کلمات اکبر رادی و نقش حسین زنده‎رودی

  مهرداد رهسپار   

سازمان انتشارات طرفه که اعضای آن را احمدرضا احمدی، اسماعیل نوری علاء، نادر ابراهیمی، مهرداد صمدی و محمدعلی سپانلو تشکیل می‌دهند، از سال1342 فعالیت خود را آغاز می‎کند. این حلقه ادبی تصمیم دارد که برخی آثار نویسندگان جوان را منتشر کند. نمایشنامه «افول» از اکبر رادی یکی از این آثار است. سال1343، چاپ اول این نمایشنامه را سازمان انتشارات طرفه منتشر می‎کند. روی جلد نمایشنامه، اثری چشم‎نواز از حسین زنده‎رودی چاپ می‎شود. زنده‎رودی که پیش از این در سال1342 تابلویی به نام «روزنه آبی» کشیده است، این بار پیوندی دیگر با نمایشنامه دوست خود اکبر رادی برقرار می‎کند. هنگامی که کتاب منتشر می‎شود، حسین زنده‎رودی برای سفر به ایتالیا رفته است. اکبر رادی در 22بهمن1343 از تهران نامه‎ای برای زنده‎رودی می‎نویسد که گلایه‎ از بی‎توجهی اهل هنر به نمایشنامه افول است؛ «راجع به افول بگویم. در این‎جا هنوز سکوت برقرار است. فقط در گوشه و کنار چند نفری زمزمه‎هایی می‎کنند. گاهی فکر می‎کنم آیا محیط در برافراشتن یا به خفقان آوردن یک آدم چقدر می‎تواند موثر باشد. با وجود این حقیقت را بخواهی زیاد به روی خودم نمی‎آورم. بگذریم از این حرف‎ها. این دیگر به ما مربوط نیست. آن‎چه به ما مربوط است کاری است که باید بکنیم.» رادی در همین نامه به زنده‎رودی خبر می‎دهد که اداره هنرهای زیبا می‎خواسته برخی نمایشنامه‎های ایرانی را اجرا کند، اما تعدادی را به بهانه کمبود بودجه سانسور کرده، از جمله روزنه آبی.(به نقل از نامه‎های اکبر رادی به کوشش حمیده‎بانو عنقا، انتشارات نشانه،1395).