مسکن اجتماعی و خانه‌های کوچک مقیاس

محمد سرابی 

زمین‎‌‎های خالی در اطراف و حاشیه نزدیک شهر‎‌‎ها تا نیمه‌سال‎‌‎های 70تصرف شده و زیر‌ساختمان‎‌‎ رفته بود. کسانی که توانسته بودند در یک دهه گذشته املاکی را به‎‌‎دست بیاورند اکنون صاحب‌خانه محسوب می‎‌‎شدند و اسنادی برای آن داشتند. با این حال مشکل کمبود مسکن همچنان ادامه داشت. در اردیبهشت سال1373 وزیر تعاون اعلام کرد که امسال 65هزار واحد مسکونی توسط تعاونی‎‌‎های مسکن ساخته می‎‌‎شود و تعداد این واحد‎‌‎ها در برنامه پنج‌ساله دوم توسعه (که از سال72 شروع شده بود) به 400هزار واحد خواهد رسید. در تابستان طرحی به نام «مسکن اجتماعی» اعلام شد. در این طرح بانک مسکن به کسانی که به‎‌‎صورت انبوه خانه‎‌‎سازی‎‌‎ می‎‌‎کردند وام با سود 6تا 8درصد می‎‌‎داد. طرح مسکن اجتماعی مصوبات مجلس شورای اسلامی را هم داشت و قرار بود خانه‎‌‎های آن به‎‌‎صورت اجاره یا اجاره به شرط تملیک در اختیار متقاضیان قرار ‎‌‎گیرد. مساحت خانه‎‌‎ای که وام می‎‌‎گرفت در تهران، تبریز، شیراز، اصفهان و مشهد حداکثر 75متر و در دیگر شهر‎‌‎ها حداکثر 100متر بود. خانه‎‌‎سازی‎‌‎ انبوه هم به معنی ساختن 30خانه‎‌‎ 50تا 70متری تعریف شده بود. در‎‌‎ مهر ماه ، وزارت مسکن و شهرسازی شهر‎‌‎هایی را که باید دارای مسکن اجتماعی شوند، اعلام کرد. قرار بود در تهران5950، کرج 1100، تبریز 1200، مشهد 2600و اصفهان 2100واحد به این شکل ساخته شود.
در ابتدای زمستان، بانک مسکن شرایط مختلفی برای وام خانه به کارکنان دولت تعیین کرد و وزیر مسکن از 660طرح آماده‎‌‎سازی‎‌‎ در اطراف شهر‎‌‎های مختلف و تولید 10شهر جدید با ظرفیت 3میلیون نفر خبر داد. موضوع صدور سند مالکیت به اندازه دهه اول انقلاب التهاب نداشت، بازسازی و آپارتمان‎‌‎سازی‎‌‎ هم هنوز شدت نگرفته بود اما ساخت خانه‎‌‎های دولتی رونق داشت (در سال1399 و در شرایط رکود ساخت‌وساز، موضوع انبوه‎‌‎سازی و تولید خانه‎‌‎های کوچک دوباره مطرح شد).
قیمت خودرو‎‌‎ هم افزایش پیدا کرده بود و تولید و واردات باید آن را متعادل می‎‌‎کرد، برخی از خودرو‎‌‎های وارداتی در گمرک باقی‎ بودند و مجوز ورود به کشور را نداشتند که وارد‎‌‎کننده باید آنها را مرجوع می‎‌‎کرد. ایران خودرو هر‎‌‎ماه 5هزار پیکان و هزار پژو 405می‎‌‎ساخت. پیش‌فروش پژو 405با پرداخت اولیه 4میلیون تومان و تحویل 15ماهه انجام می‎‌‎شد و بنا بود در سال 73نزدیک 5هزار دستگاه پژو 405و پیکان1600به رانندگان تاکسی تهران واگذار ‎‌‎شود. خیابان‎‌‎ها ظرفیت حرکت و پارک این همه خودرو را نداشتند. 5هزار پارکومتر کامپیوتری جدید با هزینه 500میلیون تومان از کانادا خریداری و به جای پارکومتر‎‌‎های مکانیکی قدیمی نصب شد. نخستین پارکینگ طبقانی مکانیکی نیز قرار بود در حوالی میدان فاطمی ساخته شود. گازسوز‌کردن خودرو‎‌‎ها و اجباری‌کردن کمربند ایمنی آغاز شده بود. تلاش‎‌‎هایی هم برای وادار‌کردن موتورسیکلت‎‌‎ها به دریافت برگه معاینه فنی و مجوز تردد در طرح ترافیک شد که نتیجه‎‌‎ای نداشت.