ورزشگاه آرارات؛ از قبرستان تا محل برگزاری المپیک ارامنه جهان

 سعید برآبادی     

 از سال1341، باشگاه آرارات دو تغییر جدی یافت؛ اول اینکه به سازمان فرهنگی-ورزشی آرارات تغییر نام داد و دوم اینکه، این تغییر نیازمند ایجاد فضاهای ورزشی بود که تا آن زمان در ساختمان خیابان شاه (جمهوری اسلامی فعلی) مقدور نبود. این چنین بود که آرارات، کانون فعالیت‌های ورزشی خود را به منطقه ونک برد و جرقه ساخت ورزشگاه آرارات زده شد. پس از واگذاری زمین در سال1350، هیأتی شکل گرفت تا برای طراحی ورزشگاه، مسابقه برگزار کند. آنطور که نشریه پیمان گزارش داده، از میان طرح های پیشنهاد شده، سرانجام طرح مهندس رُستُم وُسکانیان، استاد رشته معماری دانشگاه تهران، پذیرفته شد و نظارت بر ساخت آن را نیز او بر عهده گرفت. 4سال از زمانی که زنده‌یاد اسقف اعظم آرتاک مانوکیان در یک روز پاییزی، مراسم تبرک زمین و آماده به‌کار بودن ساخت را اعلام کرد گذشت تا این ورزشگاه در سال1354به بهره‌برداری رسید.
رستم، در آن زمان معماری سرشناس بود اما برای ساخت این پروژه74هزار مترمربعی از همکاری برادرش روبیک وسکانیان کمک گرفت و در نخستین اقدام 8‌ماه زمان صرف شد تا سایت این پروژه مسطح شود؛ چرا که رستم خود در در خاطراتش می‌نویسد: «استادیوم آرارات در شرق منطقه ونک در تهران قرار گرفته است. شیب متوسط محوطه از شمال به جنوب 4درصد و اختلاف سطح به 15تا 17متر می‌رسد.»
 زمین‌های این منطقه از 200سال پیش به قبرستان ارامنه اختصاص داشتند اما به‌دلیل همجواری با پارک ملت و باشگاه انقلاب، شاه پیشنهاد کرد کاربری آن تغییر کند و در نهایت نیز، ساخت باشگاه آرارات، فضای سبز حوالی ونک را وسعتی چندبرابری داد. یکی از مهم‌ترین بخش‌های این ورزشگاه، کلیسای کوچک آن با نام نیایشگاه صلیب مقدس است که در فرم و اجرای یکپارچه بتن، چشم را مسحور می‌کند. در باقی بخش‌ها، طراحی رستم فقط به اجرای دقیق بتن اکسپوز و اجرای بی‌نقص آجر، شیشه، آهن و بتن محدود می‌شود. با وجود آنکه تا‌کنون بیش از 48دوره از المپیک ارامنه در این مجموعه برگزار شده اما برخی از بناهای بخش فرهنگی آنکه در سال‌های پس از انقلاب به بهره‌برداری رسیده، منتقدانی در حوزه معماری دارد که معتقدند همبستگی کار رستم در این آثار دیده نمی‌شود.