10 نکته درباره ضرورت بازگشت لایحه ارزش افزوده به مجلس

وحید نوروزی- کارشناس شهری

این دولت (دولت دوازدهم)، لایحه مالیات بر ارزش افزوده را تقدیم آن مجلس (مجلس دهم) کرد و لایحه هم اواخر سال گذشته به تصویب رسید. اما این مصوبه به‌خاطر اما و اگرهای قانونی برگشت خورد تا این مجلس (مجلس یازدهم) از طریق کمیسیون اقتصادی به بررسی ایرادات و اصلاحیه بپردازد. در ادامه لایحه اصلاح شد و به صحن مجلس ‌آمد؛ با این حال، نکته اصلی، اصلاح و تصویب اصلاحیه لایحه بدون لحاظ شدن نظر شهرداری و شوراها و البته وضعیت دشوار این روزهای کلانشهرهای کشور بود تا گلایه‌های فراوانی نصیب چنین تصمیمی شود. بر همین اساس، 10نکته مهم برای آنکه مصوبه مجلس، مجدد از سوی شورای نگهبان به مجلس بازگردد باید مورد توجه قرار گیرد تا درآمدهای پایدار شهرها از یک‌سو کاهش پیدا نکند و فعالیت شوراها از سوی دیگر بیش از پیش تحدید نشود.

1- مهم‌ترین نکته مرتبط با شهرداری‌ها و شوراهای اسلامی کشور، آن است که وضع عوارض شهری -که طبق نص صریح بند۱۶ ماده۷۱ قانون تشکیلات و انتخابات شوراها از وظایف شوراهای اسلامی شهرهای کشور به شمار می‌آید- به سازمان شهرداری‌های وزارت کشور واگذار شده است.
2- تصمیم اخیر کاملا غیرقانونی و در راستای تضعیف شوراهای شهر به‌حساب می‌آید که نتیجه همسویی آن‌مجلس و این دولت بود چراکه شورای نگهبان طی یک نامه مفصل، ایرادات فراوانی به این مصوبه مجلس قبل گرفت و آن را به مجلس عودت داد.
3- شورای نگهبان در بخشی از نامه خود بیان ‌کرده که تبصره ‌یک ماده۳۱ باتوجه به روشن نبودن وضعیت اساسنامه «سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها» ابهام دارد. لازم به ذکر است که در مواد متعددی از این مصوبه به این سازمان اشاره شده و ابهام مذکور در همه موادی که به این سازمان اشاره شده است وجود دارد.
4- اگرچه ابهام شورای نگهبان به سازمان شهرداری  در کمیسیون اقتصادی این مجلس(یازدهم)، اصلاح و به جای آن، واژه وزارت کشور گذاشته شد و همراه با اصلاح ایرادات دیگر در تاریخ9/9/99 در صحن علنی مجلس شورای اسلامی تصویب شد؛ اما در عین حال موضوع محدودسازی شورا به چشم می‌خورد.
5- چند روز پیش یادداشتی در صفحه اینستاگرام نوشتم و عواقب تضعیف شوراهای اسلامی شهرهای کشور را با این‌ مصوبه تشریح کردم اما ظاهرا کمتر کسی موضوع برایش مهم بوده و شاید هم خیلی‌ها اصلا اطلاعی نداشته‌اند که چه اتفاقی افتاده است. بنابراین باید همه شهرداری‌ها و نمایندگان مردم در شوراها نسبت به مطالعه دقیق مصوبه اقدام کرده و لزوم اصلاح مصوبه را جدی انگارند.
 6- در رسانه‌ها دیده‌ام رئیس فراکسیون مدیریت شهری مجلس از تصویب و اصلاح این قانون ابراز نگرانی کرده و آن را غیرقانونی دانسته است. شهردار تهران هم به شورای نگهبان نامه نوشته‌اند و اعلام نگرانی کرده‌اند. وزارت کشور هم گفته ما نگرانیم. پس باید مطالبه اصلاح مصوبه ادامه داشته باشد تا به نتیجه مطلوب برسد.
7- تعامل مدیریت شهری با مجلس شورای اسلامی بسیار ضروری است چراکه در غیاب این تعامل، اتفاقاتی می‌تواند رخ دهد که اساس تشکیلات شوراهای اسلامی شهرهای کشور را زیر سؤال ببرد که این لایحه و تصویب آن در مجلس قبلی و اصلاح آن در مجلس فعلی نمونه روشن آن است.
8- در کشورهای در حال توسعه، همیشه سیستم دولتی، علاقه‌مند به بزرگ‌تر شدن و بلعیدن نهادهای غیردولتی و عمومی است. آنها از واگذاری اختیارات خود به مردم خشنود نیستند و به هر بهانه‌ای می‌خواهند خود را تقویت کنند. وضع عوارض شهری در وزارت کشور و ابلاغ آن به شوراهای اسلامی شهرهای کشور، نمونه بارز آن است.
9- نمایندگان جوان مجلس شورای اسلامی باید به این ‌نکته توجه کنند، حتی یک کلمه در یک مصوبه می‌تواند عواقب غیرقابل جبرانی برای بخشی از کشور داشته باشد که شاید اصلا مدنظر آنها نباشد. از فراکسیون مدیریت شهری با آن همه نماینده انتظار می‌رفت همگام فرصت طلایی عودت مصوبه مجلس قبلی توسط شورای محترم نگهبان، با حضور فعال در کمیسیون اقتصادی و صحن علنی، آن را به نفع شوراهای اسلامی شهرها تغییر دهند.
10- امیدوارم شورای نگهبان بزرگواری کنند و با وجود تصویب اصلاحات لازم لایحه در صحن علنی مجلس شورای اسلامی، آن را مجددا به مجلس عودت دهند تا ان‌شاءالله با توجه بیشتری مورد مداقه قرار گیرد تا اختیارات نیم بند شوراها بیش از این تضعیف نشود.