قدردانی شورای شهر از شهردار

دکتر گیتی اعتماد|طراح شهری:

درست از همان نخستین روزهایی که آقای نجفی به‌عنوان یکی از گزینه‌های شهرداری تهران مطرح شد، من و بسیاری از کارشناسان شهری، امید زیادی به موفقیت او در جایگاه شهرداری نداشتیم چراکه ساختار شهرداری چنین اجازه‌ای به مدیرانی مانند آقای نجفی برای اجرای‌ طرح‌ها و برنامه‌های اصولی و درست نمی‌دهد؛ اگرچه من از زمانی که آقای نجفی به‌عنوان یکی از وزرای دولت آقای خاتمی مشغول به‌کار شد، دیدگاه مثبت و قابل احترامی نسبت به او و عملکردش داشتم. حضور او در شهرداری تهران اما برای شهر چندان امید بخش نبود.
اما با گذشت تقریبا 8‌ماه از فعالیت او در مقام شهردار، بسیار خوشحالم که بگویم، اقداماتش بسیار اثرگذار و قابل‌قبول بود. او در همین زمان کوتاه تلاش گسترده‌ای را برای مبارزه با فساد آغاز کرد و توانست در همان ماه‌های اول، گامی جدی برای سالم‌سازی شهرداری تهران بردارد. در واقع این اقدام او الگویی مناسب در اختیار همه شهرداری‌های کشور گذاشت.
روز گذشته شورای شهر اقدامی مناسب انجام داد. شورای شهر به‌رغم آگاهی از بیماری وی، مزد زحمات چند ماهه او را داد. دوباره به او اعتماد و با استعفایش مخالفت کرد. این به‌معنای قدردانی از مدیری است که فسادستیز است و در تلاش ارزشمند برای مبارزه با فساد سازمان یافته‌است که در نهادهای مختلف وجود دارد. اقدام روز گذشته شورای شهر بسیار امیدبخش بود و جای آن دارد تا بسیاری از سازمان‌ها و نهادهایی که قصد مبارزه با فساد را دارند، با الگوبرداری از شهرداری، تلاش‌های مناسبی در این زمینه انجام دهند و حتی در اقدامی رو به جلو از تصمیم شورای شهر حمایت کنند.
فارغ از نگاه قدرشناسانه شورای شهر نسبت به شهردار سالم و اخلاق‌مدار، باید چند نکته را مورد توجه قرار داد. واقعیت این است که نهاد شهرداری تهران نیاز اساسی و جدی به یک خانه تکانی دارد. خانه‌ تکانی در تمامی ارکان و اهداف و از پایین به بالا. شورای شهر در کنار حمایت جدی از فساد ستیزی و شفافیتی که دکتر نجفی مطرح کرده‌اند، نیازمند ایجاد بسترهای مناسب برای اداره شهر تهران است. کار اساسی شورای شهر ایجاد درآمدهای پایدار شهری است؛ هر چند این اتفاق یک شبه رخ نمی‌دهد و نیازمند حرکت تدریجی است. شورای شهر برای آن چیزی که آقای نجفی گفته‌؛ یعنی «حرکت سریع شهر به سمت توسعه» نیازمند چابک‌سازی است. دستگاه عریض و طویل شهرداری چه در بخش ستادی و شهرداری مرکز و چه در مناطق نیازمند بازنگری جدی است. در طول مدیریت‌های گذشته شهرداری با استفاده از الگوی مدیریت اتوبوسی محلی برای اشتغال افراد گوناگون بوده‌است. مدیران مختلف در سازمان‌ها و مناطق مختلف با استفاده از مدیریت اتوبوسی تلاش کردند بیش از پیش بر بدنه شهرداری بیفزایند و به جای آنکه این نهاد را توانمند کنند، با استخدام‌های گسترده، این نهاد را گسترش دادند تا جایی که امروزه شهرداری کمتر توان اجرایی سریع و تحرک پایینی دارد.
نکته دیگر که نیازمند توجه جدی شورای شهر و شهرداری است، حوزه وظایف این نهاد است. سال‌هاست شهرداری تهران از وظایف ذاتی خود فاصله گرفته و به جای خدمات رسانی به مردم و اداره شهر، به وظایف دیگری می‌پردازد. بودجه‌های کلان و گسترده‌ای صرف اموری می‌شود که با وظایف ذاتی شهرداری هیچ ارتباطی ندارد. شورای شهر و شهرداری بعد از جلسه دیروز، نیازمند تحرک تازه‌ای به این سمت و سو است.
باید امیدوار بود که همانطور که شورای شهر قدردان زحمات آقای نجفی است، بازنگری گسترده‌ای در شهر داشته‌باشد و تهران نیازمند تحرک تازه‌است. ماجرای استعفای شهردار تهران از امروز به پایان رسیده و مدیران شهری باید به فکر خدمات رسانی بیشتر باشند.