مسئولیت پزشک و دریافت خسارت در جراحی‌های زیبایی

مائده بابایی- دانشجوی حقوق

 امروزه با گسترش انواع جراحی‌های زیبایی و ترمیمی، بسیاری از افراد به جراحی‌های زیبایی و ترمیمی علاقه‌مند و متقاضی آن هستند. جراحی‌هایی که بی‌خطر نیست و در برخی موارد می‌تواند به نتایجی متفاوت از نتیجه مورد انتظار منجر شود. برای آگاهی بیشتر از اینگونه جراحی‌ها و شرایط آن ضروری است که درباره مسئولیت پزشکان در این زمینه بیشتر بدانیم؛ درکل جراحی‌های زیبایی و ترمیمی را می‌توان در 3دسته جای داد:
نخست: جراحی ترمیمی کارکردی یا حیاتی که برای رفع نقص عملکرد عضو مربوطه صورت می‌گیرد و ضرورت حیاتی دارد.
دوم: جراحی ترمیمی شکلی یا انتخابی که صرفا جهت زیباسازی عضوی از بدن است که غیرطبیعی است و ضرورت عینی دارد.
سوم: جراحی زیبایی محض که فرد متقاضی مشکل خاصی ندارد و صرفا با هدف زیبایی خود را به تیغ جراحی می‌سپارد.
درباره شکایت‌های احتمالی ابتدا باید چند شرط را بررسی کرد تا بتوان در مورد مسئولیت پزشک اطلاعاتی به‌دست آورد. شرط اول، بررسی حقوقی است. در اینجا باید دید موضوع شکایت افراد چیست. در برخی موارد فرد از ظاهر تغییریافته خود راضی نیست و این صرفا یک سلیقه فردی است؛ در چنین مواردی شکایت موضوعیت ندارد.
شرط دوم، شرط مسئول‌بودن است به این معنا که ممکن است در عمل زیبایی عفونتی به‌دلیل دیگری رشد کند یا مشکل دیگری به‌علت دیگری برای بیمار به‌وجود بیاید. در این شرایط مطمئنا پزشک مسئول نیست؛ مگر اینکه نتیجه ناشی از عمل او باشد.
شرط سوم، شرط جرم عمدی بودن یا تقصیر است. اگر پزشک بی‌احتیاطی یا بی‌مبالاتی کرده باشد در صورتی که بتوان اثبات کرد که نتیجه به‌دست‌آمده به‌دلیل کاری است که پزشک آن را به‌درستی انجام نداده، تقصیر فرد محرز می‌شود.
شرط چهارم، بررسی نتیجه این عمل مجرمانه پزشک است؛ درصورتی که بتوان تقصیر پزشک اعم از بی‌احتیاطی و بی‌مبالاتی را ثابت کرد، او به پرداخت دیه محکوم می‌شود. باید توجه داشت درصورتی‌که نوع عمل جراحی اولا مشروع باشد ثانیا با رضایت شخص یا افراد مرتبط با او مثل اولیا یا نماینده قانونی صورت گیرد و با رعایت موازین فنی و علمی باشد، پزشک ضامن خسارت نخواهد بود زیرا او کار خود را انجام داده و به‌اصطلاح حقوقی عمل به او منسوب نیست که بتوان بر این اساس ادعای مسئولیت کرد. حال با اطلاع‌یافتن از قانون و مسئولیت جراحان و پزشکان زیبایی می‌شود جلوی بسیاری از جریان‌هایی که هم‌اکنون در رابطه با این نوع از اعمال پزشکی وجود دارد گرفته شود و انسان‌ها بتوانند قبل از هرگونه عمل زیبایی از شرایط و مسئولیت در صورت آسیب از خسارات مربوطه مطلع شوند.