هستیم.
اینکه تعدادی از ما در باغ هنر یا هر محل دیگری باشیم و یک عده نباشند، هرگز مفهوم جمعه بازار پروانه را پیدا نمی‌کند و برای مخاطب هم جذابیتی ندارد. به نظر من اگر همه ما نباشیم، جمعه بازار پروانه دیگر رونق ندارد.» او که ساکن شهرری است ادامه می‌دهد: «صبح با وجود خلوتی مسیر یک ساعت در راه بودم. کسانی که مشتری جمعه بازار پروانه باشند با سختی و دوری راه هم کنار می‌آیند.»
- خط تاکسی از مترو به باغ هنر
«صدیقه حسینی» که عروسک‌سازی می‌کند و ۵ سالی است در جمعه‌بازار حضور دارد، می‌گوید که از طریق صفحه اینستاگرامی جمعه بازار پروانه از محل جدید باخبر شده و ثبت‌نام کرده. «هر چند فضای باغ هنر خوب است، اما پارکینگ پروانه به واسطه اینکه در مرکز شهر واقع شده‌بود، مشتریان بیشتری را به خود جلب می‌کرد و حتی برای نیم ساعت به جمعه بازار می‌آمدند. رفت و برگشت برای مشتری دست‌کم یک نیم‌روز وقت می‌برد. شاید اگر مسیر تاکسی از مترو به باغ هنر راه‌اندازی شود، برای مشتریان راحت‌تر باشد.»
- غرفه‌های بی‌سرپناه
باغ هنر ۵هزارمترمربع مساحت دارد و در غرب باغ کتاب تهران واقع شده و متشکل از ۲ آمفی‌تئاتر روباز و بسته است. برخی از غرفه‌داران در فضای روباز بساط پهن کرده‌اند. «کبری فرهادپور» بیشتر از ۱۵ سال یکی از غرفه‌داران جمعه بازار پروانه است. می‌گوید: «هنوز جانمایی غرفه‌داران مشخص نیست. انگار هر کسی که دیرتر آمده نمی‌تواند در قسمت مسقف باشد. امروز خبری از بارندگی نیست. ولی اگر هوا برفی و بارانی باشد یا باد شدید بوزد نمی‌توانیم اینجا کار کنیم. اینجا سرپناهی نداریم. این محل برای جمعه‌بازار مناسب نیست. باید برای سرمایش و گرمایش فکری شود.» «بتول علیزاده» یکی از غرفه‌دارانی است که در صفحه مجازی جمعه بازار پروانه ثبت‌نام کرده و از طریق پیامک از برنامه امروز باخبر شده است. می‌گوید: «متأسفانه جانمایی غرفه‌ها طبق هیچ اصولی نیست. کسانی که دیر رسیدند مجبور شدند در فضای روباز بمانند.» نزدیک ظهر سر و کله مشتریان بیشتری پیدا می‌شود.
- مسیر بدون ترافیک و شلوغی مرکز شهر
«شادی صفیاری» که از مشتریان پروپاقرص جمعه بازار پروانه است می‌گوید: «کسانی که جمعه‌بازار را دوست داشته‌باشند به هر طریقی خودشان را به اینجا می‌رسانند. به نظر من مشکل از نبود امکانات حداقلی است. اگر باد بورزد یا بارندگی یا آفتاب شدید باشد اصلاً نمی‌شود در این فضای باز کار کرد. با وجود این من از خبر بازگشایی دوباره جمعه بازار پروانه که برایم پر از خاطره است بسیار خوشحالم.»
«مژده هاشمی» یکی از مراجعان است: «دسترسی باغ هنر برای جمعه بازار خیلی بهتر است. چون از طریق بزرگراه بدون ترافیک به اینجا می‌رسیم. »
- جمعه‌بازار پروانه حال خوبی داشت
«شهناز سالاری» یکی از غرفه‌داران قدیمی جمعه بازار پروانه است و همین پیشکسوتی باعث شده تا دیگر غرفه‌داران او را به‌عنوان نماینده خود بدانند و پیگیر مشکلاتشان باشد. سالاری که تولیدکننده مانتوهای سنتی است می‌گوید: «من اطلاعی از انتخاب غرفه‌داران برای حضور در باغ هنر ندارم و این دلخوری را به گوش پیمانکار هم رساندم. اگر قرار است پروانه‌ای باشد، همه ما غرفه‌داران باید در محل جدید باشیم نه فقط تعدادی از ما.»
او می‌گوید: «ما یک خانواده‌ایم. جمعه بازار پروانه حال خوبی داشت. مراجعان برای اینکه حالشان عوض شود، می‌آمدند نه فقط خرید؛ و این حال خوب یعنی همه در کنار هم باشیم. نکته دیگر اینکه باید وسایل سرمایش و گرمایش مناسب تأمین شود.»سالاری از گردشگری بودن جمعه بازار پروانه هم می‌گوید: «مراجعان بازار پروانه فقط از تهران نبودند. صنایع‌دستی همه ایران در آن ارائه می‌شد و مراجعان هم از همه شهرهای ایران بودند و نقطه قوت بازار پروانه بود که باید حفظ شود.»
