سرانجام قهرمانی

جواد نصرتی  

آسیا، در دهه60 یک قهرمانی به ما بدهکار بود؛ در 3 دوره جام ملت‎‌‎ها، ما با قهرمانی فاصله اندکی داشتیم اما یک‎‌‎بار جنگ و ناداوری، یک‎‌‎بار گل به‎‌‎خودی و اشتباه مربی و یک‎‌‎بار هم جوانی و خامی تیم، دست ما را از قهرمانی دور نگه‌داشت. برای تیمی که در انتهای دهه‌های40 و50 قهرمان بی‎‌‎رقیب آسیا بود، این همه سال دوری از قهرمانی در قاره هضم‎‌‎نشدنی بود. چیزی که این درد را عمیق‎‌‎تر می‎‌‎کرد این بود که ما در هر سه دوره جام‎‌‎ملت‎‌‎ها شایسته قهرمانی بودیم. دست سرنوشت اما ایران را در جای دیگری و با نسل دیگری از فوتبالیست‎‌‎ها به چیزی که مستحقش بود رساند؛ تیم ملی، نه در جام ملت‎‌‎های آسیا که در بازی‎‌‎های آسیایی، که آن سال‎‌‎ها با حضور تیم‎‌‎های اصلی برگزار می‎‌‎شد و اعتباری در حد جام ملت‎‌‎ها داشت، قهرمان شد. این قهرمانی شاگردان علی پروین، در نخستین سال‎‌‎های بعد از جنگ و بعد از سال‎‌‎ها ناکامی و حسرت، به جشنی ملی در ایران تبدیل شد. تیم ملی ایران که بعد از جدایی پرویز دهداری و آمدن علی پروین، تغییر شکل داده بود، در این بازی‎‌‎ها با نسلی فراموش نشدنی از بازیکنان به میدان رفت؛ احمدرضا عابدزاده، جواد زرینچه، مجتبی محرمی، مهدی فنونی‎‌‌‎زاده، محمد پنجعلی، سیروس قایقران، مرتضی کرمانی‎‌‎مقدم، شاهرخ بیانی، مهدی ابطحی، صمد مرفاوی، ناصر محمدخانی، شاهین بیانی، محسن عاشوری، رضا حسن‎‌‎زاده، نادر محمدخانی، علی افتخاری، فرشاد پیوس، مجید نامجومطلق، محمد حسن انصاری‎‌‎فرد و بهزاد غلامپور. ایران در مرحله گروهی، مالزی را با هت‎‌‎تریک پیوس و کره‎‌‎شمالی را با 2گل پیوس و بیانی شکست داد تا صعود کند. سخت‎‌‌‎ترین بازی‎‌‎ها در انتظار ایران بود: ژاپن و کره‎‌‎جنوبی. بازی با ژاپن در مرحله یک چهارم نهایی، رقابت نفس‎گیری بود که سرنوشت آن را گل زودهنگام صمد مرفاوی در دقیقه 6تعیین کرد. ایران با همین یک گل به نیمه‎‌‎نهایی رسید و برابر کره‎‌‎جنوبی، بهترین تیم آسیا در آن سال‎‌‎ها به میدان رفت. گره این رقابت سنگین را این بار مرحوم سیروس قایقران در انتهای بازی باز کرد و گل او در دقیقه106بازی، ایران را به فینال رساند. در فینال، ایران در ورزشگاه کارگران پکن دوباره برابر کره‎‌‎شمالی به میدان رفت. تلاش دو تیم در انتهای 120دقیقه بازی بی‎‌‎ثمر بود و کار به پنالتی کشید. غلت‌زدن‎‌‎ها و گرم‎‌‎کردن‎‌‎های روحیه‎‌‎بخش احمدرضا عابدزاده در ابتدای ضربات پنالتی همین بازی، به تصویر ماندگار تاریخ فوتبال ایران تبدیل شده است. درخشش عابدزاده و مهار 2پنالتی حریف، باعث پیروزی 4بر یک ایران در ضربات پنالتی شد. سرانجام، قهرمانی. این قهرمانی، شروع راه تازه‎‌‎ای در فوتبال ایران بود که با 2 قهرمانی دیگر در بازی‎‌‎های آسیایی و صعود به جام‎‌‎جهانی ادامه پیدا کرد.

دوگانه امید
در سال‌های جنگ ‌در ورزش هر چه می‌زدیم به در بسته می‌خورد؛ شایسته‌ترین تیم‌های فوتبال تاریخ کشورمان چیزی جز ناکامی در آسیا نصیبشان نمی‌شد و یک نسل از فوتبالیست‌ها و هواداران، در حسرت قهرمانی ماندند. در دیگر ورزش‌ها هم بی‌بهره و بی‌نصیب مانده بودیم. آنقدر جنگ ما را غرق کرده بود که دیگر قید خیلی چیزها را زده بودیم. پایان جنگ، شروع امیدواری‌ها بود. جوانانمان پرپر نمی‌شدند، خاکمان را دست‌های کثیف اجنبی‌ها آلوده نمی‌کرد و خنده دوباره راهش را به لب‌هایمان باز کرده بود. چیزی اما کم بود؛ جایی باید اتفاقی می‌افتاد تا دوباره قهرمان شدن یادمان بیاید. نسلی نو،‌ قهرمانی جدید می‌خواستیم تا طعم پیروزی نهایی را دوباره به ما بچشانند. علیرضا سلیمانی، گم‌شده ما در کشتی بود؛ او به ما قهرمانی دوباره در دنیایی کاملا جدید را یاد داد. هنوز طعم قهرمانی او را در دهانمان مزه مزه می‌کردیم که تیم ملی فوتبال ایران در بازی‌های آسیایی ۹۰ پکن،‌ زنجیره ناکامی فوتبال ایران را قطع کرد. طلای تاریخی و همچنان بی‌نظیر مرحوم سلیمانی و قهرمانی یکی از محبوب‌ترین تیم‌های تاریخ فوتبال ایران در بازی‌های آسیایی، نقطه عطف تاریخ ورزش ماست. برای بسیاری از ما، پیروزی و شادمانی در ورزش از همین دو قهرمانی شروع می‌شود. سلیمانی، و تیم ۹۰ پکن، چیزی فراتر از قهرمانی‌های بی‌نظیر به ما دادند؛ آنها دوباره بردن را به ما یاد دادند.