آموزه آموزگار

علی‌اکبر شیروانی

 ژاله آموزگار را بیشتر به‎‌‎عنوان استاد زبان‎‌‎های باستانی می‎‌‎شناسند و کتاب «زبان پهلوی، ادبیات و تاریخ آن» یا «تاریخ اساطیری ایران»، اما آموزگار سال‎‌‎ها 2کار ویژه دیگر را ادامه داد: پرورش شاگردانی حساس به زبان و ریشه‎‌‎های آن و اهتمام به زبان باستانی. آموزگار در دوره‎‌‎ای پای زبان ایستاد که بسیاری از فحول زبان که در دهه‎‌‎های قبل و به اقتضای زمانه‎‌‎ای کم‎‌‎هیاهو و دور از رسانه کار زبان می‎‌‎کردند، یا دیده از خاک فروبسته بودند یا جایی دیگر به کاری دیگر اشتغال داشتند. آموزگار برخلاف زبان‌شناسان سلف، به لحاظ تألیف پرکار نبود اما ثمراتش را، همانطور که گفته شد، فقط در آثار مکتوبش نباید جست. اسطوره‎‌‎شناسی آموزگار مزیت او بود در کار زبان و نثر و زبانش نیز از این مزیت بهره‌می‎‌‎برد.
«همۀ ما با یک زبان واحد شعر فردوسی را می‌خوانیم و توانایی را در دانایی می‌یابیم، با ضرب‌آهنگ زیبای شعر ـ زلف آشفته و خوی کرده و خندان لب و مست ـ به دنیای خوش حافظ گام می‌نهیم و همزبان با او از تغابنی که خزف بازار لعل را می‌شکند دلگیر می‌شویم و با تک‌بیتی از صائب، جهان را جز اتاق انتظار مرگ نمی‌بینیم، با همین زبان با مولوی هم‌آوائیم و از جمادی می‌میریم و نامی می‌شویم، با همین زبان با رودکی دختر رز را قربانی می‌کنیم و با منوچهری در وقت خزان برمی‌خیزیم و خز می‌آوریم و به تماشای بارداری دخترکان تاک می‌نشینیم، با همین زبان ارادت بیهقی را به بونصر مشکان درمی‌یابیم و بر حسنک وزیر اشک می‌ریزیم، با همین زبان بر خرابه‌های ایوان مدائن با دیدۀ حسرت می‌نگریم و با همین زبان با سعدی هر نفسی را که برمی‌آید ممد حیات می‌دانیم».