من به «کانیه وست» رأی می‌دهم
شهرام فرهنگی
براساس بخت داده‌شده به گزینه‌های چهلوششمین دوره ریاست‌جمهوری آمریکا در سایت‌های شرط‌بندی، حزب‌های دمکراتیک و جمهوریخواه از بالاترین احتمال پیروزی برخوردارند و دیگران بخت‌شان نزدیک به هیچ است
اسب‌ها فقط می‌دوند و شلاق می‌خورند. در واقع، شلاق می‌خورند و تندتر به‌سوی خط پایان می‌دوند. سگ‌ها فقط به ترفندهایی برای پاره‌کردن همدیگر فکر می‌کنند، مثل خروس جنگی که چشم درمی‌آورد. آنها عالم وحشی خودشان دارند، بی‌هیچ درکی از دنیای شرط‌بندی، وارون آنچه در آن پای آدم‌ها در میان است. مثلا همین الان – هر الانی که هست – اگر سایت‌های شرط‌بندی را بجورید، صد و اندی مسابقه فوتبال پیش نگاه‌تان قرار می‌گیرد، از بالاترین سطح رقابت‌های باشگاهی در انگلیس، ایتالیا و... تا بازی‌های دانشگاهی و حتی بازی‌های دوستانه در محلات کامبوج. هزاران هزار پا در میان است که دست‌کم یک‌نفر، جایی از کره زمین روی‌شان شرط بسته و آنها هم خوب می‌دانند. بی‌شلاق و قلاده.
سایت‌های شرط‌بندی ذاتی شبیه هیولاهای فیلم‌های فانتزی دارند که هرقدر گردن‌شان را با شمشیر قطع کنی، باز سری جدید درمی‌آورند و... دست هر شمشیرزنی عاقبت خسته می‌شود و پایین می‌افتد. منظور اینکه این‌هم از آن مواردی است که با فیلتر و مسدودکردن نشانی و خلاصه هرنوع «اعمال قانون»، بازهم ریشه‌کن نمی‌شود. چون این از آن رؤیافروشی‌هایی است که به‌احتمال زیاد از ابتدای پیدایش جهان جواب می‌داده و هنوز هم... .
وقتی به این موضوع فکر می‌کنیم که روی چه چیزهای عجیبی می‌شود شرط بست، پیش از همه، شرط‌بندهای امجدیه در ذهن تصویر می‌شوند؛ آدم‌های عجیبی با گونه‌های گودرفته و هیکل‌هایی شبیه شاخه درخت به وقت زمستان که پشت دروازه‌ها محفل‌شان بود. آنها همیشه آنجا بودند، انگار سکو، جدول کنار خیابان است که آن وقت‌ها (دهه60) باب بود اراذل روی‌شان می‌نشستند و ملت را تماشا می‌کردند. روی همه‌‌چیز شرط می‌بستند. خطای اول، اوت و کرنر بعدی، تعداد کارت زرد و هر جزئیات دیگری، مثل اینکه بازی را کدام تیم شروع می‌کند؛ حتی نخستین پرنده‌ای که از آسمان امجدیه می‌گذرد، کلاغ است یا چی! تا همین جایش که زمانی برای تماشاگران عادی فوتبال حیرت‌آور بود، الان در زمره گزینه‌های رایج شرط‌بندی روی مسابقه‌های فوتبال به‌شمار می‌رود. هر روز از لالیگا تا لیگ‌های دسته‌های پایین میانمار، بورکینافاسو و... هر لحظه گزینه‌های بسیاری برای رؤیاپردازی، پشت ویترین قرار می‌گیرند. این تازه فقط فوتبال است؛ می‌توانید نام ورزش‌های معروف، از تنیس و بستکبال و والیبال گرفته تا ورزش‌هایی که شاید فقط اسم‌شان به گوش‌تان خورده باشد، مثلا نسکار، هورلینگ و اسنوکر را در این ویترین تصور کنید. البته باز قرار است داستان از این هم جالب‌تر شود؛ امکان شرط‌بندی روی وقایع هنری، سیاسی و... . جایزه اسکار را کدام فیلم می‌برد؟ عشایر؟ دادگاه شیکاگو هفت؟ اخبار جهان؟... اسکاتلند استقلال خواهد یافت؟ صدراعظم بعدی آلمان چه‌کسی است؟ مارکوس سودر یا فریدریش مرتس یا آرمین لاشیت یا... امانوئل مکرون انتخابات ریاست‌جمهوری فرانسه را می‌برد یا مارین لوپن؟ کدام سازمان برای نخستین بار انسان را به مریخ خواهد برد؟
این فضا ـ کم‌و‌بیش ـ شبیه به دنیای آینده‌ای است که دان دُلیلو در رمان کی صفر تعریف می‌کند. جایی از داستان، جفری لاکهارت (راوی داستان) همراه با اِما (یکی از شخصیت‌های داستان) روی لبه بام ایستاده‌اند و در روزی ابری درباره رفتارهای عجیب پسر اِما حرف می‌زنند؛ «این کاری‌یه که الان می‌کنه؛ شرط‌بندی تو سایت‌های کامپیوتری. در مورد سوانح هوایی شرط می‌بنده؛ سوانح واقعی. بسته به خط هوایی، چیزای جورواجوری پست می‌شه؛ بسته به کشور، محدوده زمانی و عوامل دیگه. در مورد حمله‌های پرنده‌های بی‌سرنشین شرط می‌بنده. کجا، چه وقت، با چند تلفات؟ حملات تروریستی. برو به سایت، شرایط رو بخون، شرط‌بندی کن. کدوم کشور، کدوم گروه، تعداد تلفات. همیشه با محدوده زمانی. باید ظرف چند روز، هفته، ماه یا متغیرات دیگه عملی بشه. ترور شخصیت‌های شناخته‌شده، از سران دولت‌ها گرفته تا رهبران شورشی‌ها و دسته‌بندی‌های دیگه. شرط‌های دیگه‌ای هم هست، یه چندتایی. گویا سایت پررونقیه.»
