پیام نتانیاهو در دقیقه90
نخستوزیر اسرائیل چندهفته مانده به آغاز کار دولت بایدن با سفر بیسابقه به عربستان، بهدنبال صفکشی منطقهای علیه ایران است
نشانههای نگرانی ریاض و تلآویو از سیاستهای احتمالی دولت بایدن در قبال ایران روزبهروز در حال افزایش است. نتانیاهو، روز یکشنبه صراحتا بازگشت آمریکا به برجام و توقف برنامه فشار حداکثری را اشتباهی خطرناک توصیف کرد. از سوی دیگر، فیصل بنفرحان، وزیر خارجه سعودی نیز در اظهارنظری معنادار گفت: هرگونه مذاکره احتمالی میان ایران و آمریکا باید با مشارکت عربستان و درنظر گرفتن دغدغههای منطقهای این کشور صورت گیرد. در چنین شرایطی اما انفجار یک بمب خبری از ظهر روز گذشته توجه تمام رسانههای جهان را بهخود جلب کرده است؛ سفر کوتاه بنیامین نتانیاهو و یوسی کوهین، رئیس سازمان موساد به عربستان برای ملاقات با محمد بنسلمان و مایک پمپئو. اگرچه وزیر خارجه عربستان با گذشت بیش از 12ساعت در بیانیهای این خبر را تکذیب کرده، اما پیش از او، یواف گالانت، وزیر آموزش اسرائیل به روشنی از برگزاری این ملاقات در خاک عربستان سخن گفته است؛ ملاقاتی که بهگفته او، آرزوی اجداد یهودیان بهشمار میرود. همچنین خبر ملاقات نتانیاهو با ولیعهد سعودی توسط منابع رسانهای معتبر در رژیم صهیونیستی مورد تأیید قرار گرفته است. جالب آنکه نتانیاهو نیز روز گذشته در پاسخ به سؤالهای متعدد خبرنگاران حاضر به تأیید یا تکذیب این خبر نشد و از اظهارنظر درباره آن امتناع کرد.
پیام این سفر در آخرین فرصتهای باقیمانده از دولت ترامپ چیست؟ چرا با وجود آنکه عربستان ترجیح داده بود عادیسازی روابط خود با رژیم صهیونیستی را به زمانی دیگر موکول کند، ناگهان چنین سفر مهمی برای ملاقات در سطح رهبران صورت گرفته است؟ آیا میتوان گفت اتحاد عربی-اسرائیلی علیه ایران، در آستانه تشکیل دولت بایدن وارد مرحله جدیدی شده است؟
جزئیات سفر شبانه
براساس گزارش روزنامه هاآرتص، هواپیمای ویژه بنیامین نتانیاهو (گلف استریم4) که پیش از این برای سفرهای وی به مقصد روسیه مورد استفاده قرار گرفته بود در ساعت7:30عصر از فرودگاه بنگوریون به آسمان برخاسته و کمی بعد در فرودگاه شهر نئوم سعودی بر زمین نشسته است. به نوشته این روزنامه، هواپیمای مذکور بهمدت 2ساعت در عربستان باقی مانده و سرانجام با احتساب زمان رفت و برگشت در ساعت 12:30شب به تلآویو بازگشته است. اگرچه منابع متعدد و معتبر رسانهای در رژیم صهیونیستی بر اصل وقوع پرواز اتفاقنظر دارند، اما اطلاعات منتشر شده درباره مدت زمان حضور میهمانان اسرائیلی در عربستان متفاوت است؛ برای مثال شبکه کان مدعی است این هواپیما بهمدت 4ساعت در شهر نئوم حضور داشته و روزنامه اسرائیل امروز نیز این بازه زمانی را 5ساعت اعلام کرده است.
