مهندسی گردشگری در عصر کرونا

محمد محب‌خدایی- معاون سابق گردشگری

شرایط صنعت گردشگری به‌شدت نگران‌کننده است.فعالان، دانش‌آموختگان و سرمایه‌گذاران حوزه گردشگری همگی سر در گم شده‌اند و برای گذر از این شرایط، مباحث متعدد بیان می‌کنند. کرونا همانند زلزله و سیل آموخته‌هایی برای ما به همراه داشت که ضرورت تغییر در نگرش و روش‌های برنامه‌ریزی و مدیریت صنعت گردشگری را الزامی کرده است. کرونا یادآوری می‌کند که همگی به یکدیگر وابسته و متصل هستیم و هر آنچه بر یک انسان اثر می‌گذرد، می‌تواند دیگری را نیز متاثر کند. کرونا یادآوری می‌کند که خطوط مرزی تعیین‌شده نیز ارزش زیادی ندارند؛ چون ویروس نیازی به پاسپورت برای عبور از مرزها ندارد.
بیماری قرن علاوه بر یادآوری اهمیت خانه و خانواده، متذکر شده است که شرایط حاد چگونه می‌تواند تبدیل به پایان یا آغاز دوباره شود. این یادآوری به‌معنای آن است که صنعت گردشگری با بینش و تفکرات گذشته به آخر خط رسیده و باید با مهندسی گردشگری، زوایای پنهان این صنعت را بازشناسی کرد و فصل نوین در صنعت گردشگری گشود.
با این تعریف، شاید این سؤال ایجاد شود که مهندسی گردشگری چیست؟ دانش مهندسی امروز به‌عنوان یک مکمل به سایر دانش‌ها و بخش‌ها تسری یافته است. زمانی که یک موضوع با دانش مهندسی بررسی شود، بینش یک بعدی به موضوعات، به‌دلیل داشتن هندسه به بینش چندبعدی تبدیل ‌و از زوایای دیگر می‌توان نسبت به نگرش مفید دست یافت.
صنعت گردشگری در این دیدگاه، به‌عنوان یک مولد، کاتالیزور و شتاب‌دهنده در سایر صنایع یا فعالیت‌های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و... جریان‌های متعدد ایجاد می‌کند که کمترین نتیجه آن سفر است و جریان سفر قابل لمس و عینی است. با دیدگاه مهندسی گردشگری نباید متدلوژی گردشگری در سفر و تفریح خلاصه شود؛ چون در صنعت گردشگری صدها محصول وجود دارد که تولید‌کننده اولیه آنها سایر بخش‌ها هستند.
در عصر حاضر که به عصر کرونا شهرت یافته است، ارائه بسیاری از محصولات در شرایط فعلی دچار تغییرات اساسی شده است؛ بنابراین ارائه این محصولات در قالب عرضه محصولات گردشگری نیز باید با روش‌های نوین صورت بگیرد. در این مسیر، آژانس‌های گردشگری کشور به‌عنوان اتاق فکر اصلی عرضه محصولات گردشگری باید خود را به دانش نوین تجهیز کنند. همانطور که در گذشته سایر بخش‌ها احساس می‌کردند با ارائه محصولات خود در قالب محصولات گردشگری به رشد اقتصادی بیشتری دست می‌یابند؛ لذا این فرایند مجددا باید با روش‌های نوینی که دفاتر خدمات مسافرتی ایجاد می‌کنند، احساس شود. آژانس‌های خدمات مسافرتی ایران امروز می‌توانند با ایجاد دپارتمان صادرات درون مجموعه‌های خود نسبت به ایجاد فرایند صادرات چمدانی سایر تولیدات با بهره‌گیری از ظرفیت ایرانیان مقیم خارج از کشور در جهت همراهی با تولیدات صنایع تولیدی فعال شوند و گام بزرگی در جهش تولید ایجاد کنند. یا آنکه همزمان با ایجاد دپارتمان تبلیغات و بازاریابی فضایی قوی در حوزه مجازی برای احیای محصولات گردشگری تجاری، آموزشی و گردشگری سلامت و تندرستی و... اقدام زیربنایی کنند. حتی می‌توان با بررسی‌های بیشتر با ظرفیت مهندسی گردشگری در جهت احیای شریان اقتصادی کشور گام‌های زیربنایی برداشت.