اما و اگرهای حضور کودکان اُتیسم در شهر

سعیده صالح غفاری- مدیرعامل انجمن اتیسم ایران

برای قریب به اتفاق افراد دارای اختلال طیف اتیسم، حضور در اماکن عمومی شهری به‌دلیل نامناسب بودن شرایط (شلوغی، نور و صداهای زیاد، بوهای متنوع و درک نشدن) دشوار است. مبتلایان اتیسم، به‌دلیل اختلالات رفتاری نمی‌توانند با اجتماع، به‌خوبی ارتباط برقرار کنند و از نگاه‌های خیره و ترحم دیگران بیزارند. باتوجه به این توضیح و تعریف می‌توان به صراحت بیان کرد که شرایط کنونی شهر برای حضور کودکان دارای اختلال طیف اتیسم مناسب نیست.
مبتلایان اتیسم مانند سایر مردم باید از حقوق شهروندی و امکانات شهری برخوردار شوند، به همین دلیل، طرح ایجاد شهر دوستدار اتیسم در راستای احقاق حقوق شهروندی این افراد مطرح شده است.
ایجاد شهر دوستدار اتیسم، نیاز به یک رویکرد چند‌وجهی دارد که هم شامل افزایش آگاهی و درک عمومی مردم جامعه است و هم ایجاد مکان‌هایی که حضور افراد دارای اختلال طیف اتیسم و خانواده‌های آنها را تسهیل کند. یک شهر دوستدار اتیسم باید محلی باشد که مبتلایان و خانواده‌هایشان بتوانند بدون نگرانی از قضاوت‌های نابجا، از تمام خدمات شهری استفاده کنند. با ایجاد چنین شهری امکانات حمل‌ونقل عمومی، رستوران‌ها، موزه‌ها، مکان‌های تفریحی، مراکز خرید، سالن‌های سینما، بیمارستان‌ها، پارک‌ها و... متناسب با نیاز و شرایط جسمی و روانی مبتلایان اتیسم و در راستای کمک به بهبود شرایط آنان طراحی و تجهیز می‌شوند.
در شهر دوستدار اتیسم، اطلاع‌رسانی شهری، آگاهی‌بخشی به جامعه در زمینه شناخت اختلال اتیسم به حدی است که تردد با وسایل حمل‌ونقل عمومی، حضور در مراکز خرید، شرکت در فعالیت‌های ورزشی و تفریحی، بازدید از مؤسسات فرهنگی و جاذبه‌های گردشگری، حضور در رستوران‌ها، کافه‌ها و اماکن عمومی و... برای افراد دارای این اختلال و خانواده‌هایشان بدون مشکل و دغدغه از درک‌نشدن، فراهم است. برای شکل‌گیری چنین شهری از منظر برنامه‌ریزی شهری هم‌اکنون تحقیقات و دستورالعمل‌های کمی در مورد اطلاع‌رسانی عمومی و طراحی مکان‌های مناسب برای افراد دارای اختلال طیف اتیسم وجود دارد.
در شهر دوستدار اتیسم، با به‌کار‌گیری ظرفیت‌های شهرداری‌ها در راستای اطلاع‌رسانی عمومی و آشنایی عموم جامعه با این اختلال به تشخیص زودهنگام علائم اتیسم از سوی خانواده کمک شده و در نتیجه شروع مداخلات توانبخشی در سن طلایی، به‌بهبود عملکرد این افراد در آینده می‌انجامد.