صفری مشترک با صفرهای دیگر

نگار حسینخانی_روزنامه نگاری

دلتنگی آماده‌ترین بستر سرباز است؛ سرباز صفر یگان آموزشی در سوله‌ای مشترک با صفرهای دیگر. آن روزها که ولوله ویروس دل همه ما را می‌لرزاند و همه به دوری از یکدیگر دعوت می‌شدیم، چقدر دل‌ها که برای این پسران جمع‌نشین لرزیده بود. سربازانی که از شهر‌های مختلف برای گذراندن دوران خدمت و آموزشی خود در پادگانی حاضر می‌شدند و طبق معمول، اسفندماه آغاز دوره جدیدی بود. اما رفت‌وآمدها امکان شیوع ویروس را که قدرت بالایی هم داشت به‌مراتب بیشتر می‌کرد. چه راه‌ها و قوانینی برای این دوران پیش‌بینی شد و پادگان‌ها برای پسران‌شان چه کردند؟ میزان دارو‌ها و امکانات اولیه هر پادگان چقدر بوده؟ آیا این اندازه، کفاف مقابله با ویروس را داشته؟ پزشک بهداری چقدر در معرض آسیب بوده؟ و آیا در تمام یگان‌ها و پادگان‌ها، کپسول اکسیژن و دارو‌ به تعداد کافی وجود داشت؟ یا آمبولانس برای انتقال بدحالان در اختیار یگان بود؟ چه تمهیداتی برای پیشگیری از شیوع این ویروس در پادگان‌ها انجام شد؟

از امریه‌ها تا پزشکان و سربازان صفر
فروردین‌ماه سردار نصرالله فتحیان، رئیس مؤسسه بهداری رزمی دفاع‌مقدس و مقاومت گفت که پس از شیوع کرونا در کشور برای پیشگیری از ابتلای سربازان تجمعات در پادگان‌ها کاهش یافته و بعضی از آموزش‌ها تعطیل یا کمتر شده است. رعایت بهداشت فردی، بهداشت محیطی و بهداشت مواد غذایی در پادگان‌ها نیز در حال انجام است. همچنین سردار تقی مهری، رئیس سازمان وظیفه عمومی ناجا توضیح داد اعزام به خدمت همه مشمولان سربازی که باید در اسفند‌ماه به دوره آموزشی اعزام می‌شدند لغو و به هفته اول اردیبهشت‌ماه موکول شده. البته در این میان مشمولان فارغ‌التحصیل حق ماموریت این سربازان و نیز سربازان پیام‌آور بهداشت که جزو امریه‌ وزارت بهداشت محسوب می‌شوند، به‌دلیل شیوع ویروس و در ششم فروردین‌ماه فراخوان شده و بدون گذراندن دوره آموزش نظامی مستقیما به مراکزدرمانی نیروهای مسلح اعزام شدند. از همان زمان بود که سربازان به 2 دسته تقسیم شدند؛ دسته نخست مشمولان رشته‌های پزشکی و پیراپزشکی بودند که در طول سال۹۹ و موعدهای مختلف به سربازی اعزام می‌شدند و بدون طی کردن دوره آموزشی مستقیما به مراکز درمانی و درمانگاه‌های نیروهای مسلح اعزام می‌شدند و دوره آموزش نظامی را پس از عادی شدن شرایط سپری می‌کردند و دسته دوم باقی مشمولان به خدمت بودند که مدارک زیر دیپلم تا دکتری غیرپزشکی داشتند. سربازان نیز قرار بود هنگام اعزام در چند مرحله غربالگری ‌شوند. این شد که برای فاصله‌گذاری حتی در اتوبوس‌های اعزام سربازان نیز تصمیماتی اتخاذ شد. در آسایشگاه‌ها نیز فاصله تخت‌ها از یکدیگر به 2متر رسید. همین باعث شد سربازان اعزامی تعدادشان کمتر شود. فضاهای پرتردد ضدعفونی شد و کیفیت غذاها مورد بررسی قرار گرفت. پزشکان نظامی مستقر در ورودی‌ها مرتب سلامت و تب افرادی که وارد می‌شدند را بررسی می‌کردند و افراد مبتلا وارد پادگان نمی‌شدند.

