یادداشت
یلدای کرونایی
عباس آخوندی_استاد دانشگاه
آیین‌های ملی ازجمله یلدا که طی فرایندهای تاریخی شکل گرفته و دوام آورده‌اند، براساس یک نیاز واقعی ملی و راهی برای حفظ یکپارچگی جامعه‌های انسانی بوده و هستند. هرچند در فضای تعقلی محض، شاید امکان دلیل آوردن برای چرایی آنها، چگونگی شکل‌گرفتن‌شان و آدابی که با آنها تعریف می‌شوند وجود نداشته باشد، ولی از حیث کارکردی، آثار واقعی دارند. آیین‌ها همواره رازآلود هستند و بسته به تجربیات اقوام، جامعه‌ها و ملت‌های مختلف شکل‌های مختلفی دارند؛ ازاین‌رو، همواره آیین‌ها تعلق به اقوام و جاهای خاصی دارند؛ کریسمس به جهان مسیحی و نوروز و یلدا به حوزه تمدنی ایران، و بیش از 400میلیون نفر در سراسر گیتی آنها را عزیز می‌شمارند و مشابه چنین تعلق خاطری را در سایر تمدن‌ها نیز می‌توان دید.
آیین‌ها اغلب راهی برای تسکین درد انسان‌ها و برای لحظاتی، زمین گذاشتن بار سنگینِ رنجِ مسئولیت‌های ناشی از زندگی فردی، خانوادگی و جمعی هستند. در کنار تدبیر و خرد و در کنار تلاش و کوشش‌های روزانه، انسان‌ها لحظاتی نیاز روحی و روانی به آرامش دارند؛ ازاین‌رو، آیین‌ها همواره بیشتر نیازهای احساسی و روانی انسان‌ها را پاسخ می‌دهند .
تأکید این قلم بر ویژگی «راه‌بودن» آیین‌هاست؛ راهی برای بازنگری نسبت به همه‌چیز و بازگشت به فطرت انسانی؛ راهی برای نگاه خوش‌بینانه به عالم خلقت، کاستن از حس بدبینی به جهان و آینده زندگی و فراموش کردن تلخی‌ها و راهی برای دیدار با نفس خود. گاهی ما باید به ملاقات خودمان برویم و با خودمان دیدار کنیم. ما این‌قدر درگیر کاریم که خودمان را فراموش می‌کنیم. آیین‌ها اغلب این فرصت دیدار را برای ما به‌وجود می‌آورند.
یلدای امسال ما کرونایی است؛ ازاین‌رو باید از حیث فیزیکی از یکدیگر فاصله بگیریم، ولی نه از حیث عاطفی. ای کاش در دوره خاص کرونایی می‌شد امیدوار بود که ساختار ارتباطات مجازی مستحکمی داشته باشیم که دورهمی‌های مجازی مردم را تسهیل کند و دل‌هایی را که در کالبد‌های از هم دور افتاده میتپند به هم نزدیک نگه دارد. در چنین موقعیتی، فیلترینگ موجود موجب دست‌یازی مردم به فیلترشکن‌ها شده‌است. این امر ترافیک داخلی را به بیرون کشور هدایت می‌کند و موجب استفاده دوچندان از پهنای باند می‌شود؛ از این‌رو، افزون بر هزینه‌های مالی، به سبب افزایش تقاضا، موجب اشباع پهنای باند فرکانسی شده و کیفیت سرویس را با اختلال مواجه می‌کند. شاید با آزادسازی باند فرکانسی 800-700 مگاهرتز که در انحصار صدا و سیماست می‌شد شاهد مشکل‌های کمتری در دسترسی به اینترنت که بار اصلی آموزش را نیز این‌روزها بر دوش می‌کشد، باشیم.
ای کاش صداوسیمایی داشتیم که می‌شد بیصبرانه انتظار برنامه‌های جذابش بود؛ برنامه‌هایی که تنوع رفتاری ایرانیان در شب یلدا و یلدای اقوام ایرانی را بدون روتوش به تصویر بکشد و جذابیت واقعی را فراتر از کپی‌زدن بیمایه از برنامه‌های تلویزیونی کشورهای دیگر به نمایش بگذارد و خلاصه اینکه حرفی برای گفتن داشته باشد.
با همه اینها و بسیاری از ممنوعیت‌های رفت‌وآمد- که توسط دولت وضع شده و باید بشود- مانعی برای کسانی که به‌طور جدی مصمم به برگزاری یلدای سلامت و بر فراز فضای مجازی هستند، نیست.
