چرا روشنایی معابر اصلی و بزرگراه‌ها نه‌فقط در تهران و کلانشهرها بلکه در اکثر شهرهای کشور کم شده و تیرهای چراغ برق یک در میان روشن است؟ معمای آلوده‌شدن دوباره هوای کلانشهرها چیست و چه عاملی باعث شده تا نفس‌کشیدن سخت‌تر شود؟ آیا پشت پرده خاموشی بزرگراه‌ها اتفاقی رخ داده و اگر دلیل واقعی کم‌کردن روشنایی‌ها، به‌دلیل مصرف بی‌رویه برق و گاز است، چرا در سال‌های قبل چنین اتفاقی رخ نداده یا کمتر اتفاق افتاده است؟
به‌گزارش همشهری، راز این معما را باید در نیروگاه‌های برق حرارتی جست‌وجو کرد و انرژی مورد نیاز این نیروگاه‌ها در فصول عادی سال گاز است و وقتی گاز نباشد، دستور این است که از سوخت جایگزین یعنی مازوت و گازوییل استفاده شود؛ 2سوختی که البته بر شدت و غلظت آلودگی هوا می‌افزاید.
یک مقام مسئول که نخواست نامش فاش شود به همشهری می‌گوید: استفاده از سوخت مازوت در نیروگاه‌های برق حرارتی، میزان استهلاک و آسیب‌دیدن تاسیسات نیروگاه را افزایش می‌دهد اما تصمیم‌گیرنده اصلی درباره اینکه چه سوختی به‌دست ما برسد، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران است. او می‌افزاید: براساس دستور مراجع ذی‌صلاح حق مصاحبه‌کردن نداریم و نهاد متولی و پاسخگوی دلیل استفاده از مازوت به‌جای گاز در برخی نیروگاه‌های برق حرارتی، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران است.
نبض برق با حرارتی‌ها می‌زند
به گزارش همشهری، نبض تولید برق در ایران با نیروگاه‌های حرارتی می‌زند؛ به‌نحوی که این نیروگاه‌ها 80درصد از کل ظرفیت نصب‌شده نیروگاه‌های کشور را به‌خود اختصاص داده‌اند و البته 87درصد از نیاز شبکه برق را تامین می‌کنند. به همین دلیل سرپا نگه‌داشتن و تعمیرات منظم و پایداری این نیروگاه‌ها یک مسئله مهم و ملی در صنعت برق قلمداد می‌شود. علی‌اصغر عبدلی، مدیرکل بهسازی نیروگاه‌ها و محیط‌زیست شرکت برق حرارتی درباره تامین سوخت نیروگاه‌های کشور گفت: تامین سوخت نیروگاه‌های کشور با توجه به هماهنگی‌های مستمری که با وزارت نفت صورت می‌گیرد، بدون وقفه در حال انجام است؛ به‌طوری که تا امروز بخش اعظم سوخت نیروگاه‌ها با سوخت گاز تامین شده است.
او همچنین به چالش تعمیرات نیروگاه‌های حرارتی اشاره و تأکید می‌کند: تمام نیروگاه‌ها در اوج مصرف (پیک) تابستان باید در مدار باشند و پس از آن تعمیرات و سرویس‌های دوره‌ای واحدهای نیروگاهی شروع می‌شود و مطابق استانداردها و دستورالعمل‌های موجود، واحدهای نیروگاهی باید در بازه‌های زمانی مشخص که حداقل یک یا دوبار در سال است، تحت تعمیرات قرار گیرند تا امکان تداوم بهره‌برداری مطمئن و پایدار از واحدها وجود داشته باشد. به همین دلیل تعمیرات نیروگاه‌ها بایستی در بازه زمانی محدود مهرماه تا اردیبهشت‌ماه سال آینده انجام شود. عبدلی تأکید کرد: براساس برنامه‌ریزی صورت‌گرفته تا پایان اردیبهشت‌ماه سال آینده تمامی تعمیرات واحدهای نیروگاهی به پایان خواهد رسید و واحدها آماده بهره‌برداری جهت تولید برق در تابستان پیش‌رو خواهند بود.
به گزارش همشهری، براساس آمارهای رسمی در 9ماه امسال 270میلیارد کیلووات‌ساعت برق تولید و عرضه شده که 236میلیارد کیلووات ساعت سهم نیروگاه‌های حرارتی بوده که به‌نظر می‌رسد علاوه بر مشکل تامین سوخت این نیروگاه‌ها، قرارداشتن بخشی از واحدهای نیروگاهی در فصل تعمیرات هم مزید بر علت شده تا متولیان صنعت برق با کم‌کردن از مصرف، اجازه تعمیرات نیروگاه‌ها را بدهند.