حق ماموریت به سربازان پزشک
اشتراکات این زنجیره اما بسیار بود. اسلحه باید دست‌به‌دست شود، همه در محیطی دربسته بخوابند، استفاده از ماسک و دستکش در ساعات رسمی ممکن نیست و برای حدود ۲۰۰ نفر ۸چشمه سرویس بهداشتی وجود دارد که تازه این سرویس‌ها را خود سربازان تمیز می‌کنند. در پست‌ها از اسلحه مشترک استفاده می‌شود. با این حال ناخدا غلامرضا رحیمی‌پور، رئیس اداره سرمایه انسانی گفته بود: «تا ۸ اسفند، حتی یک مورد مبتلا به ویروس کرونا در هیچ پادگان کشور نداشتیم. موارد مشکوک به کرونا در پادگان‌ها بوده ولی با انجام تست، مشخص شده است که درگیر آنفلوآنزا شده‌اند و خوشبختانه تست کرونای آنان منفی بوده است». مشکل اما در همین نقطه باقی نماند. لغو مرخصی‌ها باعث شده بود سهم غذای سربازان کم شود. ماسک کمتر به آنها برسد و گاهی از یغلوی‌های مشترک برای صرف غذا استفاده کنند. این بود که آخرین آمار قطعی سربازان مبتلا به کرونا ۶۶ نفر اعلام شد که در بیمارستان‌های نیروهای مسلح تحت درمان قرار گرفتند. اما حق ماموریت سربازانی که دوره خدمت وظیفه خود را در مراکز درمانی می‌گذرانند با توجه به اینکه پایه حقوق سربازی پایین است، حداکثر ۳۰۰ تا ۴۰۰‌‌هزار تومان خواهد بود. اما بعضی با اینکه دوره خدمت سربازی‌شان تمام‌شده بود، تا 3‌ماه بیشتر از حالت عادی در قالب دوره احتیاط در مراکز درمانی به‌کار گرفته شدند. به این دسته از سربازان، حقوق و مزایایی معادل نیروهای پایور هم‌درجه و حداقل به میزان 2میلیون و ۵۰۰ هزار تومان پرداخت شد. وضعیت اینگونه بود تا در تیرماه اعلام شد دوره آموزشی دو‌ماهه شده است. معاون تربیت و آموزش نیروی انتظامی ایران گفته بود دوره آموزشی سربازی به‌دلیل کرونا به یک‌ماه کاهش پیدا کرده.

رژه تعطیل شد
اما در گزارش‌های مختلف آمده همه این وعده‌ها عملی نشد. مثلا طبق دستور ستاد کل نیرو‌های مسلح قرار بود آموزشی در دوره کرونا دوماهه شود، اما اینگونه نشد. هرچند برای جلوگیری تجمع غیرضروری رژه تعطیل شد، اما انگار همزیستی با کرونا آغاز شده بود و دیگر آن نگرانی و ترس اولیه وجود نداشت. کلاس‌ها در فضای باز برگزار می‌شد، اما سربازان روی زمین می‌نشستند. چادر‌های ویژه کرونا در پادگان دایر شد و پزشک‌های وظیفه چرخشی در آنها جابه‌جا شدند و تمرکز روی تب‌سنجی بود.

تسهیلات مصوب ستاد کل نیروهای مسلح 
مهرماه رئیس سازمان وظیفه عمومی با اشاره به اینکه کرونا در کاهش مدت خدمت سربازی تأثیری نداشته، گفت: «برای مشمولانی که به کرونا مبتلا می‌شوند، مدت زمان درمان بیماری‌شان غیبت محسوب نمی‌شود». این از آن رو بود که سربازانی که علائم داشتند، بتوانند بدون نگرانی دوره بیماری را بگذرانند و باعث به خطر افتادن دیگر سربازان نشوند. از سوی دیگر مشمولان دارای معافیت تحصیلی خارج از کشور یا مقیم خارج که به‌دلیل لغو پروازهای خارجی و قرنطینه‌های صورت گرفته از سوی برخی کشورها با مشکل مواجه شده‌اند، می‌توانستند از تسهیلات مصوب ستاد کل نیروهای مسلح برخوردار شوند. یعنی تا تاریخ ۱۵ مهر‌ماه سال‌جاری مجوز یک‌بار خروج برای آنان صادر شده و همچنان شرایط بازگشت آنان به کشور محل اقامت به‌علت بیماری کرونا مقدور نیست، تا پایان سال۱۳۹۹ پس از تأیید وزارت امور خارجه از مجوز یک‌بار خروج بهره‌مند شوند. سردار مهری درباره مدت زمان دوره آموزشی گفت: «براساس برنامه یگان‌ها دوره‌های آموزشی در یگان‌ها مختلف است، اما در اکثر یگان‌ها مدت دوره آموزشی دوماهه بوده که با توجه به شیوع کرونا یک‌ماه از دوره آموزشی کاسته شده است».