رشد 50درصدی دستمزد در مشاغل تخصصی

در شرایطی که درخواست مکرر کارگران برای بازنگری دستمزد در مشاغل مشمول قانون کار مورد بی‌اعتنایی شورای‌عالی کار و متولیان این حوزه قرار می‌گیرد، ظاهر آمارهای رسمی حاکی از این است که در حوزه مشاغل عمرانی، دستمزد نیروی کار حرفه‌ای و استادکاری به‌واسطه قدرت چانه‌زنی معادل دوبرابر مصوبه مزد99 افزایش یافته است. به گزارش همشهری، رکود تولید و تنگناهای اقتصادی همواره یکی از اصلی‌ترین بهانه‌های مخالفت با واقعی‌سازی دستمزد نیروی کار بوده است، اما به‌نظر می‌رسد این بهانه در مواردی که قدرت چانه‌زنی نیروی کار بالا باشد کارایی ندارد و دستمزدها ناگزیر باید واقعی‌تر شود.

مانور قدرت چانه‌زنی مشاغل در حوزه عمران
براساس واقعیت‌هایی که در حوزه دستمزد مشمولان قانون کار رخ می‌دهد، باید کسادی فعالیت‌های عمرانی نیز به سرکوب مزدی این حوزه منجر شود اما در حوزه عمران، ظاهرا آمارها از برتری قدرت چانه‌زنی نیروی کار متخصص و استادکار عمرانی حکایت دارد؛ به‌گونه‌ای که در نیمه نخست امسال متوسط دستمزد ساعتی نیروی کار فعال در این حوزه نسبت به نیمه دوم سال قبل 33درصد و در مقایسه با نیمه نخست سال قبل معادل 50درصد افزایش یافته است. تازه‌ترین بررسی‌های مرکز آمار ایران از وضعیت دستمزد نیروی انسانی شاغل در طرح‌های عمرانی حاکی از این است که دستمزدهای مشاغل حرفه‌ای این حوزه، در مقایسه با مشاغل مشمول قانون کار که دستمزد آنها توسط شرکای اجتماعی در شورای‌عالی کار تعیین می‌شود، حدود دوبرابر بیشتر رشد کرده است. این اتفاق می‌تواند در اثر ماهیت پیمانکاری و پروژه‌ای‌بودن برخی از مشاغل باشد اما بالابودن قدرت چانه‌زنی مشاغل حرفه‌ای و استادکاری نسبت به کارگران مشمول قانون کار نیز می‌تواند یک عامل اثر‌گذار باشد.

رکود کسب‌وکار و فشار به دستمزد
در سایه کسری بودجه دولت‌ها، عموما تخصیص بودجه عمرانی در اغلب حوزه‌ها منتفی می‌شود و پیمانکاران فعال در این حوزه را به چالش می‌کشد. این موضوع در صنعت ساختمان نیز به‌عنوان یکی از زیرمجموعه‌های حوزه عمران در سایه رونق و رکود بازار املاک و کم یا زیادشدن تولید مسکن منعکس می‌شود؛ به‌گونه‌ای که در دوره‌های کاهش تولید مسکن، به‌واسطه کاهش تعداد پروژه‌های در دست ساخت، عملا تقاضای نیروی کار نسبت به عرضه نیروی کار کاهش چشمگیری پیدا می‌کند و قاعدتا باید رقابت مخرب نیروی کار انباشته در بازار نیز به سرکوب مزدی این حوزه کمک کند؛ اما تخصص نیروی کار فعال در این حوزه حتی در دوره کسادی و تنگنای اقتصادی نیز توانسته است قدرت چانه‌زنی نیروی کار را حفظ کند. 

نماچین‌ها؛ رکورددار افزایش دستمزد
آمارهای مرکز آمار نشان می‌دهد در نیمه نخست سال‌جاری بیشترین میزان افزایش دستمزد به بنای نماچین اختصاص داشته که نسبت به نیمه دوم سال قبل با رشد 49.7درصدی مواجه بوده اما همزمان دستمزد راننده ماشین لوله‌گذار فقط 5.9درصد رشد کرده است که حتی از حداقل‌های مصوبه شورای‌عالی کار نیز کمتر است. بررسی‌ها نشان می‌دهد افزایش دستمزد نیروی کار فعال به‌عنوان راننده ماشین لوله‌گذار، در مقایسه با نیمه نخست سال98 نیز فقط 24.1درصد افزایش داشته که با احتساب مزایای قانون کار، حدود 5درصد کمتر از حداقل‌های مصوب شورای‌عالی کار است. 

دستمزد مشاغل مهم عمرانی
باوجوداینکه اختلاف در کف و سقف برخی از مشاغل عمرانی بسیار زیاد است اما در حوزه مشاغل مهم و بااهمیت حوزه عمران که جزو مشاغل اصلی و شلوغ این حوزه محسوب می‌شوند، اختلاف‌های مزدی کمی بالاتر از مصوبات شورای‌عالی کار و واقعیت‌های بازار کار بوده و به‌طور میانگین 33درصد افزایش پیدا کرده است. در حقیقت در حوزه عمران نیز باوجود بالاتربودن قدرت چانه‌زنی نیروی کار متخصص، وضعیت نامساعد اقتصادی بر شتاب رشد دستمزدها در مشاغل پرتقاضا و معمول اثرگذار بوده و میزان افزایش مزدها را به مصوبه شورای‌عالی کار نزدیک کرده است. براساس آمارها، در 6ماهه امسال نسبت به نیمه دوم سال قبل، در میان این مشاغل شاخص حوزه عمران، بیشترین افزایش دستمزد به راننده تریلی اختصاص دارد که 42درصد نسبت به نیمه دوم سال قبل رشد کرده و کمترین میزان افزایش نیز به راننده لودر با رشد 23.6درصدی اختصاص دارد.