مراسم عقد پشت شیشه ضدگلوله

سبا ثروتی_روزنامه‌نگار

اجبار به خانه‌نشینی و گذراندن ساعات بیشتر با یکدیگر یکی از آورده‌های جهانی همه‌گیری کرونا بود. دولت‌های مسئول در قبال جان انسان‌‌ها، رفت‌وآمد را برای همه ممنوع و قرنطینه را اجباری کردند و تمامی اعضای خانواده، چه آنها که با هم روابطی صمیمانه داشتند، چه آنها که کار و تحصیل را به بهانه‌ای برای ارتباط کمتر با یکدیگر تبدیل کرده بودند، به همنشینی اجباری تن‌دادند. به این ترتیب بود که آمار خشونت‌های خانگی، طلاق و مشکلات خانوادگی در دوران کرونا، به‌ویژه در ماه‌های ابتدایی آن افزایشی قابل‌توجه پیدا‌کرد. چین از آنجا که منشا همه‌گیری بود، به نخستین کشوری تبدیل شد که از افزایش آمار طلاق و خشونت خانگی خبر داد. در پی آن کشورهای دیگر جهان مانند آمریکا، روسیه، کانادا، هندوستان و تعدادی از کشورهای اروپایی و آسیایی هم جهش آماری مشابهی را به ثبت رساندند. اضطراب ناشی از همه‌گیری، فشارهای روانی انزوای اجتماعی و نگرانی‌های مالی و اقتصادی همگی بر افزایش تنش میان اعضای خانواده، به‌ویژه زوج‌ها تأثیرگذار بوده‌اند. این شرایط باعث شد تا مشکلات و درگیری‌هایی که از پیش در خانواده‌ها وجود داشت، در ایام قرنطینه تشدید شود و به این شکل هم در دوران قرنطینه و هم در پایان قرنطینه، زوج‌های زیادی درخواست مشاوره و طلاق بدهند. برای مثال در ‌ماه فوریه تعداد پرونده‌های خشونت خانگی در استان هوبی، کانون شیوع همه‌گیری، به نسبت فوریه‌ ماه قبل دوبرابر گزارش شد. در شانگهای هم تعداد پرونده‌های مربوط به طلاق و خشونت خانگی در ‌ماه مارس نسبت به زمان مشابه در سال قبل 25درصد افزایش یافت. در بریتانیا وکلای خانوادگی در‌ ماه سپتامبر افزایش 31درصدی پرونده‌های طلاق را گزارش کردند و در ایرلند میزان تماس‌ها برای شکایت از خشونت‌های خانگی تا‌ ماه جولای افزایشی 30درصدی داشته است. در 4ماه اول سال2020 در آمریکا آمار طلاق 34درصد و آمار طلاق زوج‌های تازه ازدواج کرده 20درصد جهش داشته است و فرانسه افزایش خشونت خانگی در دوران قرنطینه را 32درصد گزارش کرده است. در همین دوران بود که عبارت «طلاق کوویدی» با ثبت نخستین طلاق زوجی در نیویورک در 27مارس 2020 به زبان‌های مختلف جهان افزوده شد؛ اصطلاحی که با ایجاد صفوف طولانی در شهرهای مختلف چین برای جدا شدن زوج‌ها از یکدیگر بیشتر مایه نگرانی شد.
اگرچه در همین وضعیت بحرانی افرادی بودند که برنامه ازدواج خود را برگزار کردند، البته کاملا متفاوت از ازدواج‌هایی که پیش از همه‌گیری برگزار می‌شدند؛ زیرا همه‌گیری کرونا و محدودیت‌های اجرا شده در کشورهای مختلف سبک و سیاق برگزاری مراسم ازدواج را نیز متحول ساخت. یکی از تغییرات ایجاد‌شده، استفاده از اپلیکیشن‌های ارتباطی یا ویدئو‌کنفرانس برای اجرای مراسم ازدواج یا طلاق بوده است. در همین راستا فرماندار نیویورک در ‌ماه‌آوریل با صدور دستوری به زوج‌ها اجازه داد از طریق اپلیکیشن زوم مراسم عقد و ازدواج خود را برگزار کنند. حتی در هندوستان که به داشتن مراسم ازدواج پرهزینه و مجلل مشهور است نیز زوج‌ها به واسطه محدودیت‌های رفت‌وآمد مجبور به برگزاری مراسم بسیار کوچک و محدود و استفاده از اپلیکیشن زوم برای حضور مجازی دیگر مهمانان در مراسم ازدواج شده‌اند. در مواردی حتی فرایند طلاق هم با کمک همین اپلیکیشن ارتباطی انجام گرفته است. به این ترتیب که وکیل از طریق اپلیکیشن زوم با دو طرف پرونده تماس گرفته و به‌صورت آنلاین مراحل طلاق را انجام می‌دهد. در شرایط عادی، ازدواج و طلاق تنها در صورتی اتفاق می‌افتد که هر 2نفر در محل تعیین شده از سوی دادگاه حضور پیدا کنند.
