یک توییت تا جنگ

سیاوش فلاح‌پور| خبرنگار:

 «روسیه آماده باش، موشک‌های خوب، جدید و هوشمند ما در راه سوریه هستند!». دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا با بیان این جمله در صفحه توییتر خود، بحران امنیتی خاورمیانه و حتی سرتاسر جهان را وارد مرحله جدیدی کرد؛ مرحله‌ای که در آن به گفته عبدالباری عطوان، نقاب جنگ‌های نیابتی از چهره قدرت‌های بین‌المللی برافتاده و قطب‌های جهانی اینک مستقیما در مقابل یکدیگر به قدرت‌نمایی می‌پردازند.

اشاره مستقیم ترامپ به روسیه، در واکنش به سخنانی بود که یک ساعت قبل از توییت‌های ترامپ، از زبان سفیر روسیه در لبنان بیان شد. به گفته الکساندر زاسبکین: روسیه آتش را با آتش پاسخ داده و هر موشکی را که به سوی سوریه شلیک شود منهدم خواهد کرد. دقایقی بعد از توییت اول که مانند اعلام فرمان جنگ با روسیه بود، او در توییتی دیگر در مقابل روسیه نرمش نشان داد و نوشت: تحقیقات جعلی درباره نقشه روسیه در انتخابات باعث تنش با روسیه شده و بهتر نیست به فکر خلع سلاح باشیم؟

ماجرا از کجا شروع شد؟

اما چرا کار به اینجا کشید، آن هم درحالی‌که بعد از پیروزی‌های ارتش سوریه بر گروه‌های مسلح در نقاط مختلف این کشور، افکار عمومی جهان در انتظار بازگشت ثبات و استقرار به این کشور جنگ‌زده بود؟

نقطه آغاز ماجراجویی جدید ترامپ در سوریه به غوطه، منطقه‌ای در حاشیه شرقی دمشق بازمی‌گردد؛ جایی که بعد از سال‌ها جنگ و محاصره، سرانجام ارتش سوریه با پشتیبانی روسیه و دیگر متحدان این کشور توانست مقاومت پنج‌ساله گروه‌های تروریستی، ازجمله جیش‌الاسلام (نزدیک به عربستان سعودی) را شکسته و به‌تدریج روستاهای آن را یکی بعد از دیگری آزاد کند. اما در جریان آزادی دوما، آخرین منطقه‌ای که تروریست‌ها در آن حضور داشتند، ناگهان منابع رسانه‌ای نزدیک به مخالفان دولت سوریه مدعی شدند ارتش این کشور از تسلیحات شیمیایی استفاده کرده است؛ امری که بار دیگر از سوی این جریان در سال 2013نیز تکرار شده بود. به فاصله کمی بعد از انتشار تصاویر و گزارش‌هایی که مدعی وقوع حملات شیمیایی در دوما بود، روسای جمهور آمریکا و فرانسه در مواضع مشترک و جداگانه، نظام سوریه را تهدید به واکنش کرده و خواستار تشکیل جلسه شورای امنیت شدند؛ جلسه‌ای که مطابق معمول با استفاده روسیه از حق وتو، هیچ نتیجه‌ای برای بحران سوریه به همراه نداشت. به این ترتیب، مقامات رسمی آمریکا، ازجمله رئیس‌جمهور و نماینده دائم این کشور در شورای امنیت، تصمیم واشنگتن برای ورود مستقیم به‌منظور «تنبیه نظام اسد» را به رسانه‌ها اعلام کردند!

ترامپ در سوریه به‌دنبال چیست؟

ترامپ در حالی با تکیه به‌حساب توییتری خود طی 24ساعت گذشته توجه تمام جهان را به تهدیدهای نظامی علیه سوریه جلب کرده که هنوز یک هفته از اظهارات وی مبنی بر ضرورت خروج نیروهای آمریکا از سوریه نمی‌گذرد. رویکردهای متناقض رئیس‌جمهور آمریکا این سؤال را برای بخش قابل توجهی از افکار عمومی جهان پیش کشیده که ترامپ در سوریه به‌دنبال چیست؟ آیا او واقعا برای درگیری مستقیم با روس‌ها آماده شده یا هدف از این فضاسازی‌ها صرفا ضربه به موقعیت ایران و متحدان این کشور است؟ آیا ترامپ می‌خواهد با حمله به پایگاه‌های نظامی اسد موضع او را بار دیگر در مقابل نیروهای مخالفش تضعیف کند و یا اصلا خبری از حمله جدی در کار نیست و قرار است تجربه شلیک چند موشک به فرودگاه شعیرات تکرار شود؟



