دانشمند 15ساله چطور شخصیت ‌سال شد؟

زهرا خلجی- خبر‌نگار

«گیتانجالی رائو» که روی مجله تایم به‌عنوان کودک سال‌2020 قرار گرفته است، متعلق به دختری 15ساله هندی- آمریکایی و اهل کلرادو‌ست. این نخستین‌باری است که مجله تایم یک دانشمند و مخترع نوجوان را به‌عنوان «شخصیت سال» انتخاب کرده و به همین‌خاطر توجه‌ها به این دانشمند کم‌سن‌و‌سال جلب شده است.
«شخصیت سال» مجله تایم سال‌هاست که شهرت جهانی دارد. این عنوانی است که مجله تایم از سال‌۱۹۲۷ میلادی هر‌ساله به کسی که در سال سپری‌شده بیشترین توجه مثبت یا منفی را برانگیخته باشد، اعطا می‌کند. تا سال‌۱۹۸۸ میلادی این عنوان «مرد سال» نام داشت. در سال‌۱۹۹۹ این عنوان به «شخصیت سال» تغییر کرد تا به گفته این مجله، انتخابش فراگیرتر باشد.
حالا اما برای نخستین‌بار در تاریخ یک نوجوان توانسته است این عنوان را به‌دست بیاورد. تایم عنوان جدید کودک سال را شاخصی برای ظهور نسل جوان‌تر رهبران آینده می‌داند.
این نوجوان ۱۵‌ساله که از بین 5هزار آمریکایی بین 8تا 16ساله برای دریافت این لقب بزرگ انتخاب شده است، فناوری‌هایی ازجمله دستگاه تشخیص سرب در آب و همچنین برنامه‌ای برای شناسایی آزار و اذیت‌های اینترنتی یا قلدری‌مجازی ابداع کرده است.
البته این انتخاب او از سوی مجله تایم تنها افتخاری نیست که نصیب گیتانجالی شده است. پیش از این در سال‌2017 او عنوان «جوان‌ترین دانشمند برتر آمریکا» را به‌دلیل اختراع تستی سریع و کم‌هزینه برای ردیابی سرب در آب به‌دست آورده بود و برای اختراع این دستگاه که نام آن را تتیس گذاشته است، مبلغ‌ 25هزار دلار جایزه دریافت کرد.
ایده ابداع دستگاهی برای اندازه‌گیری میزان سرب در آب زمانی به ذهن این دختر 15ساله رسید که او هنگام مشاهده اخبار از بحران آلودگی آب مطلع و به روش‌هایی برای اندازه‌گیری میزان سرب در آب علاقه‌مند شد. وی دستگاهی مبتنی بر نانولوله‌های کربنی ایجاد کرد که می‌توانست اطلاعات را از طریق بلوتوث ارسال کند. رائو سپس برای عملیاتی‌کردن ایده خود با یک دانشمند تحقیقاتی در شرکت آمریکایی‌M3 شروع به همکاری کرد.
این دستگاه به نام تتیس (Tethys) شامل یک باتری 9ولتی، یک واحد سنجش سرب، یک پسوند بلوتوث و یک پردازنده است. این دستگاه از نانولوله‌های کربنی که مقاومت آنها در حضور سرب تغییر می‌کند، استفاده می‌کند. رائو قصد دارد با همکاری دانشمندان و متخصصان پزشکی پتانسیل تتیس را به‌عنوان یک روش عملی بررسی کند.
این نوجوان دانشمند با مطرح‌کردن ایده خود در کنفرانس MAKERS 2018 موفق شد مبلغ 25هزار دلار دیگر نیز دریافت کند. با این ایده کارآمد، رائو از ژانویه‌2019 در حال کار با تاسیسات آب دنور است و امیدوار است که بتواند نمونه اولیه آن را در 2سال آینده داشته باشد.
علاوه بر برگزاری کارگاره‌های ابداعی در سراسر جهان، گیتانجالی تاکنون 3بار در رویداد TEDx نیز سخنرانی کرده است. در سپتامبر 2018 رائو برنده جایزه آژانس حفاظت از محیط‌زیست ایالات متحده شد و در مه‌2019 نیز جایزه
«Health Pillar Prize» برای چالش دانشجویی نوآوری TCS برای تولید یک ابزار تشخیصی مبتنی بر پیشرفت مهندسی ژنتیک در تشخیص زودهنگام اعتیاد به مواد‌مخدر را دریافت کرد. رائو قصد دارد در انستیتوی فناوری ماساچوست رشته ژنتیک و اپیدمیولوژی بخواند.

