مظنونین همیشگی

مژگان مهرابی

آسمان زیبای تهران سال‌هاست که در روزهای سرد سال رنگ آبی را کمتر به خود می‌بیند و بیشتر به خاکستری می‌زند.
آلودگی هوا چون اژدهایی سیاه دهان باز کرده تا تهران و مردمانش را ببلعد و انگار تا به هدف خود نرسد دست‌بردار نیست. این آفت زاییده گسترش شهر‌نشینی است و علاوه بر ایجاد بی‌نظمی در ساختار شهر، همچون قاتلی نامریی جان شهروندان رامی گیرد.
اگرچه دست‌اندرکاران حوزه شهری و محیط‌زیست برای رفع این معضل بیکار نمانده‌اند و راهکار‌هایی مانند استفاده از حمل‌ونقل عمومی، توسعه فضای سبز، خروج کارخانه‌های صنعتی به بیرون از شهر، گرفتن برگه سلامت فنی خودروها، اجرای طرح زوج و فردو را توصیه می‌کنند. اما به رغم اجرای راهکارها باز معضل آلودگی هوا به قوت خویش باقی است. اینکه وضع آلودگی هوا در مناطق شرقی تهران چگونه است و کدام آلاینده‌ها تأثیر بیشتری در آلودگی هوا دارند را از مدیران اداره محیط‌زیست مناطق ۴، ۸، ۱۳، ۱۴ و ۱۵ جویا شدیم.
 

• هوای اینجا کمی ناسالم است

​

بخش وسیعی از مساحت ۱۳۲۲ هکتاری منطقه ۸ بافت مسکونی است و طبق آمار به دست آمده از ایستگاه سنجش کنترل کیفیت هوا (واقع در خیابان گلبرگ) این منطقه، روزهای کمتری را در وضعیت ناسالم به سر برده است. ترافیک روان و از آن مهم‌تر فضای سبز چشمگیر منطقه وجود دارد از عواملی است که بتوان ادعا کرد، منطقه ۸ به‌طور جدی با معضل آلودگی هوا مواجه نیست. اما این گفته به این معنا نیست که در این منطقه کانون آلودگی وجود ندارد. هوای چهارراه تهرانپارس، خاقانی، دردشت، تلفنخانه، آیت و دیگر نقاطی که رفت‌وآمد شهروندان به آن جا زیاد است، نسبت به دیگر محله‌های کم‌‌ تردد آلوده‌تر است.  
 

ترافیک عامل اصلی

​

منطقه ۱۴ به دلیل موقعیت جغرافیایی‌اش از چهار طرف بین شریان‌های پر‌ تردد محصور شده است.

از این‌رو به غیر از اهالی، مسافران زیادی از دور و بر منطقه به اینجا سفر می‌کنند. گذشته از آن به سبب تراکم بافت فرسوده‌ای که دارد میزان ترافیک در محله‌های مرکزی زیاد بوده و همین امر می‌تواند به آلودگی هوا دامن بزند. وجود تاکسی‌ها و اتوبوس‌های فرسوده خود عامل دیگری برای آلوده کردن هوا است. شرایط ماشین‌های فرسوده به گونه‌ای است که اگر راننده هرچه برای تعمیر آن هزینه کند بعد از مدت کوتاهی دوباره دودزا می‌شود. «آرزو فرزدقی» مدیر اداره محیط‌زیست منطقه ۱۴ در این‌باره می‌گوید: «آلودگی هوا در همه مناطق تهران وجود دارد و دستگاه‌های سنجش کنترل کیفیت هوا فقط همان نقطه را نشان می‌دهد و نمی‌توان با قطعیت گفت که عدد درج شده در دستگاه مربوطه به همه نقاط منطقه مربوط می‌شود.

ایستگاه سنجش آلودگی هوا در تقاطع بزرگراه بسیج و محلاتی قرار دارد. به دلیل ترافیک بالا ممکن است در پیک ترافیک عدد بالایی را نشان دهد. در تابستان میزان ازن زیاد است و در زمستان مشکل وجود ذرات معلق در هواست.» غلظت ذرات معلق تهران چند برابر غلظت استاندارد است. در بین آلاینده‌ها، ذرات معلق بیش از دیگر آلاینده‌ها خطرناک است. ذرات معلق از کارکرد موتورهای کاربراتوری، گازوئیلی و موتورسیکلت‌ها به وجود می‌آید. طبق آمار به دست آمده از دستگاه سنجش کنترل کیفیت هوا ایستگاه شهید محلاتی، میزان آلایندگی منطقه ۱۴ مربوط ذرات معلق کمتر از ۵/۲ میکرون است. این مهم به پررفت و آمد بودن منطقه برمی‌گردد.

بد نیست بدانید، موتورسیکلت‌های کاربراتوری ۳ تا ۸ برابر یک خودرو معمولی آلاینده ایجاد می‌کنند. از این‌رو می‌توان ادعا کرد دلیل عمده آلودگی هوا در خیابان پیروزی، خاوران و ۱۷ شهریور به دلیل حجم بالای موتورسوارهایی است که از این معابر رفت‌وآمد می‌کنند.