چرا نمازجمعه اهمیت دارد ؟

حسنا مرادی 

وقتی نخستین نماز جمعه رسمی جمهوری اسلامی ایران در پنجم مردادماه1358برگزار شد، خیلی‎‌‎ها نمی‎‌‎دانستند این همه تأکید امام‎‌‎خمینی(ره) بر برگزاری نماز جمعه چه دلیل و آثاری دارد. تا پیش از انقلاب اسلامی ایران، مردم حضور خاصی در نماز جمعه نداشتند و این آیین، به‎‌‎صورت فرمایشی در بعضی شهرها مثل تهران برگزار می‎‌‎شد. بعضی از علما و مراجع تقلید هم در شهرهای مختلف به‎‌‎صورت محدود و با جمعیت اندک در خانه‎‌‎ها یا مساجد زیرنظر خود نماز جمعه می‎‌‎خواندند. برگزاری یکپارچه و سراسری نماز جمعه در شهرهای ایران، از شئونات اسلامی‎‌‎ای بود که با پیروزی انقلاب اسلامی، احیا و زنده شد.
نماز جمعه در دهه1360، منشأ بسیاری از امور مردم بود. این آیین، محلی بود که مسئولین کشور به مردم در مورد اقدامات و اتفاقات کشور گزارش مستقیم می‎‌‎دادند و با مردم رودررو صحبت می‎‌‎کردند. بسیاری از گزارش‎‌‎های مربوط به اتفاقات جنگ ابتدا از تریبون نماز جمعه به مردم اطلاع داده می‎‌‎شد و بعد در روزنامه‎‌‎ها و رسانه‎‌‎ها بازتاب پیدا می‎‌‎کرد. در کنار اینها، نماز جمعه برای مردم، کارکرد یک شبکه اجتماعی را هم داشت. بسیاری از تجمعات از دل نماز جمعه شکل می‎‌‎گرفت. ستادهای مردمی مانند ستادهای جمع‎‌‎آوری کمک‎‌‎های مردمی برای جبهه‎‌‎ها، خانه اولشان نماز جمعه بود. علاوه بر اینها، بیشتر اوقات در کنار نماز جمعه، نمایشگاه‎‌‎های هنری انقلابی گوناگونی برگزار می‎‌‎شد که محلی برای مردمی‌کردن هنر انقلابی بود.
علاوه بر همه اینها، نماز جمعه، کارکردی نمادین هم داشت؛ این آیین سیاسی-عبادی در آن دهه نماد مقاومت مردم در برابر دشمنان داخلی و خارجی بود. اصرار به برگزاری نماز جمعه در شهرهایی مانند آبادان، نمادی از ایستادگی مردم در برابر محاصره دشمن بود و به همین دلیل حتی وقتی صدام تهدید می‎‌‎کرد که نماز جمعه شهرهای مختلف را بمباران خواهد کرد، مردم بسیار پرشورتر از روزهای قبل در نماز جمعه شرکت می‎‌‎کردند.