بزن بر طبل بی‌عاری که آن هم عالمی داره...
لب‌خوانی ترانه، جزوی جدانشدنی از سینمای فارسی
حسین عصاران
شاید بتوان شنیده‌شدن ترانه «گنج قارون» (با مطلع «آقا خودش خوب می‌دونه») در آذر1344 در سکانس مجلس آبگوشت‌خوری فیلم «گنج قارون» را نمونه شاخص ترانه‌های لب‌خوانی شده در سینمای موسوم به فیلمفارسی طی قرن پسِ‌پشت دانست. اما آنچه از بررسی تاریخ سینمای ایران برمی‌آید، نشانگر بهره‌مندی گسترده و پرشمار آن دراستفاده از لب‌خوانی ترانه -به‌عنوان مؤلفه‌ای ثابت و جذابیت‌ساز- به ویژه در دهه‌های30 و 40 است که طی آن یکی از نقش‌های اصلی و یا شخصیتی در نقش خواننده، با لب‌خوانی ترانه‌ای از پیش ضبط‌شده، جدا از ایجاد جذابیت برای مخاطبان، تنوعی نیز به روایت فیلم می‌بخشد. در این میان با تمرکز روی کارنامه و شیوه کار جعفر پورهاشمی (به‌عنوان چهره شاخص اینگونه از ترانه‌سازی، با تخصص و مهارتی بی‌نظیر در ساخت همزمان کلام و ملودی متناسب با لحظه‌های مختلف قصه فیلم) می‌توان به برآوردی ملموس از این بحث رسید؛ بنابه اطلاعات کتاب «فیلمشناخت ایران» (کار عباس بهارلو) در بازه زمانی 1336 تا 1350 نام جعفر پورهاشمی در عنوان‌بندی 127فیلم آمده که با درنظرگرفتن دست‌کم 2 یا 3 ترانه در هر فیلم، می‌توان به کیفیت بهره‌گیری سینمای ایران از «ترانه» پی برد؛ روندی که در سال‌های میانه دهه 50 با متداول‌شدن استفاده از ترانه روی فیلم، شکل و فرمی دیگرگونه پیدا کرد.
در همینه زمینه :