عطش کشتگانیم، شبنمی کو؟

  حسین عصاران   

چندی پیش‎‌‎تراز آنکه ساعد باقری به‎‌‎عنوان مدیر اداره کل موسیقی و سرود صدا و سیما، ترانه «شبانگاهان»را میان اعضای شورا پخش و به اتفاق نظر مجوز پخش همان لحظه‎‌‎اش را صادر کند، صدا و سیما ضرورت تغییر رویکردش را در انتخاب ترانه‎‌‎ها و موسیقی‎‌‎های قابل پخش درک کرده بود. شبانگاهان با بازپخش‎‌‎های پی‎‌‎درپی، ترانه محبوبی شد که دهان به دهان شدن ملودی آن با چندین کلام فکاهی پرداخت شده برایش، نشانه پررنگی از این اتفاق بود. در روزگاری که انتخاب‎‌‎های پیش‎‌‎روی مخاطب بیشتر طعم و رنگ لس‎‌‎آنجلسی داشتند، این ترانه خاطره تصنیف‎‌‎های رادیویی دوران پیشین را یادآوری می‎‌‎کرد که با زبانی ادیبانه، از عشقی تأویل‎‌‎پذیر بین حقیقت و مجاز و دل شیدا و شب‎‌‎بیداری و ساقی و جام پی‎‌‎درپی می‎‌‎گفت.
اما اتفاق مهم برنتابیدن چنین خوانشی از سوی نهادهای فرهنگی بود؛ چنانچه خیلی زود بهروز افخمی بر مبنای این ترانه، نماهنگی را در حال و هوای شب اعزام به جبهه یک رزمنده ساخت تا این‎‌‎چنین راه هرگونه برداشت متفاوت و ناخوشایندشان را از این ترانه بسته باشند.
شبانگاهان در روزهای اولیه پخش از صدا و سیما، در خرداد1373، نخستین قطعه آماده شده از آلبومی بود که مختاباد ایده آن را در ذهن پرورانده بود و با نظارت و تنظیم‎‌‎کنندگی فریدون شهبازیان پیش می‎‌‎برد؛ اما با چنان محبوبیتی از این ترانه کار ساخت و پرداخت آلبوم تسریع و پس از جایگزینی رباعیاتی از امام خمینی(ره) به جای غزلیات حافظ در یکی از قطعات ساز و آوازی آن، در پاییز همان سال، با نام «بوی گل» منتشر شد و بازار موسیقی را به‎‌‎ دنباله‌روی از خود واداشت.