جنگ جهانی سوم در راه است: روزنامه رأی‌الیوم در سرمقاله خود با اشاره به تشدید تنش‌های میان روسیه و آمریکا نوشت: شکست طرح غرب برای براندازی دولت سوریه آنها را ناچار کرده تا سرانجام دست از حمایت از نیروهای نیابتی برداشته و مستقیما برای مهار روسیه وارد این کشور شوند. وقوع نخستین جرقه میان غرب و روسیه به مثابه آغاز جنگ جهانی سوم است و سرتاسر منطقه خاورمیانه را به آتش خواهد کشید.
شکست کریدور تهران- بیروت: عبدالرحمن راشد، مشاور رسانه‌ای محمد بن‌سلمان و مدیر پیشین شبکه العربیه در یادداشتی در روزنامه الشرق‌الاوسط نوشت: به‌نظر نمی‌رسد ترامپ اراده‌ای برای رویارویی با روسیه داشته باشد و مسئله وی، مهار نفوذ ایران در سوریه و عراق است. به این ترتیب می‌توان انتظار داشت حملات هوایی و موشکی آمریکا متوجه بخش‌های شرقی و جنوبی سوریه بوده و محور ارتباطی که ایران طی این سال‌ها از تهران تا دریای مدیترانه ساخته را منهدم خواهد کرد.

تغییر معادله نظامی سوریه: اما نصیر العمیری، تحلیلگر و استاد دانشگاه اردنی مخالف بشار اسد با طرح این ادعا که آمریکا هیچ‌گاه به پایگاه‌های ایران در سوریه حمله نخواهد کرد در توییتر خود نوشت: در جریان حملات قریب‌الوقوع آمریکا، پایگاه‌های نظامی مؤثر ارتش سوریه، ازجمله مقر فرماندهی ستاد کل و فرودگاه‌های نظامی این کشور، ازجمله حماه مورد هدف قرار می‌گیرد. به این ترتیب به‌نظر می‌رسد واشنگتن به هیچ عنوان حاضر به پذیرش اسد در آینده سوریه نیست و با این حملات بار دیگر مواضع نظامی او در مقابل مخالفان را تضعیف خواهد کرد.

خبر بزرگی در کار نیست: روزنامه گاردین در سرمقاله خود با اشاره به آمادگی آمریکا برای حملات موشکی به سوریه نوشت: تغییر معادله میدانی در این کشور نیازمند پیشروی زمینی و به عقب راندن نیروهای حاضر در میدان است. حملات آمریکا که از هم‌اکنون می‌توان حدس زد مقطعی است با اهدافی خاص صورت می‌گیرد که قادر به ایجاد تحولی بزرگ در نبرد سوریه نبوده و بیشتر نمایشی برای متحدان منطقه‌ای این کشور خواهد بود.
ترامپ در حال فرار است نه حمله: روزنامه نیویورک‌تایمز اما در گزارشی ریشه بحران‌سازی اخیر رئیس‌جمهور آمریکا برای سوریه را در پیشرفت‌های صورت گرفته در پرونده دخالت روسیه در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا ارزیابی کرده و نوشته است: واشنگتن در حالی برای گزینه نظامی علیه سوریه آماده می‌شود که تحقیقات مولر به یک‌قدمی دفتر ترامپ رسیده است.

مواضع کشورهای منطقه در قبال حمله به سوریه

عربستان سعودی و امارات طی 2روز گذشته از مهم‌ترین حامیان آغاز حملات موشکی به سوریه بوده‌اند؛ به‌طوری که رسانه‌های این 2کشور از اصلی‌ترین منابع خبری درخصوص تحولات ساعات اخیر بحران سوریه به شمار می‌روند. در این زمینه برخی تحلیلگران پا را فراتر از این گذاشته و مدعی شدند، سفرهای اخیر محمد بن‌سلمان به انگلیس و فرانسه، عاملی مهم در هدایت این دو کشور به سوی ضربه نظامی به اسد بوده است. این در حالی است که برخلاف انتظار، ترکیه همراهی چشمگیری با موج ایجاد شده علیه دمشق نکرده و حتی وزارت خارجه این کشور صراحتا گفت: گزینه نظامی برای حل مشکلات فعلی سوریه راه‌حل مناسبی به شمار نمی‌آید! از سوی دیگر رژیم صهیونیستی نیز در همراهی تمام قد با مواضع عربستان و آمریکا، با تأکید بر نقش ایران در سوریه از مواضع اخیر رئیس‌جمهور آمریکا حمایت کرده است به‌طوری که رسانه‌های اسرائیلی طی 2 روز گذشته مرتبا اخباری از ضرورت حمله به پایگاه‌های ایران در سوریه منتشر کرده‌اند و حتی وزیر مسکن این رژیم خواستار ترور بشاراسد شد!
‏این در حالی است که به گفته منابع خبری معارضین دولت سوریه، کشورهای عراق، اردن و ترکیه نیز با آمریکا به توافق رسیده‌اند تا در صورت نیاز حریم هوایی خود را در اختیار جنگنده‌های این کشور قرار دهند، اگرچه این خبر تاکنون از سوی منبع مستقلی تایید نشده است. از سوی دیگر، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه نیز روز گذشته در واکنشی ملایم به مواضع تند آمریکا گفت: روسیه همواره به حفظ امنیت جهانی کمک کرده است، در حال حاضر اوضاع جهان نگران‌کننده به نظر می‌رسد و ما امیدواریم در نهایت نظم و عقلانیت بر امور حاکم شود. وی همچنین تاکید کرد: روسیه به تعهد خود نسبت به قوانین بین‌المللی پایبند است.