سند یک
این تصویر، سند تلفنگرام محسن رضایی، فرمانده وقت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در روز اول عملیات «الی بیت‌المقدس» (آزادسازی خرمشهر) به همه فرماندهان سپاه سراسر کشور است که در بخشی از آن آمده: «هم اکنون خرمشهر، این سرزمین حماسه و خون در انتظار ورود فرزندان دلیر اسلام است. دلهای ملت برای آزادی خونین‌شهر میتپد». در این تلفنگرام که روز 10اردیبهشت 1361 ارسال شده، فرماندهکل سپاه به همه فرماندهان مناطق دهگانه سپاه در سراسر کشور دستور داده تا همه توان خود را به جبهههای جنوب برای فتح خرمشهر گسیل کنند.
سند 2
سند طرح عملیاتی نصرت و تعریف سازمان رزم، مربوط به اسناد عملیات بیت‌المقدس
سند 3
نامه 24فروردین1361 محسن رضایی، فرمانده وقت سپاه، به مدیریت راهآهن کشور با هدف هماهنگی برای ترابری نیروها قبل از عملیات بیت‌المقدس
سند 4
نامه «حمید معینیان» از مسئولان ارتشی قرارگاه مرکزی کربلا در تاریخ دوم فروردین1361خطاب به فرماندهی کل سپاه که درآن وضعیت و استقرار یگانهای دشمن قبل از آغاز عملیات فتح‌المبین ارائه شدهاست.
سند 5
ژاندارمری جمهوری اسلامی طی نامه 15آبان 1361به وزارت کشور، نقاط تحت‌اشغال یا آتش دشمن در غرب و جنوب کشور در نواحی باختران و خوزستان را به شرح زیر اعلام کرده است:
1- ناحیه ژاندارمری باختران: ارتفاعات مشرف به قصرشیرین، ارتفاعات مشرف به دشت ذهاب، ارتفاعات زینلکش مشرف به خانلیلی، ارتفاعات سهتیان مشرف به نفتشهر، ارتفاعات تپه 343و تپه شیلو، ارتفاعات چلات در منطقه دهلران، ارتفاعات حمرین در منطقه موسیان، شهرهای نفتشهر و خسروی زیرآتش است، پاسگاههای خسروآباد، آمینه، تپهگل، رضاآباد، حیدرآباد، بازرگان، تلخاب مشرف به منطقه سومار و تنگ بیجار و پاسگاههای عنبر، واوی، ربوط، قراء شوشه سفلی و علیا و قبرستان شهر نوسود
2- ناحیه ژاندارمری خوزستان: پاسگاههای شلمچه، حدود، مومنی در نوارمرزی خرمشهر بین خاکریز دشمن و آخرین خاکریز پدافند خودی و پاسگاههای طلائیه قدیم و کوشک در نوارمرزی هویزه زیرآتش دشمن هستند، پاسگاههای فکه، سوبله، قراء فکه، دویرج، طاووسیه، رشیده، صفریه در نوارمرزی بستان و ارتفاعات مشرف به آنها در دست دشمن است.
سند 6
با گذشت یک سال از تجاوز نظامی عراق به جمهوری اسلامی ایران و درآستانه عملیات ثامن الائمه (شکست حصرآبادان) نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران در نامهای به وزارت دفاع ملی از کمبود مهمات شکایت میکند. این سند نشان میدهد نیروهای مسلح در تامین گلوله خود نیز دچار مشکل بودهاند. این نامه را معاونت عملیات و اطلاعات ستاد نیروی زمینی ارتش در تاریخ 29شهریور1360یعنی یک هفته قبل از عملیات ثامن‌الائمه تهیه و سرهنگ ایرج سپهر از طرف فرماندهی نیروی زمینی ارتش (سرتیپ ظهیرنژاد) آن را امضا کرده است.
