جلد کتاب و مجله

سازمان‌های نشری که در دهه 1330 کار خود را آغاز کرده بودند، در دهه 1340 نیز خوش درخشیدند. «بنگاه ترجمه و نشر کتاب» را می‌توان نخستین ناشری دانست که شکل‌و‌شمایلی یک‌دست یا به تعبیری یونیفرم‌سازی در طراحی جلد کتاب را رایج کرد. مراحل تولید فنی کتاب (طراحی جلد، صفحه‌آرایی، ویرایش، نمایه‌سازی و...) برای نخستین‌بار به‌شکل نوین و منسجم در موسسه‌ انتشارات فرانکلین تهران انجام شد. فرانکلین برای نشر کتاب‌هایی در قطع جیبی در تیراژ بالا، «سازمان کتاب‌های جیبی» را سال 1339 تاسیس کرد. از طراحان جلد فرانکلین در این دهه می‌توان به پرویز کلانتری و محمدزمان زمانی  اشاره کرد. انتشارات «امیرکبیر» که از 1328 شروع به‌کار کرده بود، در این دهه فعالیت خود را گسترده‌تر کرد. عمده طرح جلدهای امیرکبیر توسط محمد بهرامی طراحی می‌شد. از دیگر ناشران فعال در این دهه می‌توان از «معرفت» و «نیل» نام برد. نوع نگرش ناشران و رقابت آن‌ها با یکدیگر، تاثیر مستقیمی در پیشرفت طراحی جلد کتاب داشت. مرتضی ممیز، فرشید مثقالی، نورالدین زرین‌کلک و... از طراحان شاخص جلد در این دهه بودند. طراحی جلد نشریه‌ها نیز با انتشار کتاب هفته و کارهای ممیز و تجربه‌های آیدین آغداشلو در نشریه فردوسی دگرگون شد.