عشق یعنی میل به پرورش
چرا کتاب «همه‌چیز درباره عشق؛ نگاهی نو» اثر مهمی است
یاور یگانه- روزنامه نگار
در روزها و هفته‌های نخست قرنطینه خانگی که میلیون‌ها انسان در سراسر کره خاکی برای مبتلا نشدن به ویروس کرونا مجبور شدند در خانه بمانند، گزارش‌های بسیاری درباره افزایش اختلافات خانوادگی و درگیری‌های زوجین منتشر شد که نشان می‌داد افرادی که با یکدیگر عهد و پیمان بسته بودند تا آخر عمرشان در کنار یکدیگر بمانند، طاقت ندارند چند شبانه‌روز را در کنار هم سر کنند، بی‌آنکه دچار تنش و بگومگو شوند. جدا از فشارهای روانی ناشی از پاندمی کرونا و تبعات اقتصادی آن، به چه دلیل زوج‌ها نمی‌توانند یکدیگر را تحمل کنند؟ نه فقط در زمان کرونا، بلکه به‌طور کلی چرا عشق مثل گوله‌برفی است که به محض اینکه در دستش می‌گیریم شروع به آب شدن می‌کند؟ چرا شور و حال عاشقانه روزهای نخست ازدواج به مرور زمان رنگ می‌بازد و این موضوع به قدری شایع است که اگر کسی تجربه‌ای برخلاف آن داشته باشد و همچنان از سرخوشی روزهای اولی که تازه مزه عشق را چشیده بود، بهره‌مند باشد، درنظر اطرافیانش شوریده‌ای غیرمنطقی جلوه می‌کند؟ به سر عشق چه آمده؛ یعنی همه آن زمزمه‌ها، زندگی‌ها و عشق‌ها، دروغ بود؟
بل هوکس، نویسنده فمینیست و فعال اجتماعی که در ایران به واسطه نظریه‌های فمینیستی‌اش شناخته شده است، در کتاب «همه‌چیز درباره عشق؛ نگاهی نو» کوشیده برای این سؤالات نه پاسخ‌هایی قالبی و غامض، که برآمده از تجارب شخصی‌اش بیابد. پیش از این، کتابی از هوکس در ایران ترجمه نشده بود و تنها برخی نظرات او در مورد فمینیسم در کتاب‌ها و مقالات مختلف منتشر شده بود. «همه‌چیز درباره عشق؛ نگاهی نو» که نشر خزه با ترجمه آزاده اتحاد آن را منتشر کرده، همانطور که از عنوانش مشخص است، نگاهی نو به مقوله عشق دارد. اما عشق، تنها موضوعی نیست که بل هوکس در کتاب خود از مناظر و زوایای گوناگون به آن می‌پردازد، بلکه به بهانه عشق، موضوعات دیگری را هم شرح و بسط می‌دهد که اتفاقاً در جغرافیا و زمانه ما نیازمند دانستن و آموختن درباره آنها هستیم؛ مسائلی از قبیل دروغگویی، خلوت و تنهایی، طمع‌کاری و پول‌پرستی، مصرف‌گرایی و ساده‌زیستی، تنبیه و مراقبت از فرزندان، تأثیر رسانه‌ها بر جامعه، مرگ‌اندیشی و پذیرش مرگ، مفهوم خانواده و اهمیت نیایش.
این کتاب جزو بهترین کتاب‌های هوکس نیست، اما موضوعی مهم را پیش می‌کشد و مسائلی را مطرح می‌کند که برای شروع آشنایی مخاطب عام با آرای بل هوکس فرصت مغتنمی است. هوکس در مقدمه کتاب می‌گوید: «برای اینکه بتوانیم قلب‌مان را به قدرت و موهبت عشق بگشاییم، باید جرأت داشته باشیم بپذیریم که نه عشق را در عمل می‌شناسیم و نه روی کاغذ. باید با این سردرگمی و ناامیدی رو در رو شویم، که هر آنچه تا به حال به نام عشق به ما آموخته‌اند، هیچ‌جوره به‌کار زندگی روزمره‌مان نمی‌آید. من این مراقبه را نوشتم تا ما به مشق عشق در زندگی روزمره عمیق بیندیشیم؛ به چگونه عشق ورزیدن و به آنچه برای تبدیل شدن به فرهنگی لبالب از حضور مقدس عشق نیاز است.»
هوکس در بخش اول کتاب سراغ تعریف عشق می‌رود. عشق چیست؟ احتمالا این یکی از مناقشه‌برانگیزترین مفاهیمی است که بشر از زمانی که به‌وجود آن وقوف یافته کوشیده تعریفی از آن به‌دست دهد، اما تکثر دیدگاه‌هایی که درباره عشق وجود دارد، یک سر چنین کوششی را ناکام گذاشته است. هوکس از نویسنده دیگری نقل قول می‌کند که «عشق آن ناملموس بزرگ است.» و ادامه می‌دهد: «همه قبول دارند که عشق شگفت‌انگیز است و وجودش ضروری، اما هیچ‌کس نمی‌تواند بر سر تعریفش به توافق نظر برسد.» شاید همانطور که هوکس می‌گوید، تعریف عشق کار بسیار دشواری باشد، اما او در این بخش روی نکته مهمی درباره عشق انگشت تأکید می‌فشارد: «وقتی می‌فهمیم عشق یعنی میل به پرورش رشد معنوی خود یا دیگری، برایمان روشن می‌شود که اگر به دیگری آسیب برسانیم یا تعدی کنیم، نمی‌توانیم ادعا کنیم عاشقیم. عشق و تعدی در یک اقلیم نمی‌گنجد. تعدی و غفلت، به‌ذات، نقطه مقابل پرورش و توجه است.»
«همه‌چیز درباره عشق؛ نگاهی نو»، پس از پیش‌گفتار و مقدمه، در 13فصل به ابعاد مختلف عشق در زندگی روزمره می‌پردازد و کاربردی و عینی بودن موضوعات و مسائلی که هوکس درباره عشق مطرح می‌کند، مهم‌ترین ویژگی این کتاب است.
«همه‌چیز درباره عشق؛ نگاهی نو» نوشته بل هوکس با ترجمه آزاده اتحاد از سوی نشر خزه در 184صفحه به قیمت 25هزار تومان منتشر شده است.
