آسیا
اتحاد دو سوی جهان برای مقابله با چین
آمریکا، استرالیا، ژاپن و هند همکاری‌های دفاعی خود را برای مقابله با قدرت‌گیری چین افزایش داده‌اند
نیروهای دریایی هند، آمریکا، استرالیا و ژاپن اخیرا بزرگ‌ترین مانور مشترک دریایی خود را برگزار کردند و با اعزام ناوهای جنگی و زیردریایی‌های خود به اقیانوس هند، این پیام واضح را به چین فرستادند که حاضر به تحمل افزایش نفوذ نظامی و سیاسی پکن در منطقه اقیانوس‌های هند و آرام (هندوپاسیفیک) نیستند.
به گزارش الجزیره، مقامات رسمی چینی به مانور دریایی «مالابار» واکنش چندانی نشان نداده‌اند اما رسانه‌های دولتی این کشور، به آن حمله کرده‌اند. گلوبال تایمز آن را تهدیدی برای ثبات منطقه خوانده است. این روزنامه، 4کشور حاضر در مانور را متهم کرده که برای مهار چین، به فکر تشکیل ناتوی آسیایی هستند. این عبارت، قبل از این از سوی وزیر خارجه چین برای توصیف اعضای گروه «گفت‌وگوی امنیتی چهارجانبه»، که به گروه4معروف است، به‌کار رفته است.
گروه4 در سال 2007شکل گرفت اما چند‌ماه بعد، تحت فشار چین از بین رفت. یک دهه بعد، این گروه در میانه بدتر شدن روابط چین با تک‌تک کشورهای عضو آن زنده شده است. هروه لماهیو، مدیر انستیتوی لووی در سیدنی درباره تشکیل این گروه گفته است: «اولین بار که ایده تشکیل گروه چهارجانبه شکل گرفت، استرالیا نسبت به آن بدبین و نگران بود که تشکیل آن به روابط سیاسی‌اش با چین ضربه بزند. از آن زمان، تمامی کشورها در روابط خود با چین سختگیرتر شده‌اند.»
افزایش تنش‌ها
پکن تحت رهبری شی جین پینگ، بیش از پیش ملی‌گرا شده و اعتماد به نفس پیدا کرده است. پکن در منطقه مسلمان‌نشین سین‌کیانگ اقدامات سرکوبگرانه‌ای داشته و تهدید کرده که با قوای نظامی، تایوان را خواهد گرفت. چین به سرعت در حال نوسازی نیروهای نظامی خود است و حضورش را در آب‌های مناقشه‌برانگیز دریای چین جنوبی و دریای چین شرقی افزایش داده است. ژاپن در دریای چین شرقی اختلاف سرزمینی عمیقی با پکن دارد. چین همچنین در منطقه هیمالیا تنشی قدیمی با هند دارد که همین امسال تا حد درگیری نظامی بین نیروهای مرزی دوطرف بالا گرفت.
تشکیل گروه 4، به گفته لماهیو راهی برای عقب راندن و مهار توانایی چین برای به چالش کشیدن نظم فعلی در منطقه هندوپاسیفیک است و 4 کشور این گروه می‌خواهند این پیام صریح و جدی را به چین بدهند که اگر قرار باشد چین شرایط فعلی را به چالش بکشد، آنها آماده مقابله هستند.
تفاوت رویکرد
همزمان با افزایش تنش‌ها، کشورهای عضو گروه 4به این تفاهم مشترک رسیده‌اند که باید برای مهار نفوذ چین کارهای بیشتری کنند. با این حال اتحاد اطلاعاتی 3ساله آنها چالش‌های زیادی دارد. اول اینکه بین کشورهای این گروه، برسر استفاده از یک روش مشخص برای پس زدن پکن تفاهم وجود ندارد. رویکرد آمریکا در دولت ترامپ، به شرایط جنگ سرد شباهت زیادی داشت. مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا برای نمونه‌ماه قبل، پس از جلسه مشترک وزرای خارجه گروه4در توکیو به «استثمار، فساد و زورگویی» پکن اشاره کرد و گفت که 4 کشور باید بیشتر از هر زمان دیگری برای مهار چین همکاری کنند.
از نظر ژاپن و استرالیا اما این رویکرد، کمی زیاده‌روی است. چین نخستین شریک تجاری استرالیا و دومین شریک تجاری ژاپن است. علاوه بر آن، هر دو کشور اخیرا به توافق تجارت آزاد شراکت جامع اقتصادی منطقه‌ای تحت رهبری چین پیوستند.هند هم به گفته گرگوری پولینگ مدیر بخش آسیای اندیشکده آمریکایی مطالعات استراتژیک و بین‌المللی نمی‌خواهد با پیروی محض از رویکرد آمریکا، وجهه مستقل خود در سیاست خارجی را از دست بدهد. او گفته است: «داشتن روابط پرتنش با چین یک چیز است. عضویت در ائتلافی که رویکرد سرسختانه برای مهار چین دارد یک چیز دیگر. چنین رویکردی مثل عضویت در یک بلوک مشخص است. هند اما به‌صورت تاریخی در مقابل عضویت در چنین بلوک‌هایی مقاومت کرده است.»
جایگزین اقتصادی؟
رویکرد سرسختانه کشورهای یادشده در برابر چین، کشورهای منطقه را هم نگران کرده است. برای نمونه، اندونزی هم که مانند هند به رویکرد همراه با عدم‌تعهد خود افتخار می‌کند، ابتدای امسال اجازه نداد هواپیماهای تجسس دریایی آمریکا از خاک کشورش برای سوخت‌گیری و پرواز مجدد استفاده کنند. مخالفت آنها، از دید چین پنهان نماند و پکن اندونزی را در لیست دریافت‌کنندگان واکسن کرونای خود قرار داد.
لماهیو معتقد است گروه 4تنها وقتی می‌تواند در منطقه موفق شود که فراتر از یک توافق نظامی، خود را جایگزین دیپلماسی اقتصادی چین کند. او گفته است: «کشورهای دنیا برخلاف دوران جنگ سرد، بسیار به هم وابسته هستند. ایدئولوژی کمتر اهمیت دارد، و مسائل اقتصادی بسیار مهم‌تر هستند. »
هرچند گروه 4برنامه‌هایی برای مقابله با طرح‌های بزرگ چین، ازجمله ابتکار کمربند و جاده دارد اما این طرح‌ها هیچ پیشرفتی نداشته است. چین هم این تحرکات را درنظر دارد و به همین‌خاطر وعده داده که روابط تجاری و اقتصادی‌اش را با همسایگانش و دیگر کشورها تقویت خواهد کرد.