گفت‌وگوی آنجلینا جولی با گیتانجالی رائو
نظارت، ایده‌پردازی، تحقیق، ساخت و برقراری ارتباط، اینها خلاصه‌ای است از آنچه دانشمند و مخترع نوجوان در طول گپ‌و‌گفت مجازی خود با آنجلینا جولی، بازیگر و فعال اجتماعی‌ مطرح کرد. وی در این گفت‌وگو در مورد کار حیرت‌انگیز خود با استفاده از فناوری برای مقابله با مسائلی ازجمله آب آشامیدنی آلوده تا اعتیاد به مواد‌مخدر و آزار و اذیت اینترنتی و در مورد ماموریت خود برای ایجاد یک جامعه جهانی از مبتکران جوان برای حل مشکلات سراسر جهان صحبت کرد. حین این گپ ویدئویی، ذهن درخشان و روحیه سخاوتمندانه او همراه با پیام الهام‌بخشش برای سایر جوانان بیش از همه به چشم آمد: سعی نکنید هر مشکلی را برطرف کنید، فقط روی مسئله‌ای تمرکز کنید که شما را به وجد می‌آورد. اگر من قادر به انجام این کارها بوده‌ام، پس هرکسی می‌تواند آن را انجام دهد.

چه زمانی متوجه شدی که به علم و دانش علاقه‌مند هستی؟
گیتانجالی رائو: لحظه خاصی وجود نداشت. من همیشه دوست داشتم کاری کنم که لبخند روی صورت آدم‌ها بیاورم. این هدف همیشگی من است؛ خوشحال کردن آدم‌ها. به همین دلیل شروع کردم به فکرکردن درباره اینکه چطور می‌توانم با علم و فناوری یک تغییر اجتماعی ایجاد کنم. 10سالم بود که به والدینم گفتم می‌خواهم در آزمایشگاه تحقیقاتی کیفیت آب دنور در مورد فناوری حسگر نانولوله کربنی تحقیق کنم. این یک عامل تغییر‌دهنده اساسی بود. نسل ما به‌زودی این کار را دست خواهند گرفت.
من می‌دانم که یکی از آخرین نوآوری‌های شما به جلوگیری از قلدری اینترنتی کمک می‌کند. کمی درباره آن بگو؟
گیتانجالی رائو: نام این سرویس مهربانی است. یک برنامه و یک برنامه افزودنی Chrome که براساس فناوری هوش مصنوعی قادر است در مراحل اولیه، مزاحمت اینترنتی را تشخیص دهد. من شروع به رمزگذاری سخت روی برخی از کلمات که ناخوشایند به‌نظر می‌رسد کردم و سپس موتور این برنامه آن کلمات و کلمات مشابه را شناسایی می‌کند، به این ترتیب فرد می‌تواند کلمه را ویرایش و یا به همان شکل ارسال کند. هدف مجازات نیست. به‌عنوان یک نوجوان، می‌دانم نوجوانان گاهی اوقات دوست دارند قلدری کنند. این برنامه این فرصت را به آنها می‌دهد تا در مورد آنچه می‌گویند، تجدیدنظر کنند.
وجود تو به‌عنوان مخترع جوان و آینده‌نگری که هدفش کمک به رشد اجتماعی است، بسیار هیجان‌انگیز است.
گیتانجالی رائو: من نمی‌خواهم مانند دانشمندانی باشم که معمولا از تلویزیون نشان داده می‌شوند، یک پیرمرد سفیدپوست! هدف من از ابداع، فقط یافتن راه‌حلی برای مشکلات جهان نیست بلکه ایجاد انگیزه در دیگران هم هست؛ چراکه به تجربه شخصی، برایم آسان نیست کسی مثل خود را نبینم. بنابراین واقعا می‌خواهم این پیام را بیان کنم: اگر من قادر به انجام آن باشم، شما و هر کسی می‌تواند آن را انجام دهد.