تشدید موج خروج حقیقی‌ها از بورس

با نزول سنگین بورس در مبادلات روز چهارشنبه، شاخص کل در آستانه سقوط به کانال یک میلیون و 200هزار واحد قرار گرفت. دیروز 250هزار میلیارد تومان از ارزش سهام شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس و بورس کاسته شد. این نزول به خروج 1800میلیارد تومان نقدینگی سهامداران حقیقی از بازار سهام منجر شد که نشان از افزایش هراس سرمایه‌گذاران فعال در تالار شیشه‌ای دارد.
به گزارش همشهری، صعود دوباره شاخص‌های بورس از 20آبان‌ماه امید‌های تازه‌ای را به تالار شیشه‌ای تزریق کرده بود، ‌طوری که اغلب سهامداران در انتظار تداوم رشد شاخص‌های بورس بودند. این صعود اما چندان دوام نداشت و خیلی زود جای خود را به نزول داد ‌طوری که از هفته سوم آذر‌ماه شاخص کل بورس تهران دوباره وارد کانال نزولی پر قدرتی شد. از آن زمان تاکنون شاخص 15درصد افت کرده است. سرعت این نزول هر روز شدیدتر و سایه ترس بر فضای تالار شیشه‌ای گسترده‌تر می‌شود. این نزول به‌ویژه از 2 هفته پیش که شایعاتی درباره افزایش تنش‌های سیاسی بین ایران و آمریکا منتشر شد شیب تندتری به‌خود گرفت که به ضرر و زیان هنگفت سهامداران منجر شد. با وجود این، برخی تحلیلگران هم رفتار سهامداران حقوقی و سیاست‌های خلق الساعه نهاد‌های مرتبط با دولت و شبه‌دولت را عامل نزول بورس می‌دانند که به بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران منجر شده است.

آنچه دیروز گذشت
در مبادلات روز گذشته میزان خروج نقدینگی سهامداران حقیقی از بورس به بالاترین حد خود در 25روز گذشته رسید سهامداران حقیقی که تعیین‌کننده معاملات هستند جمعا 1800میلیارد تومان نقدینگی از بازار سهام خارج کردند. با خروج این میزان نقدینگی از بازار سهام جمع کل نقدینگی خارج شده از بازار سهام در طول2هفته اخیر از مرز 7هزار میلیارد تومان گذشت. با خروج این میزان نقدینگی شاخص کل بورس تهران در آستانه سقوط به کانال یک میلیون و 200هزار واحد قرار گرفته است. در مجموع ارزش کل سهام شرکت‌های حاضر در بورس و فرابورس هم 250هزار میلیارد تومان معادل 9.7میلیارد دلار افت کرده و جمع کل ارزش بازار سهم به 6499هزار میلیارد تومان، معادل 252میلیارد دلار، رسیده است. سینا  سلیمانی، تحلیلگر بازار سرمایه در این‌باره در کانال شخصی‌اش نوشت: نرخ‌ها در بازارهای جهانی در روندی تاریخی قرار دارند که شاید هر یکی دو دهه یک‌بار این اتفاق بیفتد و هر فعال بازارهای مالی یک یا دوبار می‌تواند چنین روند‌ها و نرخ‌هایی را مشاهده کند. به‌گفته او سایر بازارهای جهان نسبت به این نرخ‌ها و روند‌ها، رفتارهای تاریخی نشان داده‌اند، اما بازار سهام در ایران در رفتاری متفاوت در حال نزول است.

علت چیست؟
تحلیلگران بر این باورند که علت نزول شاخص‌های بورس ناشی افزایش بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران به سیاست‌هایی است که نهاد‌های سیاستگذار اعمال می‌کنند به‌طور مثال تدوین شیوه نامه فولاد در وزارت صنعت به وحشت سهامداران منجر شده چنان‌که در روز سه‌شنبه صف‌های فروش سنگینی برای سهام شرکت‌های گروه فولاد-که اتفاقا ازجمله بزرگ‌ترین شرکت‌های حاضر در بازار سهام هستند- تشکیل شد.
عباس آرگون، نایب‌رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی درباره دلایل نزول بورس می‌گوید: آنچه  مانع بازگشت بازار به مدار صعودی شده و صف‌های فروش را شکل داده، ترس ناشی از بی‌اعتمادی است. مصطفی حقیقی کارشناس بازار سرمایه هم در این‌باره معتقد است: اعتماد ازدست‌رفته به‌سختی بازمی‌گردد. سهامداران سرمایه خود را از دست دادند و بازگشت این اعتماد، نیازمند زمان و اعتمادسازی واقعی است.
بهمن فلاح، کارشناس بازار سرمایه اما نظر دیگری دارد و بر این باور است که علت نزول‌های عمیق شاخص بورس رفتار بازارگردان‌هاست که به جای بازارگردانی به نوسان گیر تبدیل شده‌اند.
او در این‌باره گفت: اصل و فلسفه الزام شرکت‌ها به تعیین بازارگردان برای از بین بردن هیجان کاذب بازار و ایجاد محیطی امن برای سرمایه‌گذاران، به‌خودی‌خود مطلوب بود ولی هم‌اکنون بازارگردان‌ها به نوسان گیر تبدیل و سبب خروج سرمایه‌ها از بازار شده‌اند.
او ادامه داد: فراموش نکنید از زمان شروع به‌کار بازارگردان‌ها، ۵۰ هزار میلیاردتومان پول از بازار سرمایه خارج‌شده است. این بازارگردان‌ها، خودشان به حقوقی‌هایی مبدل شده‌اند که درحال تخریب بازار سرمایه هستند. به مرحله‌ای رسیده‌ایم که شاید به راهکاری برای مهار بازارگردان‌ها نیاز باشد.
فلاح افزود: قرار نبود بازارگردان‌ها با ثبت سفارش‌های کاذب به جولان در بازارسرمایه بپردازند و صف‌های خریدوفروش تشکیل دهند و از سهامداران نوسان بگیرند. سفارش‌هایی که روی نماد‌های مختلف بازار توسط بازارگردان‌ها گذاشته‌شده و بعد از دست‌کاری قیمت سهم به سمتی که مطلوب بازارگردان بوده، حذف می‌شود؛ تخلفی آشکار است. شکی نیست که بازارگردان‌ها از این موقعیت به نفع خود استفاده می‌کنند. به‌گفته او عملکرد ضعیف بازارگردان‌ها در نماد‌های بزرگ گروه‌های بانک، خودرو، پالایش و فولاد واضح است.
هومن عمیدی هم معتقد است: علت اصلی تداوم نزول بازارسهام رفتار سهامداران حقوقی بزرگ یا بازار گردان‌هاست. به‌گفته این کارشناس بازار سرمایه هنگامی که سهام یک شرکت با صف خرید مواجه می‌شود به بازارگردان فشار وارد می‌کنند تا سهام خریداری شده را به اندازه تعهداتش عرضه کند و افرادی هم که از رانت بهره‌مند هستند از سرخطی استفاده می‌کنند. او تأکیدکرد:خرید و فروش دستوری نه فقط به تعادل صف خریدو فروش کمک نمی‌کند بلکه از اهداف تعیین شده نیز دور می‌شود و هیچ بازده معقولی هم برای آن تعریف نشده است.