مزاحمان فرسوده
بررسی پرونده جمع‌آوری خودروهای اسقاطی رها شده در معابر شهری که سبب نازیبایی پایتخت شده‌اند
زینب زینال‌زاده- خبر‌نگار
4چرخ اغلبشان پنچر است و برخی هم اصلا لاستیک و چرخ ندارند و زیر رینگ‌ها آجر چیده‌اند. شیشه برخی شکسته و بعضی هم زیر غبار رنگ باخته‌اند. بعضی پلاک دارند که اعدادشان به سختی خوانده می‌شود و برخی هم اصلا پلاک ندارند. خودروهایی قدیمی مثل فیات، کادیلاک و پیکان با مدل‌ها و رنگ‌های مختلف که روزی در خیابان‌ها جولان می‌دادند و ایستادن کنارشان و عکس یادگاری گرفتن آرزویی بود که برای همه دست‌یافتنی نبود حالا در گوشه‌ای از خیابان و کوچه و حتی حاشیه بوستانی، رها شده‌اند و دیگر کسی نه‌تنها رغبتی برای گرفتن عکس یادگاری با آنها ندارد بلکه حتی دلشان نمی‌خواهد از چند قدمی‌شان عبور کنند.
در سایه رها شدن حیواناتی چون گربه‌ها و سگ‌ها و حشرات موذی مانند موش و سوسک آنها را تصاحب کرده‌اند. ماجرا به اینجا ختم نمی‌شود و خودروهای رها شده در معابر علاوه بر مشکلات زیست‌محیطی و نازیبایی بصری شهری، به محل بزه اجتماعی تبدیل شده و امنیت و آرامش مردم را تهدید می‌کنند. کارتن‌خواب‌ها و معتادان هم از این خودروها سهم دارند و برای در امان ماندن از سوز سرما به آنها پناه می‌برند و بیتوته می‌کنند.
آمار دقیقی از خودروهای اسقاطی رها شده در معابر پایتخت وجود ندارد و آخرین اعداد و ارقام مربوط به شهریور1396 است که سردار محمدرضا مهماندار، رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی وقت تهران از شناسایی 160دستگاه خودروی رها شده خبر داد و گفت: «براساس سامانه شماره‌گذاری به مالک اطلاع داده می‌شود و درصورت پاسخگو نبودن و یا دیر اقدام کردن مالک، خودرو به پارکینگ منتقل می‌شود.» پیگیری‌ها اما از پلیس راهور تهران نتیجه نداد و مسئولان در این مورد پاسخگو نبودند. بنابراین سراغ سیدحسن رسولی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورای اسلامی شهر تهران رفتیم؛ چراکه او سال1397 نخستین فردی بود که به موضوع شناسایی و جمع‌آوری خودروهای رها شده در معابر پایتخت واکنش نشان داده بود. به‌گفته رسولی پدیده رها‌شدن خودروهای اسقاطی در معابر، یک معضل شهری است که شهروندان همواره خواستار جمع‌آوری و انتقال آنها به پارکینگ هستند.
او با اشاره به طرح‌های اجرا شده در راستای جمع‌آوری خودروهای اسقاطی می‌گوید: «جمع‌آوری این خودروها از مطالبات شهروندان است و ازاین‌رو در دستور کار مدیریت شهر تهران قرار گرفته و به حق هم در سال‌های گذشته اقدامات خوبی انجام شده است. نکته قابل تأمل این است که نباید چنین کارها و اقداماتی مقطعی و زودگذر باشد. مدیران شهری در مناطق و 122ناحیه پایتخت باید نسبت به این پدیده حساس باشند و محله‌ها را رصد کنند و درصورت مشاهده خودروهای رها شده، اقدامات لازم را البته با رعایت قانون و مقررات انجام دهند.» به‌گفته این عضو شورای شهر تهران، اکثر خودروهای رها شده بیش از 50سال عمر دارند و علاوه بر نازیبا کردن چهره شهر و محله، زمینه بزه اجتماعی را هم فراهم کرده‌اند.