مصرف گاز در مرز هشدار
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران هم از قرارگرفتن مصرف گاز در مدار هشدار خبر می‌دهد و به صراحت اعلام می‌کند: با افزایش مصرف گاز بخش خانگی، گازرسانی به صنایع محدود می‌شود و باید سوخت جایگزین (مازوت و گازوئیل) برای آن مصرف شود که همین موضوع می‌تواند سبب آلودگی‌های محیط‌زیستی باشد.
حسن منتظرتربتی با اشاره به عبور مصرف روزانه گاز از 650میلیون مترمکعب، می‌افزاید: مصرف روزانه گاز طبیعی نیروگاه‌ها آذرماه امسال حدود ۹۰میلیون مترمکعب بوده و بقیه از گازوئیل و سوخت مازوت تأمین شده و سهم مازوت هم ۱۵میلیون مترمکعب بوده است. البته سوخت مازوت، سوخت نامناسبی برای نیروگاه‌ها نیست و در کشورهای دیگر همچون ترکیه و چین حتی از زغال‌سنگ استفاده می‌شود.
جلوگیری از خاموشی با مازوت
اما متولی اصلی تامین سوخت نیروگاه‌ها، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی است که در یک اطلاعیه رسمی از دستور مراجع ذی‌صلاح برای مصرف گازوئیل و مازوت در نیروگاه‌ها خبر داد و اعلام کرد: به‌دلیل مصرف بالای گاز در کشور و نبود امکان تأمین گاز کافی برای نیروگاه‌ها، بنا به دستور مراجع ذی‌صلاح از فرآورده‌های مایع نظیر گازوئیل و مازوت به‌عنوان سوخت استفاده می‌شود.
مهدی اسماعیلی، سخنگوی این شرکت گفت: این موضوع به‌دلیل جلوگیری از خاموشی احتمالی نیروگاه‌های برق کشور انجام می‌شود و هیچ ارتباطی به پربودن انبارهای ذخیره نفت کوره (مازوت) ندارد؛ همانطور که در فصل تابستان مصرف گاز به‌ویژه در بخش خانگی کمتر است و کل سوخت مورد نیاز نیروگاه‌ها را گاز تشکیل می‌دهد.
چرا روشنایی بزرگراه‌ها نصف شد؟
مصطفی رجبی مشهدی، معاون شرکت توانیر و سخنگوی صنعت برق در گفت‌وگو با همشهری درباره دلیل کاهش روشنایی بزرگراه‌ها می‌گوید: با توجه به افزایش مصرف گاز در بخش خانگی و تجاری و محدودیت‌های تامین سوخت برای نیروگاه‌های کشور، صنعت برق تصمیم گرفت بخشی از روشنایی معابر و بزرگراه‌ها را تعدیل و به‌صورت یک درمیان روشن نگه دارد تا حداقل روشنایی لازم را داشته باشیم. او می‌افزاید: براساس مصوبه ستاد ملی مبارزه با کرونا از ساعت21 به بعد ترددها به حداقل می‌رسد و کاهش میزان روشنایی بزرگراه‌ها و معابر اصلی به‌گونه‌ای خواهد بود که مشکلی برای شهروندان ایجاد نخواهد کرد و از سوی دیگر به تامین برق پایدار هم منجر خواهد شد. به همین دلیل صادقانه از مردم می‌خواهیم با اقدامات خیلی ساده اما مهم نظیر خاموش‌کردن لامپ‌های اضافه و کاهش درجه حرارت دستگاه‌های گرمایشی به صنعت برق کمک کنند تا بتوانیم برق و انرژی پایدار را برای تمامی شهرها و روستاهای کشور در این فصل سرما تامین کنیم. سخنگوی صنعت برق تأکید کرد: به‌طور قطع درصورتی که یک درجه از گرمای محیط کار یا خانه شهروندان کمتر شود، ما شاهد کاهش 6درصدی مصرف در کل کشور خواهیم بود و شهروندان نقاط سردسیر، دیگر مشکلی نخواهند داشت. رجبی مشهدی اعلام کرد: در ارتباط با تغییر وضعیت روشنایی معابر و بزرگراه‌ها هماهنگی‌های لازم با دستگاه‌های ذیربط صورت گرفته تا مشکلی برای امنیت شهروندان ایجاد نشود و یکی از اولویت‌های اصلی صنعت برق، تامین امنیت انرژی برای شهروندان خواهد بود.
مسعود صادقی، مدیرکل دفتر نظارت بر توزیع توانیر هم می‌گوید: تعدیل روشنایی معابر با هدف کاهش مصرف گاز نیروگاهی در 3بخش روشنایی بزرگراهی، بین شهری و فضای سبز و با محوریت شرکت‌های توزیع برق، وزارت راه و شهرسازی و شهرداری‌ها و در تمامی استان‌ها در حال اجراست و انتظار می‌رود همه دستگاه‌های اجرایی کشور، همکاری لازم را به‌منظور اجرای این طرح با شرکت‌های توزیع برق به عمل آورند.
راز خاموشی بزرگراه‌ها و آلودگی هوا
در همینه زمینه :
