آینده قیمت مرغ

قیمت مرغ گرم در فروشگاه‌های تهران به 26هزار تومان در هر کیلوگرم رسیده است. افزایش قیمت نهاده‌های دام و طیور از ابتدای امسال با افزایش هزینه تولید مرغ، تخم‌مرغ و گوشت قرمز، قیمت این محصولات را در بازار با رشد قابل ملاحظه‌ای مواجه کرده و به‌رغم وعده‌هایی که شهریورماه مبنی بر عرضه نهاده‌ها با قیمت مصوب از سوی مسئولان مطرح شد، شرایط بازار مصرف همچنان همان است که بود تا جایی که در روزهای اخیر فاصله نرخ مصوب مرغ تا قیمت بازار به 10هزار تومان رسیده است. با برومند چهارآیین، رئیس سابق اتحادیه سراسری مرغداران و رئیس هیأت مدیره شرکت تعاونی مادرتخصصی توسعه صنعت طیور کشور در این زمینه گفت‌وگو کردیم.

دلیل صعود قیمت مرغ به بیش از 26هزار تومان چیست؟
چند موضوع در این زمینه مطرح است که در مجموع این سرنوشت را برای تولید رقم زده است، کمبود نهاده‌ها که انکارناپذیر است. البته نهاده به میزان کافی تا پایان مهرماه وارد کشور شده اما ترخیص آنها از بنادر به مشکل خورده است. دولت بعد از سختگیری‌های ابتدای سال، اعلام کرد که نهاده‌ها را به هر صورت ممکن ترخیص کنید و ما بعدا ارز شما را برمی‌گردانیم اما واردکننده‌ها به‌دلیل عدم‌اطمینان از تامین ارز 4هزارو200تومانی به این پیشنهاد تن ندادند و الان هنوز مقدار زیادی از سویا و ذرت وارداتی در بنادر رسوب کرده است. اما نکته دیگری که اهمیت آن کمتر از نهاده‌ها نیست، دخالت دولت در این بازار است. بازار مرغ در کشور با توجه به اینکه تعداد زیادی تولید‌کننده در آن حضور دارند و روزانه حدود 7هزار تن گوشت مرغ در کشور تولید و مصرف می‌شود کاملا بازاری رقابتی است. در 150سال اخیر هیچ نظریه و نظریه‌پرداز اقتصادی وجود نداشته که دخالت دولت در بازارهای رقابتی را تأیید کرده باشد. معلوم نیست چند سال دیگر باید بگذرد تا دولتمردان ما بپذیرند هرزمان در بازارهای رقابتی دخالت کرده‌اند هم بازار را خراب کرده‌اند و هم خودشان را. تصمیم‌هایی گرفته می‌شود که مطابق با روند بازار نیست و مردم کاملا متوجه هستند که تفاوت قیمت کالاها در بازار با قیمت مصوب آنها چقدر است. این عامل در سال‌های اخیر تأثیر مخرب زیادی بر بازار داشته است.
یعنی هم نهاده‌ها با قیمت آزاد عرضه شود و هم تولیدات؟
خواسته ما همین است. ما معتقدیم ارز 4هزار و 200تومانی نه خیرش به تولیدکننده رسیده و نه به مصرف کننده. الان قیمت مرغ در بازار به 27 و 28هزار تومان رسیده و این موضوع را همکاران ما پیش‌بینی کرده بودند که به آبان نرسیده قیمت مرغ به همین حدود خواهد رسید اما متأسفانه کارگروه تنظیم بازار دوباره هفته گذشته جلسه گذاشتند و باز قیمت غیرواقعی 13هزارو700تومان را برای مرغ زنده تعیین کردند. قیمت عرضه در بازار معمولا 5 تا 6هزارتومان بیشتر از این یعنی حدود 19هزار تومان خواهد بود. درحالی‌که الان قیمت تمام‌شده مرغ تولیدی درب واحدهای مرغداری مشروط به تامین 50درصد نهاده‌ها به‌صورت دولتی 17هزارو700تومان است. درخواست ما این است که ارز دولتی حذف و مابه‌التفاوت آن به شیوه دیگری به اقشار آسیب‌پذیر که هدف حمایت دولت هستند، کمک شود چراکه روش کنونی جواب نداده است. از ابتدای سال97 بیش از 40میلیارد دلار برای کالاهای اساسی ارز اختصاص یافته اما بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد نفع این سیاست آنطور که مورد نظر دولت بوده به اقشار آسیب‌پذیر نرسیده است. اینکه یارانه اختصاصی در این زمینه به همه 80میلیون نفر با شرایط مالی بسیار متفاوت به یک میزان برسد، ظلم است. مابه‌التفاوت ارز دولتی و آزاد رقمی بالغ بر 100هزار میلیارد تومان می‌شود که این میزان می‌تواند فقط به 5دهک پایین جامعه اختصاص یابد.