برخورد قانونی براساس ماده55
براساس تبصره یک، بند2 ماده٥٥ قانون شهرداری جمع‌آوری دکه‌ها و کیوسک در معابر عمومی شهر که به‌گونه‌ای مسیر عبور و مرور شهروندان را سد می‌کنند، وظیفه شهرداری است. سیدحسن رسولی در ادامه صحبت‌هایش به این ماده قانونی اشاره می‌کند و می‌گوید: «براساس همین تبصره و ماده قانونی از شهردار و معاون خدمات شهری شهرداری تهران می‌توانند برنامه‌ای تدوین و با همکاری پلیس راهور و مسئولان قضایی نسبت به تعیین تکلیف وضعیت خودروهای اسقاطی رها شده یا انتقال آنها به پارکینگ عمومی اقدام کنند. باز هم تأکید می‌کنم که اقدامات خوبی در راستای تعیین تکلیف و جمع‌آوری خودروهای اسقاطی رها شده در معابر عمومی صورت گرفته است اما برای رسیدن به نتایج رضایتبخش باید این کار تداوم داشته باشد.»
رسیدگی شهرداری به فضاهای بی‌دفاع شهری
در اصطلاحات شهری، خودروهای رها شده در معابر عمومی، فضای بی‌دفاع شهری محسوب می‌شوند. فضاهایی که امنیت و آرامش مردم را تهدید می‌کند و به‌گفته اصغر عطایی، مدیرکل خدمات شهری تهران از این‌رو مدیریت شهری مناسب‌سازی چنین فضاهایی را به‌عهده دارد. او می‌گوید: «وجود این خودروها در معابر عمومی سبب زشتی منظر شهری می‌شوند و رفع چنین موارد و ایجاد زیبایی بصری در شهر، وظیفه شهرداری است. مدیریت شهری به این موضوع ورود کرده و جمع‌آوری این خودروها را در دستور کار مدیران شهری مناطق قرار داده است.» به‌گفته این مقام مسئول، در گذشته مدیریت شهری برای جمع‌آوری خودروهای رها شده در معابر عمومی با عوامل بازدارنده و مشکلات عدیده‌ای مواجه بود که با هماهنگی معاونت حمل‌ونقل و ترافیک و نیروهای راهور مناطق، موانع برطرف شده‌اند.
عطایی به روند جمع‌آوری خودروها اشاره می‌کند و می‌گوید: «خودروهای اسقاطی که اغلب در لیست فضاهای بی‌دفاع شهری قرار می‌گیرند، شناسایی و در چند مرحله به مالک اخطار داده می‌شود تا وضعیت خودرو را تعیین تکلیف کند. اگر انجام داد که مشکلی نیست اما درصورت کوتاهی و بی‌توجهی به اخطارها خودرو با دستور قضایی توسط نیروهای اجرائیات شهرداری جمع‌آوری و به پارکینگ عمومی انتقال داده می‌شوند.» به‌گفته مدیرکل خدمات شهری تهران، از گذشته این کار بسیار زمان‌بر بود اما با هماهنگی بین دستگاهی خودروهای اسقاطی در مدت زمان کوتاهی تعیین تکلیف می‌شوند.
تماس از شما، جمع‌آوری با شهرداری
سامانه خدماتی 137 و نظارتی 1888 راه‌های ارتباطی مردم با مدیران شهری هستند. شهروندان برای رفع مشکلات حوزه شهری اعم از آبگرفتگی معابر، هرس درختان، جمع‌آوری زباله و شست و شوی سطل‌های زباله و رفت و روب معابر عمومی می‌توانند با سامانه137 تماس بگیرند. همچنین انتقادات و پیشنهادات درخصوص عملکرد مدیران شهری مناطق و محله‌ها هم در سامانه 1888 ثبت می‌شوند. مردم می‌توانند از طریق شماره‌های 137 و 1888 نشانی ماشین‌های اسقاطی و رها شده را اعلام و به مدیران شهری در اجرای بهتر طرح جمع‌آوری آنها کمک کنند.