همزمان با این پرواز، محمد بنسلمان، ولیعهد سعودی و مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا نیز برای برگزاری یک نشست مشترک در شهر نئوم حضور داشتهاند. این در حالی است که مطابق عرف دیپلماتیک سعودی، چنین ملاقاتها و نشستهایی همواره در جده یا ریاض برگزار میشوند. نام شهر نئوم طی سالهای اخیر و با برنامههای بلندپروازانه ولیعهد جوان عربستان برای تاسیس یک شهر تکنولوژیک در این کشور مطرح شده است؛ برنامههایی که البته با توجه به شکست کنفرانس داووس صحرا و عدمموفقیت دولت عربستان در جذب سرمایههای خارجی فعلا بلاتکلیف باقی مانده است. بر این اساس، شهر نئوم هیچ تناسبی با میزبانی از مهمانان و نشستهای سیاسی نداشته و برگزاری ملاقات رهبران سعودی با وزیر خارجه آمریکا در این شهر امر معمولی بهنظر نمیرسد. از سوی دیگر باید توجه داشت، شهر نئوم به لحاظ موقعیت جغرافیایی، نزدیکترین نقطه به سرزمینهای اشغالی فلسطین است؛ آن هم درحالیکه شهرهای جده و ریاض فاصله قابلتوجهی با سرزمینهای اشغالی دارند.
شبکه المیادین نیز در گزارش خود با مروری بر اطلاعات موجود در رسانههای اسرائیلی درباره این سفر مینویسد: نتانیاهو سفر شبانه خود و رئیس سازمان موساد را از بنیگانتز، وزیر جنگ و گابی اشکنازی، وزیر خارجه پنهان کرده است. این دو شخصیت از مهمترین مخالفان نتانیاهو به شمار میروند که بهدلیل نتیجه آخرین انتخابات پارلمانی در رژیم صهیونیستی و عدمپیروزی هیچیک از احزاب، مناصب مهمی نظیر وزارتخانههای جنگ و امور خارجه را در قالب دولت وحدت ملی در اختیار گرفتهاند. جالب آنکه نتانیاهو نشست روز یکشنبه هیأت دولت را بدون اعلام هیچ دلیلی لغو کرده بود.
پیام غیرمستقیم برای ایران
اگرچه نام ایران در متن این تحولات دیده نمیشود، اما بخش عمده رسانهها و تحلیلگران بهطور طبیعی از خطوطی که این سفر تاریخی را به ایران یا حتی توافق هستهای پیوند میزند، سخن گفتهاند. قاسم س. قاسم، از تحلیلگران روزنامه لبنانی الاخبار در اینباره مینویسد: «انتشار جزئیات سفر نتانیاهو به عربستان در رسانههای عبریزبان اقدامی آگاهانه به شمار میرود و اگر توسط شخص نتانیاهو صورت نگرفته باشد، حتما با موافقت او رخ داده است. پیام این خبر برای ایران آن است که ناتوی عربی-عبری دیگر کامل شده است.» قاسم همچنین پیام سفر تاریخی نتانیاهو برای داخل سرزمینهای اشغالی را تضعیف موقیعت بنی گانتز و سایر رقبای وی در داخل دولت عنوان کرده است.
از سوی دیگر عبدالباری عطوان، سردبیر روزنامه رایالیوم که پیش از این درباره اتحاد عربی-اسرائیلی علیه توافق هستهای ایران سخن گفته بود نیز با اشاره به سفر اخیر نتانیاهو گفت: نگرانی از تغییر سیاستهای آمریکا در خاورمیانه میتواند رهبران اسرائیل و عربستان را به رفتارهای جنونآمیزی وادارد. نخستوزیر اسرائیل و ولیعهد سعودی میدانند که در سالهای پیشرو با بحرانهای بیشتری روبهرو میشوند؛ آن هم درحالیکه بازگشت احتمالی آمریکا به توافق هستهای و توقف سیاست فشار حداکثری فضا را برای تحرکات منطقهای این دو محدودتر خواهد کرد.
بدرقه موشکی برای نتانیاهو
در حاشیه تمام این تحولات، جنبش انصارالله روز گذشته از شلیک 2موشک بالستیک به سوی مقر شرکت آرامکو در جده خبر داد. اگرچه منابع رسمی در عربستانسعودی نسبت به این خبر سکوت کردهاند، اما شبکه سیانان مدعی شده یکی از تاسیسات نفتی جده مورد حمله قرار گرفته است. یحیی سریع، سخنگوی انصارالله در اینباره به شبکه المسیره یمن گفت: عصر روز یکشنبه، 2موشک قدس2 برای نخستینبار به سوی پایگاه آرامکو در جده شلیک شده و ایستگاه توزیع این شرکت را هدف قرار داده است.