آمریکا
سایه سنگین اوباما بر سر بایدن
جو بایدن که از حمایت باراک اوباما در انتخابات بهره برده، اکنون برای خارج شدن از زیر سایه او راه دشواری در پیش دارد
باراک اوباما، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا دوباره بعد از 4سال به صحنه سیاست بازگشته است. او همه جا حضور دارد؛ از رادیو و تلویزیون گرفته تا فضای مجازی و کتابفروشی‌ها. اوباما در 59سالگی هنوز در اوج شکوفایی سیاسی است. کتاب «سرزمین موعود»، کتاب خاطرات او، به‌تازگی منتشر شده و در روز اول 890هزار نسخه فروش داشته است. پیش‌بینی می‌شود کتاب 768صفحه‌ای اوباما پرفروش‌ترین کتاب خاطرات رئیس‌جمهور در تاریخ معاصر آمریکا باشد. این روزها که جو بایدن خود را آماده می‌کند تا 2ماه دیگر کارش را به‌عنوان رئیس‌جمهور جدید آمریکا آغاز کند، گمانه‌زنی‌ها در مورد تأثیری که اوباما می‌تواند بر سیاست‌های او داشته باشد، نقل محافل خبری شده است. اوباما به‌تازگی در مصاحبه‌ای در جواب این سؤال که نقش احتمالی او در دولت بایدن چیست، گفت: بایدن می‌داند که همیشه می‌تواند روی کمک رئیس قبلی‌اش برای مشورت حساب کند، اما در مقایسه با گذشته روزهای سختی در پیش خواهد داشت.
به گزارش گاردین، دیوید گارو، نویسنده کتاب «طلوع ستاره: تولد باراک اوباما» می‌گوید: «قطعا اوباما خوشحال می‌شود اگر بایدن سؤال یا خواسته‌ای داشته باشد، به او کمک کند. اما با توجه به 8سال معاون رئیس‌جمهور بودن، بایدن ممکن است در این مورد ملاحظاتی داشته باشد.»
اوباما هفته قبل نیز در مصاحبه‌ای با سی‌بی‌اس، گفت: «بایدن به مشاوره من نیازی ندارد، اما من هرطور که بتوانم به او کمک می‌کنم. هم‌اکنون برنامه‌ای برای فعالیت در حوزه کارمندان کاخ سفید یا موارد مشابه ندارم.» وقتی از او درباره گرفتن پستی در کابینه بایدن پرسیده شد، با خنده پاسخ داد: «دیگر یک سری کارها را انجام نمی‌دهم، چون قطعا میشل من را ترک می‌کند.»
بایدن هنگام آغاز کار خود در کاخ سفید با 3بحران کرونا، رکود اقتصادی و درگیری‌های نژادی روبه‌رو‌ست. در این شرایط اوباما می‌تواند مشاور ارزشمندی باشد. به گفته دیوید لیت، مشاور رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، اوباما و بایدن همیشه پیوند کاری قوی داشته‌اند و احترام زیادی برای یکدیگر قائل بوده‌اند. او گفته است: «مطمئنم که اوباما در هر زمینه‌ای از بایدن و هر رئیس‌جمهور دمکرات دیگری حمایت می‌کند. به‌ویژه اینکه برخی از کسانی که در دولت اوباما بودند، در کمپین بایدن نیز فعالیت داشتند و به‌احتمال زیاد در کابینه او نیز مشغول می‌شوند.» تاکنون، وزرای دفاع و خارجه کابینه بایدن و مشاور امنیت ملی او از کسانی هستند که پیش از این در دولت اوباما حضور داشتند.
برخی تحلیلگران معتقدند که اوباما می‌تواند از بایدن در مقابل فشار گروه‌های چپ درباره موضوعاتی مانند اصلاح پلیس و بحران آب‌وهوا حمایت کند. از سوی دیگر، او می‌تواند به ایجاد تعادل در حزب دمکرات میان گروه‌های پیشروی حزب و میانه‌‌روها مؤثر واقع شود.
با وجود این، اینکه ریاست‌جمهوری بایدن را دوره سوم ریاست‌جمهوری اوباما بدانیم، تصور اشتباهی است. اوباما با اینکه از پیروزی بایدن و کاملا هریس به‌عنوان امید دوباره آمریکا برای بازیافتن ثبات بعد از سال‌ها آشفتگی در دوره ترامپ یاد کرده، اما هیچ‌وقت او را به‌عنوان جانشین خود قبول نداشته است. واقعیت این است که رئیس‌جمهور پیشین آمریکا سال2015 بایدن را از ورود به کارزار انتخاباتی منع کرد و امسال هم چندان تمایلی نداشت که معاون پیشینش وارد صحنه رقابت انتخابات شود. اوباما در کتابش تأیید کرده که بایدن مخالف قتل اسامه بن‌لادن توسط نیروی دریایی آمریکا در سال2011 بود؛ موضوعی که ترامپ بارها در رقابت‌های انتخاباتی از آن برعلیه رقیبش استفاده کرد. گارو می‌گوید: «آنها در حوزه سیاست خارجی اختلاف نظر زیادی داشتند؛ ازجمله کشتن بن‌لادن. من فکر می‌کنم که بایدن کمک خواستن از اوباما را برای خودش کسر شأن بداند.»
به اعتقاد لیت، «اگر به صحبت‌های بایدن و مقامات کمپینش دقت کنید، مشخص است که برای او پست معاونت ریاست‌جمهوری، بخش مهمی از زندگی سیاسی‌اش بوده است اما باید بپذیریم که بایدن کمپین خودش را راه‌اندازی کرد و این ریاست‌جمهوری قرار است فقط ریاست‌جمهوری او باشد.» تیم انتقال قدرت رئیس‌جمهور منتخب آمریکا اعلام کرده افرادی که در دولت اوباما کار می‌کردند، می‌توانند فرم درخواست شغل پر کنند، اما اعضای کمپین بایدن در اولویت خواهند بود.
نکته مهمی که احتمالا بایدن درنظر خواهد گرفت، این است که 73میلیون نفری که به ترامپ رأی داده‌اند، چه دیدگاهی نسبت به اوباما دارند. ترامپ در طول این سال‌ها بارها با مطرح‌کردن تئوری توطئه، تولد اوباما در خاک آمریکا را زیر سؤال برده است. در مقابل، بایدن گفته که رئیس‌جمهور همه مردم آمریکا خواهد بود و وعده داده که شکاف بین آبی و قرمز را پر کند، بنابراین طبیعی است که در انتخاب کابینه این نکته را درنظر بگیرد.
لاری جاکوبز، مدیر مرکز مطالعات علوم سیاسی دانشگاه مینه‌سوتا پیش‌بینی می‌کند: «اوباما فقط در بین دمکرات‌ها خیلی محبوب است. بعید نیست که ما کسی مانند جورج بوش را در کنار بایدن ببینیم، زیرا بایدن دست‌کم در ظاهر در روز معارفه و دیگر روزهای مهم دوره ریاست‌جمهوری‌اش به یک چهره جمهوریخواه برای نشان دادن تغییر رویکرد کاخ سفید نسبت به زمان ترامپ نیاز دارد.»
8سال از حضور بایدن در عرصه سیاست زیر سایه اوباما بوده است. حالا او با به‌دست آوردن قدرت ریاست‌جمهوری و در شرایطی که از روزی که پای خود را به کاخ سفید بگذارد با بحران‌های مختلفی روبه‌رو خواهد بود، باید ثابت کند که می‌تواند خود را از زیر سایه رئیس پیشینش بیرون بیاورد یا نه.
