زبان جهانی با لهجه بومی

  حافظ روحانی  

در پانزدهم آذر‌ماه سال 1343 بزرگ‌ترین تحول در بخش دیوان‌سالاری فرهنگی ایران جدید رخ می‌دهد و وزارت فرهنگ و هنر تأسیس و مهرداد پهلبد نخستین وزیر فرهنگ و هنر می‌شود. دوره وزارت او کمی کمتر از 14سال به درازا می‌کشد که هنوز یک رکورد است.
هر چند وزارت فرهنگ و هنر قرار است متولی فرهنگ و هنر باشد، اما انواع نهاد موازی با این نهاد در زمینه تولید و حمایت و نظارت بر بخش فرهنگ دخالت می‌کنند. 
چنانچه تأسیس خود وزارت فرهنگ و هنر هم نتیجه ادغام چندین اداره مختلف است و هم نتیجه تقسیم وظایف وزارت فرهنگ در قالب چند وزارتخانه دیگر. اما شاید اصلاحات اقتصادی در اوایل دهه1340 در قالب جریان موسوم به انقلاب سفید یکی از مهم‌ترین عوامل در تأسیس وزارت فرهنگ و هنر بود. از آن‌رو که دولت حالا درآمد مازادی داشت که می‌توانست صرف توسعه بخش فرهنگی و حمایت هنری کند.
تأسیس وزارت فرهنگ و هنر اما نقش کم‌و‌بیش مهمی در توسعه و گسترش هنر ایران داشت. شاید مهم‌ترین اقدام این نهاد حمایت از تأسیس نگارخانه‌های هنری بود که در آن زمان بیشتر با واژه تالار خوانده می‌شدند. 
جدا از این اما سیاست‌های دوره پهلوی دوم بر حمایت از نوعی هنر بود که قرار بود به زبان جهانی سخن بگوید اما واجد کیفیت‌های هنر ایران باشد. شاید جریان «سقاخانه» را بتوان نمونه موفقی از این باور درنظر گرفت؛ جریانی که بعدتر هم بسیار مورد توجه و حمایت نهادهای دولتی قرار گرفت. زبان جهانی و لهجه بومی شاید هنوز هم مهم‌ترین میراث باقیمانده از وزارت فرهنگ و هنر باشد.