سند 7
این سند به تاریخ 30اردیبهشت1361از نخستین گزارشهای تهیه شده درباره عملیات بیت‌المقدس است که در بخشی از آن آمده است: با اتمام عملیات فتح‌المبین به رزمندگان اسلام ابلاغ گردید تا هرچه سریعتر خود را برای عملیاتی دیگر از سری طرحهای کربلا آماده سازند... یگانها و واحدهای رزمی ظرف مدت اندکی موفق شدند خود را برای شروع عملیات بزرگی همچون بیت‌المقدس آماده سازند. میتوان اذعان کرد که از ویژگیهای این عملیات، سرعت یگانها در امر بازسازی نیروها و آماده کردن برای نبردی سهمگین بوده، آنهم بعد از عملیات فتح‌المبین (که فاصله بین دو عملیات یکماه بود) دراین مدت دشمن بیش از یکسال ونیم در منطقه مستقر بوده و تدابیر دفاعی خود را در فرصت کافی تقویت کرده بود، دراین فاصله اندک رزمندگان اقدامات بسیاری را بهمنظور آمادهسازی عملیات صورت دادند که اهم آنها عبارتند از:
شناساییهای دقیق از خطوط مقدم و مواضع در عمق دشمن، بازسازی یگانهای عمل‌کننده، نقل و انتقال سنگین و گسترده از منطقه عملیات فتح‌المبین به محورهای سوسنگرد، اهواز- آبادان، طراحی عملیات (سازمان رزم- تعیین خط حد و محورهای عملیاتی- تعیین محل و پایان عملیات و خطوط پدافندی)، آموزش نیروها متناسب با نوع عملیات و پیگیری و تهیه نسبی امکانات لازم.
اهداف این عملیات:
- انهدام نیروی دشمن، حداقل بیش از 2 لشکر
- آزادسازی حدود 5400کیلومترمربع از خاک ایران؛ ازجمله شهرهای خرمشهر، هویزه و پادگان حمید
- خارج کردن شهرهای اهواز، حمیدیه و سوسنگرد از برد توپخانه دشمن
- تأمین مرز بینالمللی (حدفاصل پاسگاه طلائیه تا شلمچه)
- آزادسازی جاده اهواز - خرمشهر و خارج شدن جاده اهواز ـ آبادان از برد توپخانه دشمن.
سند 8
این تصویر مربوط به صفحه نخست گزارش نشست تاریخ هفتم مهرماه سال 1360، یعنی دو روز پس از پیروزی عملیات ثامن‌الائمه در شکستن حصر آبادان است که طی آن فرماندهان به بررسی نتایج و نقاط ضعف و مثبت این عملیات پرداختند. دراین گزارش اظهارات افراد ذیل منعکس شده است: رحیم صفوی، معینیان، خرازی (دارخویین)، باقری، عساکره (جاده ماهشهر آبادان)، رشید (ایستگاه 7)، بنادری و صفوی (فیاضیه). محتوای جلسه، شامل بررسی نقاط ضعف و قوت عملیات و نیروهای عمل‌کننده و تحلیل شرایط است.
سند 9
سندی به تاریخ نهم اردیبهشت1361که مربوط به ابلاغ از طرف فرماندهی مشترک قرارگاه نصر درباره نحوه ادغام یگانهای سپاه و ارتش و مسئولیت شبکه مخابرات، محوربندی عملیات و چگونگی اعمال فرماندهی درجریان عملیات بیت‌المقدس است که به امضای حسین حسنیسعدی و حسن باقری رسیدهاست.
سند 10
گزارشی به تاریخ 30دیماه1360که به سند بهدستآمده از دشمن با عنوان «رهنمود فرماندهکل نیروهای مسلح» با طبقهبندی سری، قبل از آغاز عملیات فتح‌المبین، برای یگانهای عراقی ارسال شده است.
سند 11
سندی که مربوط به گزارش لحظه‌به‌لحظه عملیات بیت‌المقدس از سوی بخش «مدیریت تحلیل نبرد» تیپ 25کربلا که بهصورت مختصر و دستنویس تهیه شده و محدوده زمانی ساعت 00:55
روز 10/ 2/ 61تا 14:19همان روز را دربر میگیرد.
سند 12
سندی که نشان میدهد احمد کاظمی، فرمانده تیپ 8نجفاشرف برای شب اول عملیات بیت‌المقدس کلمه شناسایی «یا محمد یا علی» را که توسط قرارگاه فتح تعیین شده، ابلاغ میکند.
سند 13
سندی به تاریخ دوم فروردین1361که اسامی بعضی از یگانهای شرکتکننده در عملیات فتح‌المبین را مشخص میکند.
سند 14
«احمد غلامپور» و «سیروس لطفی» از قرارگاه عملیاتی قدس، ساعت آغاز و رمز مرحله نخست عملیات بیت‌المقدس (یا علی) را به یگانهای تابعه اعلام میکنند.
سند 15
دستخط خبر آزادسازی خرمشهر که توسط محمود کریمی علوی (علویجه) گوینده خبر آزادسازی خرمشهر، از رادیو خوانده شد.
اسناد
در همینه زمینه :
معرفی کتاب
مرکز تهران پژوهی همشهری