درواقع بزرگ‌ترین تحولی که در حوزه ازدواج و طلاق به‌صورت یکسان در کل جهان رخ داده، گرایش زوج‌ها به استفاده از ارتباطات مجازی برای برگزاری مراسم ازدواج یا اجرای حکم طلاق است. بیشتر زوج‌هایی که کووید-19برنامه ازدواج آنها را به نابودی کشاند، روند برگزاری مراسم را کمی تغییر داده و با ارسال لینکی برای مهمانان خود، از آنها برای حضور مجازی در مراسم دعوت می‌کنند تا هریک از آنها از خانه‌های خود شاهد عقد و ازدواجشان باشند. اما استفاده از ویدئوکنفرانس برای اجرای فرایند طلاق که معمولا شادی و هیجان مراسم ازدواج را ندارد، با واکنش‌های متفاوتی از سوی زوج‌ها مواجه شده‌است. تعدادی از آنها از اینکه مجبور نیستند با همسر خود در اتاق دادگاه مواجه شوند خوشحالند اما تعدادی دیگر نبود مراحل رسمی و اداری و حضور‌نداشتن طرفین حین طلاق را نمی‌پسندند، زیرا به اعتقاد آنها باعث غیرواقعی شدن فرایند طلاق می‌شود و فرایند پذیرفتن جدایی برای آنها دشوارتر خواهد شد.
میان ازدواج‌هایی که در دوران کرونا خبرساز شدند، برگزاری مراسم زوجی بریتانیایی در بیمارستانی در یورکشایر انگلستان، چند ساعت پیش از مرگ مرد به‌دلیل ابتلا به کرونا یکی از مواردی است در شبکه‌های اجتماعی مورد‌توجه ویژه قرار‌گرفت. 20 آوریل2020 مردی مبتلا به کووید-19با وضعیتی وخیم در درمانگاه سلطنتی بردفورد بستری شد، درحالی‌که نامزدش او را همراهی می‌کرد. پزشکان تشخیص‌دادند مرد تا نیمه‌شب دوام نخواهد‌آورد و مسئولان بیمارستان پس از شنیدن داستان نامزد بیمار که به‌دلیل مشکلات مالی نتوانسته‌‌ بودند طی 15سال گذشته ازدواج کنند، تصمیم به برگزاری مراسم ازدواجی برای این زوج می‌گیرند؛ مراسمی کاملا ساده که حتی حلقه‌های عروس و داماد با استفاده از فویل آلومینیوم ساخته‌شد و ساعاتی پس از پایان مراسم، بیمار جان خود را از دست داد. عقد از پشت شیشه ضدگلوله داستان ازدواج جالب دیگری است که در دوران اوج همه‌گیری در آمریکا رخ داد. زوجی پزشک، مراسم ازدواج هندی پرزرق‌و‌برق و 500نفری خود را به‌دلیل آغاز همه‌گیری کووید-19 در آمریکا به ازدواج ساده در دفتر دادگاه تبدیل کردند اما تمامی دادگاه‌ها به‌دلیل اجرای محدودیت‌ها در تاریخ مورد‌نظر آنها بسته بودند، و مقامات شهر تنها یک گزینه برای ارائه داشتند، اینکه عاقد به‌منظور حفظ فاصله اجتماعی در دفتر ازدواج، از پشت شیشه ضدگلوله آنها را به عقد یکدیگر درآورد. درگیری مقامات در کشورهای مختلف برای جلوگیری از برگزاری مراسم‌ پرجمعیت ازدواج موضوع دیگری است که تقریبا در تمامی کشورهای جهان به اندازه کووید-19 شایع است. حضور افراد در مراسم‌ پنهانی ازدواج در لانگ‌آیلند آمریکا که مقررات محدودیت جمعیت هم در آن رعایت نشده بود باعث شد 56نفر همزمان به کووید-19 مبتلا و 300نفر قرنطینه شوند. مقامات شهر کلگاری در ایالت آلبرتای کانادا در ماه‌اکتبر از ابتلای همزمان دست‌کم 49نفر به‌دلیل حضور در مراسم ازدواجی 63نفره خبر دادند که برای مهار آن ناچار به ردیابی ارتباطات تک‌تک مهمانان شدند.