«نمی‌دونم چقدر و چطور رونق داره. این‌جور اتفاق‌ها زیاد پیش نمیاد.»
«پیش میاد. کسایی که این شرط‌بندی‌ها رو برگزار می‌کنن انتظار دارن که پیش بیاد، منتظرن که پیش بیاد.»
«خود این شرط‌ها باعث می‌شن احتمال رخ‌دادن اون حوادث بیشتر بشه. اینا رو درک می‌کنم. آدم‌های معمولی که می‌شینن توی خونه.»
«اِما گفت: نیرویی که تاریخ رو تغییر می‌ده.»
با آنچه از ابتدای متن روی هم چیده شد، دیگر هیچ شرطی عجیب به نظر نمی‌رسد. حتی همان گزینه‌های ترسناکی که دان دُلیلو در کی صفر تعریف می‌کند، الان به هیچ روی ـ دست‌کم ـ ناممکن به نظر نمی‌رسند. مواجهه با گزینه‌های سیاسی و علمی و... در سایت‌های شرط‌بندی اتفاقی بدیهی است. مثل اسب‌ها و ورزشکارها، روی آدم‌های سیاسی هم می‌توانی شرط ببندی یا جای آنها روی اینها. و چه‌کسی چهلوششمین رئیس‌جمهور آمریکا خواهد شد؟ تا همین چند‌ماه پیش (3تا 4ماه پیش) بر اساس ضریب‌های درنظرگرفته‌شده برای رقبای حاضر در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا 2020 دونالد ترامپ برنده نزدیک به قطعی به نظر می‌رسید. ضریب درنظرگرفته‌شده برای او 1.01 بود که ترجمه فوتبالی‌اش می‌شود تقریبا شبیه به آنچه برای مثال در مسابقه بایرن مونیخ با اولدنبورگ (تیمی در لیگ منطقه‌ای شمال آلمان) اتفاق می‌افتد؛ برد دونالد ترامپ 1.01 و برد طرف مقابل 20، 30، هزار، اصلا هرچی؛ چون احتمال وقوع هر اتفاقی جز پیروزی حزب جمهوریخواه نزدیک به بعید محاسبه می‌شد. البته این وضعیت الان خیلی تغییر کرده و در واقع آنهایی که آن زمان روی جو بایدن شرط نبستند الان حسرت رؤیای ازدست‌رفته را می‌خورند. هم‌اکنون جو بایدن با ضریب 1.45 از بالاترین بخت برای پیروزی در چهلوششمین انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا برخوردار است. مقابل نام دونالد ترامپ هم ضریب 2.65 دیده می‌شود که انگار حالا بایدن، بایرن‌مونیخ شده و ترامپ نهایتش بروسیادورتموند که آن هم معمولا به بایرن مونیخ می‌بازد، مگر در روز بازی تمام اتفاق‌های فوتبالی و اشتباه‌های داوری به نفع بروسیادورتموند باشد. پس از این دو، نام‌های دیگری هم پشت ویترین هستند که لابد فقط قرار است سوژه‌هایی جذاب برای رؤیابافی باشند: کامالا هریس با ضریب 80، مایک پنس با ضریب 100 و البته جذاب‌ترین سوژه، کانیه‌وست با ضریب 500 که یعنی اگر روی او هزار دلار شرط ببندید، در صورتی که او چهلوششمین رئیس‌جمهور آمریکا باشد، شما برنده 500هزار دلار می‌شوید. الان وقت تبدیل 500هزار دلار به ریال است که چون باید با قیمت روز دلار محاسبه شود، این متن با تکنیک «پایان باز» به انتها می‌رسد؛ گرچه احتمال برنده‌شدن کانیه‌وست به درازای عدد به‌دست‌آمده از تبدیل 500هزار دلار به ریال، دور از واقعیت است.
جذاب‌ترین سوژه، در سایت‌های شرط‌بندی کانیه وست است با ضریب 500 که یعنی اگر روی او هزار دلار شرط ببندید، در صورتی که او چهل و ششمین رئیس جمهور آمریکا باشد، شما برنده 500 هزار دلار می‌شوید
