در محاصره اعداد

آوین آزادی ـ روزنامه‌نگار

آمار بازی با قاچاق ساده نیست. تنها 8 تا 10درصد کالاهای قاچاق کشف و ضبط می‌شوند و بقیه آمار از فاکتوری به نام «شکاف عرضه و تقاضا» تخمین زده می‌شود. همین اما و اگر موجب شده که ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز معتقد باشد میزان قاچاق 12میلیارد دلار است و کمیسیون اقتصادی مجلس بعد از تحقیق و تفحص پس از 2سال بررسی، به این نتیجه برسد که سالانه ۲۵ میلیارد دلار قاچاق در کشور رخ می‌دهد. بررسی‌های همشهری نشان می‌دهد که از یک سو بسیاری از نهادها برای مقابله با قاچاق همکاری نمی‌کنند و از سوی دیگر نیاز داخل به ‌نوعی از کالاها که دیگر وارد کشور نمی‌شوند تشدید شده‌ است. کالاهایی که این روزها به‌سختی پیدا می‌شوند، مثل لوازم خانگی خارجی، سیگار خارجی، ‌لوازم آرایشی و بهداشتی و... .
یکی از بحث‌برانگیزترین موضوعات در باب قاچاق، کالاهای ته‌لنجی است. محدودیت در واردات این کالاها عموما به مذاق مرزنشینان که معیشت‌شان به این تجارت گره خورده خوش نمی‌آید. دهقانی‌نیا سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز گفته است که ارزش کشفیات قاچاق ته لنجی در سال 97حدود 10هزار و 748میلیارد ریال بوده که 16درصد کل کشفیات را شامل می‌شد و در سال٩٨ این رقم به 36هزار و 826میلیارد ریال رسیده که در مقایسه با حجم کل کشفیات 40درصد را شامل می‌شود. اما شاید بهتر باشد که آقای دهقانی‌نیا به این سؤال پاسخ دهد که چند درصد کالاهای قاچاق کشف می‌شوند و یا اساسا امکان کشف آنها وجود دارد؟  به‌خصوص که مرکز تحقیق و تفحص مجلس هم اعلام کرده که ۲۲ تا ۳۳ درصد از کالاهای وارداتی کشور‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ قاچاق هستند اما از کل این میزان، فقط یک تا 8 درصد آن در این بازه زمانی کشف شده است.

در سال‌جاری...
     بیست و سوم مهرماه امسال، بهنام مالکی رئیس اداره پیگیری و نظارت قضایی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز اعلام کرد هم‌اکنون 570پرونده ملی و مهم و سازمان‌یافته در ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز تشکیل شده است که ارزش این پرونده‌ها به‌تنهایی 18هزار میلیارد تومان است.
       فرمانده مرزبانی هرمزگان از کشف ۲ تریلیون ریال کالای قاچاق در ۶ ماه نخست سال ‌جاری در سطح مرزهای استان خبر داده و گفته است: در این رابطه، یک هزار و ۷۴ قاچاقچی دستگیر و ۵۳۳ فقره پرونده قضایی برای متخلفان تشکیل شده است.
       صدرنشین مکشوفات در هرمزگان با 6میلیون و 111هزار و 100لیتر سوخت از نوع گازوئیل است و سیگار با 13میلیون و 731هزار و 200نخ در رده دوم قرار دارد. 
       یاسر سوادکوهی مدیرکل دفتر هماهنگی امور مقابله و رصد جریان مالی قاچاق ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز گفته است: برآورد ما از حجم پوشاک قاچاق در سال۹۹ نزدیک به ۱۰درصد از حجم کل قاچاق در کشور است که این ۱۰درصد هم از سال گذشته در انبار فروشگاه‌ها باقی مانده است!



در سال گذشته....
       بهنام مالکی گفته است که در سال گذشته 125هزار پرونده قاچاق در تمام کشور داشتیم که برای برخی از آنها در مرحله بدوی رأی برائت صادر شده بود و با رصد کارشناسان در ستاد، این پرونده‌ها در مرحله اعتراض قرار گرفتند.
       از 125هزار پرونده قاچاق سال گذشته، 65درصد مربوط به سازمان تعزیرات حکومتی است و باقی پرونده‌ها مربوط به قوه قضاییه است.
       در سال جدید آمارها کاهش پیدا کرده. به‌دلیل وجود کرونا، قرنطینه و همچنین خلوت بودن جاده‌ها، کالاهای کمتری کشف و در نتیجه پرونده‌های کمتری تشکیل شده است. 
       از سوی دیگر دبیرکل بازرسی و امور قاچاق سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان اعلام کرده است که در 6ماه نخست امسال، 5هزار و 7پرونده قاچاق کالا در سطح عرضه به تعزیرات حکومتی، به ارزش بیش از یک هزار میلیارد ریال ارجاع داده شده است و این یعنی آمارهای اعلام شده از 2نهاد مختلف یکدیگر را پشتیبانی نمی‌کند.
      دهقانی‌نیا همچنین گفته است برآورد حجم قاچاق سوخت در سال96 بالغ بر 736میلیون دلار بوده و در سال97 این رقم به 1936میلیون دلار رسیده و افزایش 163درصدی داشته است.



