نگاه
بحران روابط ریاض و ابوظبی در ایستگاه «اوپک‌پلاس»
حازم عیاد_کارشناس اقتصاد سیاسی در اردن
توافق اوپک‌پلاس (کشورهای عضو اوپک و روسیه) برای دومین‌بار طی 2ماه گذشته از سوی امارات در معرض تهدید قرار گرفته است. این کشور عربی به‌طور رسمی نسبت به تأخیر در افزایش سقف تولید نفت (به میزان یک‌میلیون و 900هزار بشکه) که قرار بود از ماه ژانویه سال2021 آغاز شود، اعتراض کرده است. ابوظبی پیش از این نیز در ماه آگوست با عبور از سقف تعیین‌شده برای تولید نفت خود، توافق اوپک‌پلاس را زیر پا گذاشته و به‌جای 800هزار بشکه توافقی، تولید خود را تا 900هزار بشکه بالا برد. کشورهای عضو اوپک‌پلاس در روز سه‌شنبه هفته گذشته تصمیم گرفتند برنامه افزایش سقف تولید را به‌دلیل شاخص‌های ضعیف رشد اقتصادی و وضعیت تقاضا در بازارهای جهانی به تعویق بیندازند؛ تصمیمی که از سوی امارات مورد اعتراض قرار گرفته است.
اعتراض ابوظبی، اجرای توافق روز سه‌شنبه اوپک‌پلاس را با مشکل روبه‌رو می‌کند. به‌نظر می‌رسد این کشور به‌دنبال فشار بر تولیدکنندگان نفت برای افزایش سهم خود از بازارهای جهانی است؛ افزایشی که عملا سهم کشورهایی نظیر لیبی، عراق، عربستان‌سعودی و حتی روسیه را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. ابوظبی می‌داند افزایش حجم تولید، سقوط جهانی قیمت نفت و تکرار وضعیتی مشابه اوایل سال2020 را به‌دنبال خواهد داشت. درواقع می‌توان گفت، امارات آگاهانه به‌دنبال سرمایه‌گذاری در بحران برای فشار بر شرکای خود است.
جالب آنکه همزمان با کارشکنی‌ها و فشارهای امارات در اوپک‌پلاس، برخی مقامات این کشور تهدیدهایی را درباره خروج امارات از سازمان اوپک برای رهایی از تمام قید و بندهایی که بر این کشور تحمیل می‌شود، مطرح کرده‌اند. روشن است که ابوظبی می‌خواهد سقف تولید نفت خود را تا 3میلیون بشکه در روز افزایش دهد تا به این ترتیب از بحران اقتصادی که پس از انتشار جهانی ویروس کرونا ایجاد شده، نجات یابد.
تحرکات امارات بیش از هر کس عربستان‌سعودی و شاهزاده عبدالعزیز بن‌سلمان، وزیر انرژی این کشور که ریاست دوره‌ای اوپک‌پلاس را برعهده دارد، تحت فشار قرار داده است. این وضعیت تا جایی پیش رفت که وزیر انرژی سعودی هفته گذشته از تصمیمش برای استعفا از ریاست اوپک‌پلاس خبر داد و همتای اماراتی خود، یعنی سهیل المزروعی را به‌عنوان گزینه جانشین پیشنهاد کرد؛ پیشنهادی که البته با مخالفت وزیر انرژی امارات روبه‌رو شد. مجموعه این تحولات، سطح بی‌سابقه تنش در روابط ریاض و ابوظبی را به نمایش می‌گذارد.
ریاض که در ماه آگوست نارضایتی خود را نسبت به افزایش حجم تولید نفت امارات (خارج از چارچوب مورد توافق اوپک‌پلاس) اعلام کرده بود، حالا با لحنی تندتر در قبال کارشکنی‌های اخیر این کشور موضع گرفته؛ چراکه درنتیجه اقدامات ابوظبی، اکنون توافق سعودی و روسیه برای کنترل میانگین جهانی تولید نفت و همچنین اعتماد مسکو به این کشور برای مدیریت بازار نفت و اوپک در معرض نابودی است. با این حال، شدت فشارها به حدی است که شاید عربستان برای جلوگیری از فروپاشی توافق ناچار شود هزینه تولید نفت اضافی متحد خود، یعنی امارات را تحمل کند.
توافق اوپک‌پلاس بار سنگینی را بر دوش سعودی قرار داده است. در جریان بحران اخیر، سعودی‌ها 38درصد از صادرات نفت خود، ازجمله صادرات به چین را از دست داده‌اند؛ این در حالی است که خسارت نفتی امارات در این بحران نزدیک به 18درصد و روسیه تنها 4درصد بوده است؛ بنابراین عربستان به‌طور طبیعی بیش از همه اعضا متحمل هزینه شده و در چنین شرایطی، حالا تمام بازیگران اوپک‌پلاس از این کشور می‌خواهند هزینه خرابکاری‌های شریکش، یعنی امارات در جریان کاهش قیمت جهانی نفت را هم بپردازد.
ابوظبی متحدی پرهزینه برای ریاض است که هزینه‌هایش روزبه‌روز نیز بیشتر می‌شود. البته این هزینه‌ها صرفا محدود به بازار نفت و خرابکاری در اوپک‌پلاس نمی‌شود. عربستان هم‌اکنون هزینه‌های سنگینی برای تداوم حضور در جنگ یمن می‌پردازد؛ آن هم درحالی‌که امارات به‌سادگی از این جبهه خارج شده و نقش خود را به نیروهای نظامی مورد حمایتش در جنوب یمن سپرده است. علاوه بر تمام اینها باید به یاد داشته باشیم عربستان سعودی سنگین‌ترین ضربات نظامی و امنیتی را در تقابل با ایران و جنبش انصارالله دریافت کرده است؛ از حمله به لوله‌های نفت خریص و بقیق گرفته تا بمباران تاسیسات آرامکو. این در حالی است که امارات همچنان روابط اقتصادی و دیپلماتیک خود با تهران را ادامه می‌دهد.روابط عربستان و امارات مدت‌هاست چنین تنش‌هایی را تجربه می‌کند؛ تنش‌هایی که هربار با عقب‌نشینی‌های ریاض مقابل ابوظبی خاتمه یافته است؛ اگرچه دیگر نمی‌توان به‌سادگی از سنگینی هزینه‌های این روابط برای ریاض چشم پوشید. کارشکنی بی‌سابقه امارات در توافق روز سه‌شنبه اوپک‌پلاس، آخرین مرحله از این تنش‌ها به‌شمار می‌رود؛ تنش‌هایی که ممکن است راه را برای بهبود روابط این کشور با قطر یا حتی عربستان به منظور ایجاد فضایی برای مانور محدود مقابل امارات هموار کند.
منبع:العربی الجدید
روابط عربستان و امارات مدت‌هاست دچار تنش شده؛ تنش‌هایی که هربار با عقب نشینی‌های ریاض مقابل ابوظبی خاتمه یافته است.کارشکنی بی سابقه امارات در توافق اخیر اوپک پلاس، آخرین مرحله از این تنش‌ها به شمار می‌رود
در همینه زمینه :