این بحث پرداخت یارانه مرغ و تخم‌مرغ است که قبلا به هیأت دولت ارائه شده بود؟
در دولت خیر ولی در مجلس در این زمینه صحبت‌هایی شد و به‌نظر ما هم این شیوه عادلانه‌تر است. ما از 2سال پیش این درخواست را ارائه کردیم که این بازار آزاد و رقابتی شود و این مابه‌التفاوت در قالب یارانه نقدی ارائه شود. بهانه دولت این است که نمی‌توانیم این اقشار را شناسایی کنیم درحالی‌که این اقشار در یک روز قابل شناسایی هستند؛ کارمندانی که حقوق ثابت دارند، افرادی که تحت پوشش تامین اجتماعی و نهادهای حمایتی هستند، کارگرانی که بیمه هستند و حقوق تامین اجتماعی دریافت می‌کنند و دیگران هم به همین ترتیب قابل شناسایی هستند. اینکه دولت می‌گوید با این روش منزلت این افراد به خطر می‌افتد هم دلیل درستی نیست چون با شرایط کنونی اقتصاد کشور منزلت این افراد هر روز در حال پایمال شدن است. اگر دولت کالابرگ در اختیار این افراد قرار دهد‌، شان این افراد بهتر و بیشتر حفظ می‌شود و می‌توانند اقلام مورد نیاز را از فروشگاه‌های زنجیره‌ای که کالاهای غیرکوپنی هم ارائه می‌کنند، تهیه کنند. منزلت افراد زمانی به خطر می‌افتد که عده‌ای از سر ناچاری به ماشین توزیع مرغ در خیابان هجوم می‌آورند تا مرغ را ارزان‌تر تهیه کنند.
پس نظر شما معطوف به ارائه کالابرگ به جای پرداخت نقدی است؟
پرداخت نقدی تورم ایجاد می‌کند و شرایط را به سمت بدتر از این پیش می‌برد اما کالابرگ الکترونیک می‌تواند این مشکل را به‌طور کلی حل کند، اما دولت تاکنون این پیشنهاد را نپذیرفته و اینگونه استدلال می‌کند که این زنده کردن کوپن است. مگر در زمان جنگ که کوپن عرضه می‌شد چه اتفاقی افتاد جز اینکه اقشار آسیب‌پذیر توانستند مایحتاجشان را راحت‌تر تهیه کنند؟
مذاکرات مرغداران با دولت به چه نتیجه‌ای رسید؟
مرغداران چند روز قبل از جلسه اخیر ستاد تنظیم بازار در برابر وزارت صمت تجمع کردند و جلساتی با حضور نمایندگان وزارت صمت و وزارت جهاد و نمایندگان مرغداران تشکیل شد و تولیدکنندگان مشکلات خودشان را مطرح کردند اما دولت به همان سیاق قدیم گوش خود را بر مشکلات مطرح شده بست و دوباره یک قیمت غیرمنطقی برای مرغ تعیین کرد. در مجموع کمبود نهاده‌ها، دخالت‌های غیرکارشناسی و نابهنگام دولت در بازار رقابتی این سرنوشت را برای مرغ رقم زده است.
باتوجه به افزایش تقاضا، پیش‌بینی شما چیست؟
پیش‌بینی من این است که قیمت‌ مرغ زیر 25هزار تومان نخواهد آمد به این دلیل که شمار زیادی از تولیدکنندگان از برخوردهای تند و تیز دولت به بهانه گرانفروشی شکایت دارند و اگر زورشان نمی‌رسد حرفشان را به کرسی بنشانند، واحد تولید خود را تعطیل می‌کنند. تا زمانی که ثبات نسبی در بازار ایجاد شود و حاشیه سود و منفعت مشروع و عرفی هم قابل پیش‌بینی باشد. شمار زیادی از مرغداران ترجیح می‌دهند حداقل به‌طور موقت از چرخه تولید خارج شوند و خروج اینها به‌معنای کمبود عرضه خواهد بود. تا دولت در این سیاست تجدیدنظر اساسی نکند این تولیدکنندگان تولید را رها می‌کنند، بازار با کمبود مواجه می‌شود و قیمت افزایش خواهد یافت. پیش‌بینی ما این است که 10 تا 15درصد از تولیدکنندگان به‌طور موقت و اختیاری از چرخه تولید خارج می‌شوند که این به معنی کاهش 20هزار تنی تولید است.