بیشترین قاچاق در کدام استان‌ها انجام می‌شود؟ 
       نتایج بررسی‌ها در سال گذشته نشان می‌دهد که سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی و هرمزگان بیشترین تعداد تشکیل پرونده مبارزه با قاچاق را به ثبت رسانده‌اند که اغلب این پرونده‌ها به خروجی سوخت و فراورده‌های نفتی مربوط بوده است. 

کالاهای محبوب قاچاقچیان کدام‌اند؟ 
       هر سال بسته به شرایط کشور، کالای صدرنشین جدول قاچاق فرق می‌کند اما سوخت، پوشاک، سیگار، لوازم‌خانگی و لوازم آرایشی بهداشتی عموما محبوب‌ترین کالای قاچاقچیان هستند.

قاچاق پوشاک کاهش پیدا کرده 
      دهقانی‌نیا گفته است در حوزه پوشاک حجم قاچاق کاهش پیدا کرده است، این رقم سال گذشته 2.6میلیارد بود و هم‌اکنون به 8/1 میلیارد رسیده است. شناسه کالای پوشاک عملیاتی شده است و با توجه به آن توانستیم در سطح عرضه تمییز بین پوشاک قاچاق و غیرقاچاق را داشته باشیم. ارزش کشفیات قاچاق پوشاک در سال 97، 1972میلیارد ریال بوده است که در سال 98 این رقم به 3126میلیارد ریال رسیده است. اما سؤالی که در این میان پاسخ داده نشده این است که اگر کرونا نبود هم حجم قاچاق پوشاک کاهش پیدا می‌کرد؟ 

افزایش محبوبیت قاچاق دام زنده 
      امسال قاچاقچیان تمرکز زیادی بر دام زنده داشته‌اند. ارزش کشفیات قاچاق دام زنده در سال97 حدود 3هزار و 71 میلیارد ریال بوده است. این رقم در سال98 به 3150میلیارد ریال رسیده است و 7درصد افزایش را تجربه کرده است. 

لوازم آرایشی با همان سرعت قاچاق می‌شوند 
     ارزش کشفیات لوازم آرایشی در سال97 برابر بوده است با 3600میلیارد ریال و در سال٩٨ برابر با 3604میلیارد ریال و آمار مقدماتی امسال برابر با 301میلیارد ریال است. به‌نظر می‌رسد نیاز جامعه به لوازم آرایشی خارجی غیرقابل انکار است.

دارو در سال98 کمتر قاچاق شد    
      دارو همواره در جدول کالاهای قاچاقچیان است. ارزش کشفیات دارو در سال 97، 2954میلیارد ریال بوده است و در سال 98 به 2704میلیارد ریال رسیده و 8درصد کاهش داشته است.



1.4 میلیارد دلار
   با توجه به برآورد به عمل آمده سالانه، حدود ۳میلیارد دلار کالای سلامت‌محور به کشور قاچاق می‌شود که از این مقدار حدود ۱.۴ میلیارد دلار به مواد خوراکی و آشامیدنی اختصاص پیدا می‌کند.


30درصد
   30درصد مواد خوراکی و آشامیدنی موجود در کشور به‌صورت قاچاق در اختیار جامعه قرار می‌گیرد.



۹۰ درصد
   عمده قاچاق خروجی یا معکوس کشور، مربوط به فراورده‌های نفتی و ۹۰ درصد از آن مربوط به گازوئیل است. گازوئیل با قیمت یارانه‌ای به مبلغ 300 و آزاد 600تومان با تفاوت قیمت فاحشی به مبلغ 6000و حتی 7000تومان در افغانستان، پاکستان و مرزهای شرقی و جنوب شرقی کشور خریداری می‌شود.

۲۰۰تارنما
   مبارزه با قاچاق به مرزها خلاصه نمی‌شود. تا‌کنون نزدیک به ۲۰۰تارنما و کسب و کار اینترنتی متخلف در عرضه کالای قاچاق به کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه دادستانی کل کشور معرفی و مسدود شده‌اند.