نبض تجارت دنیا با کرونا می‌زند

آنکتاد می‌گوید: حجم تجارت کالاهای ضد‌کرونایی در سال‌جاری میلادی بیشتر به نفع کشورهای ثروتمند بوده و سرانه شهروندان کشورهای فقیر ناچیز و در حد یک صدم درصد برآورد شده است.
کرونا نه فقط کسب و کار‌ها را مختل کرده که تجارت دنیا را هم به هم ریخته و کاهش داده است. بسته شدن مرزهای تجاری و محدود شدن صادرات و واردات کالاها، نخستین اقدام دولت‌ها برای جلوگیری از ورود ویروس کرونا به داخل مرزهای جغرافیایی کشورشان بود، اما حتی باز شدن تدریجی مرزها و رونق دوباره داد و ستدها هم نتوانست چراغ تجارت جهان را روشن نگه دارد. البته نبض اصلی تجارت جهان در سال2020 میلادی بیشتر با امواج کرونا می‌زند تا جایی که دولت‌ها برای حفظ جان شهروندان‌شان کالاهای پزشکی و بهداشتی بیشتری خریدند و مردم هم کالاهایی خریدند که دست‌کم در خانه بتوانند کار کنند و درآمد داشته باشند. اما هرچند کرونا فقیر و ثروتمند، نژاد و مذهب و جغرافیا نمی‌شناسد، روی دیگر سکه یکه‌تازی این ویروس نشان می‌دهد که از قضا خطر کرونا هم برای مردم فقیر و هم کشورهای ندار و کمتر برخوردار بیشتر بوده؛ زیرا حجم تجارت کالاهای ضد‌کرونایی در سال‌جاری میلادی بیشتر به نفع کشورهای ثروتمند بوده و سرانه شهروندان کشورهای فقیر ناچیز و در حد یک صدم درصد برآورد شده است. یعنی حتی 10درصد هم نبوده است.  تازه‌ترین گزارش کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل موسوم به آنکتاد نشان می‌دهد که حجم تجارت کالایی در دنیا در نتیجه ویروس کرونا به‌شدت افت کرده، اما میزان تجارت کالاهای پزشکی و سلامت‌محور روند رشد صعودی داشته که نشان می‌دهد دستکم تا زمان ادامه حکمرانی ویروس کووید-19، نبض تجارت کالایی بیشتر بر مبنای کالاهای مرتبط با مقابله با ویروس کرونا می‌زند. این گزارش می‌گوید: تجارت جهان در فصل سوم سال2020 به روند کاهشی خود ادامه داده و به حدود منفی 5.4درصد نسبت به‌مدت مشابه سال گذشته رسیده، اما با وجود این، نسبت به فصل دوم سال2020، نرخ کاهشی آن کمتر شده است. آنکتاد انتظار دارد حجم تجارت جهانی در کل سال2020، حدود 7درصد آب برود و درصورت تشدید روند نااطمینانی موجود ناشی از شیوع موج تازه کرونا این افت به 9درصد هم خواهد رسید. نکته کلیدی در این گزارش به رشد قابل توجه تجارت کالاهای سلامت‌محور برمی‌گردد که نشان می‌دهد تجارت تجهیزات اداری منازل و لوازم پزشکی مانند ماسک در فصل سوم سال‌جاری میلادی افزایش یافته، اما تجارت در بخش خودرو و بخش‌های انرژی ضعیف‌تر شده است. افزون بر اینکه سرانه واردات لوازم پزشکی موردنیاز برای مهار کووید-19 در کشورهای با درآمد بالا تقریبا 100برابر رقم مشابه در کشورهای با درآمد پایین برآورد شده است.

تجارت با کووید-19
آنتکاد در گزارش جدید خود از یک معمای مهم پرده برمی‌دارد و می‌گوید: اختلال‌های اقتصادی ایجاد شده ناشی از ویروس کووید-19، برخی بخش‌ها را به‌طور قابل توجهی بیشتر از سایر بخش‌ها تحت‌تأثیر قرار داده؛ به‌نحوی که در فصل دوم سال2020، ارزش تجارت جهانی در بخش‌های خودرو و انرژی، معادل نصف رقم مشابه آن در فصل دوم سال2019 است. به‌طور مثال، در همین مدت تجارت مواد شیمیایی، ماشین‌آلات، فلزات و سنگ معدن و ابزار دقیق نیز به‌طور چشمگیری کاهش یافته، اما واردات ماشین‌آلات و کالا‌های گروه نساجی و پوشاک با رشد همراه بوده که علت آن افزایش تقاضا برای اقلام مرتبط با همه‌گیری کرونا در حوزه اقلام و لوازم بهداشتی مانند ماسک یا تجهیزات اداری منازل موردنیاز برای دورکاری است. چنین رفتاری در عرضه و تقاضای تجارت جهانی در داده‌های آماری ماه‌های ژوئیه و اوت سال‌جاری میلادی تکرار شده به ‌نحوی که ارزش تجارت بین‌المللی در بخش انرژی و بخش خودرو همچنان به‌طور قابل توجهی کمتر از سطح آن در سال2019 است، اما تقاضای تجهیزات اداری منازل و تجهیزات محافظت شخصی منجر به رشد مثبت برای تجارت تجهیزات ارتباطی، ماشین‌آلات اداری، نساجی و پوشاک هم شده است.

تجارت کرونایی به‌نفع ثروتمندان
آنکتاد در گزارش خود به این موضوع اشاره می‌کند؛ هرچند در مراحل ابتدایی همه‌گیری ویروس کرونا، برخی کشورها سیاست‌های محدودکننده تجارتی را اعمال کردند تا از منابع پزشکی کمیاب و بالقوه خود محافظت کنند، با این حال بازارهای بین‌المللی در برآوردن موج تقاضای کلی برای محصولات مورد نیاز برای مبارزه با انتشار کووید-19 مشارکت قابل توجهی داشته‌اند. به‌گونه‌ای که بین ماه‌های ژانویه و مه سال2020، صادرات لوازم پزشکی مرتبط با کووید-19 شامل تجهیزات محافظت شخصی، ضدعفونی‌کننده‌ها، کیت‌های تشخیصی، دستگاه تنفس اکسیژن و سایر تجهیزات بیمارستانی از چین، اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا بین 25 تا 45میلیارد دلار رشد کرده که تجارت این کالاها از آوریل2020 میلادی نسبت به آوریل2019 حدود 50درصد رشد داشته است. این گزارش می‌افزاید: هرچند عرضه اقلام لوازم و تجهیزات پزشکی مرتبط با ویروس کرونا طی سال2020 بیشتر شده، اما این عرضه عمدتا به نفع کشورهای ثروتمند بوده و شواهد قابل توجهی وجود دارد که نشان می‌دهد کشورهای با درآمد متوسط و پایین، به‌طور قابل توجهی از دسترسی به کالاهای پزشکی مقابله با کووید-19 محروم بوده‌اند.