آبان مرگبار و دودآلود

 سیدمحمد فخار- خبرنگار

آشنای مرگ‌آور به آسمان ایران بازگشت. این‌بار ولی در بدترین شرایط به ایران بازگشت تا هفته آخر مهر را به بدترین دهه برای تنفس 45میلیون شهروند شهرهای بزرگ کشور تبدیل کند. این البته همه بلایی نیست که قرار است با آلودگی هوا سد راه نفس شهروندان شود. چون آبان سخت و نفسگیر هم در پیش است.
تحلیل پیش‌بینی‌های سایت جهانی هواشناسی نشان می‌دهد که در دهه نخست آبان ناپایداری چشمگیر و طولانی‌مدت برای شهرهای تهران، کرج، اهواز، اصفهان، شیراز، اراک و مشهد رخ نمی‌دهد و باید منتظر یکی از سنگین‌ترین موج‌های آلودگی هوا در ایران طی سال‌های اخیر بود. مرگ‌آورترین دوره پیش از این، مربوط به آذر و دی94 بود که 22روز متوالی آلودگی هوا در 3کلانشهر کشور رخ داد. سازمان هواشناسی کشور نیز نسبت به افزایش آلاینده‌های جوی در استان‌های تهران و البرز تا ۲۸مهرماه هشدار داد و توصیه کرد از تردد غیرضروری در سطح شهر به‌ویژه برای کودکان، افراد مسن و بیماران تنفسی و قلبی خودداری شود. تحلیل‌ها و مقایسه‌های بلندمدت نیز نشان می‌دهد، ‌ماه آبان و آذر امسال، کم‌بارش‌ترین ماه‌های قرن اخیر خواهند بود. گره خوردن کیفیت هوای شهرهای بزرگ کشور به باد و باران از یکسو و افزایش مرگ‌های کرونایی از سوی دیگر سبب می‌شود که ادامه فصل پاییز به‌ویژه در‌ماه آبان سخت و سخت‌تر شود.

بحران برای گروه‌های حساس
در دوره‌های متوالی آلودگی هوا یکی از خطرناک‌ترین شرایط تنفسی برای گروه‌های حساس رقم می‌خورد. زنان باردار،  سالمندان و به‌ویژه بیماران قلبی ریوی که این روزها درگیر خطر ابتلا به کرونا هستند، با رسیدن شاخص کیفیت هوا به عدد100 وارد شرایط بحرانی می‌شوند.
طی سال‌های اخیر، هربار که دوره‌های طولانی‌مدت آلودگی هوا آغاز شد، بیمارستان‌های تخصصی ریه با کمبود دستگاه‌های تنفسی مواجه شدند. امسال اما شرایط حادتر از هر زمان دیگر است. ویروس کرونا موجب شده تجهیزات و تخت‌های بیمارستانی همه اشغال باشند و امکانات به بیماران ریوی دیگر نرسد. از سویی در 4کلانشهر تهران، کرج، اهواز و اراک از 20مهرماه وضعیت آلودگی هوا برای گروه‌های حساس ناسالم شده است. این یعنی در شهری نظیر تهران که روزانه 1800تن آلودگی هوا تولید می‌شود، در یک هفته متوالی، 12هزار تن گازهای سمی و ذرات مرگ‌آور حبس شوند. در کلانشهرهای دیگر کشور هم وضع بهتر نیست اما هنوز هیچ اندازه‌گیری دقیقی از تولید روزانه منابع آلاینده صورت نگرفته تا مشخص شود هوا برای مردمان کلانشهرها چه اندازه آلوده است و آنها مجبور به تنفس چند تن گاز سمی و ذرات مرگ‌آور در هوای آلوده هستند.