سرگردانی برای یک گوشه جای ‌پارک

پریسا امیرقاسم‌خانی- خبر‌نگار

خودروها تهران را خفه کرده‌اند. خودرو؛ وسیله‌ای که اگرچه قرار بوده در خدمت انسان باشد، اما اکنون در کنار همه مزایایش، صدها مشکل دیگر هم به‌وجود آورده است. به قول برخی، «ماشین نداشتن یک‌دردسره و داشتن صدتا دردسر!» جدا از آنکه این روزها قیمت خودرو سر به فلک می‌زند، هزینه‌های سنگین نگهداری و یافتن جای پارک برای آن در شهر درندشتی همچون تهران هم، دغدغه و دردسری بس بزرگ به‌حساب می‌آید. برای همین است که برخی می‌گویند «این روزها پیدا کردن یک‌لقمه جای پارک! از یک‌لقمه نان سخت‌تر است.» این در شرایطی است که روزبه‌روز تعداد خودروها افزایش پیدا می‌کند و حجم جای پارک‌ها کمتر. به این خاطر، رانندگان در خیلی از محله‌ها باید آنقدر دور دور و این کوچه و آن کوچه کنند تا یک‌جای پارک نصیب‌شان شود؛ تازه اگر موقع برگشت، قبض جریمه زیر برف‌پاکن، اعصاب خردی‌شان را چندبرابر نکند.
از سال91 تا‌کنون بیش از 40هزار کسر پارکینگ بر شهر تهران تحمیل شده است. اگر بخواهیم این میزان را با کسر پارکینگ‌های انباشته‌شده ناشی از ساخت‌وسازهای پیش از طرح تفصیلی تهران درنظر بگیریم با آماری بسیار بیش از رقم ذکرشده مواجه خواهیم شد. معضل کسر پارکینگ به طرز ملموس‌تری خود را در بافت‌های فرسوده شهر نمایان می‌کند به‌گونه‌ای که براساس برآوردهای انجام‌شده سال‌های اخیر، قریب به 40درصد از واحدهای تولیدشده در بافت فرسوده کسر پارکینگ دارند. امین مومیوند، دبیر کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران، در این‌باره می‌گوید: «در طرح جامع و تفصیلی شهر تهران الزام به تامین پارکینگ در تمامی ساخت‌وسازها وجود دارد. در این طرح آمده، حتی اگر برای یک واحد ساختمانی نتوان پارکینگ ایجاد کرد، صاحب ملک ملزم است در شعاع 250متری آن پارکینگ تامین کند.» او ادامه می‌دهد: ولی با توجه به ناهمخوانی ضابطه قیدشده در طرح تفصیلی با واقعیت‌های شهر تهران، طی سال‌های 91 تا 93 شهرداری‌های مناطق 22گانه با اخذ تعهد به تامین پارکینگ در شعاع 250متری از مالکین، اقدام به صدور پروانه کردند که این اتفاق منجر به تحمیل حدود 8هزار کسر پارکینگ در پایتخت شد. او ادامه می‌دهد: شورای شهر چهارم همه کسر پارکینگ‌ها را به رسمیت شناخت و اعلام کرد که به ازای هر کسر پارکینگ، هزینه‌ای پرداخت شود تا مدیریت شهری بتواند برای ایجاد پارکینگ در شهر از آن هزینه استفاده کند، ولی سال96، طی بررسی‌های انجام‌شده، متوجه شدیم عوارض حدود 4400مورد از کسر پارکینگ‌ها وصول شده، ولی صرف احداث پارکینگ نشده است. به همین منظور، شورای شهر پنجم در سال97 مصوب کرد عوارض کسر پارکینگ فقط باید برای محدوده‌های خاص لحاظ شود که امکان ایجاد پارکینگ را ندارند و مقرر شد عوارض مربوطه صرفا به مصرف احداث پارکینگ‌های محله‌ای اختصاص پیدا کند. مومیوند می‌افزاید: از سال97 تا مرداد امسال میزان 530میلیارد تومان عوارض کسر پارکینگ دریافت شده است، درحالی‌که پیش‌بینی شده بود تا پایان سال99 میزان 450میلیارد تومان عوارض کسر پارکینگ دریافت می‌شود، ولی، براساس آخرین گزارش‌ها، هنوز حساب اختصاصی برای عوارض کسر پارکینگ در شهرداری ایجاد نشده است. دلیلش هم این است که شهرداری تهران با کمبود بودجه مواجه است و از عوارض کسر پارکینگ برای نگهداشت شهر استفاده کرده است.  دبیر کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران درباره امکان استفاده از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در تامین و کسر پارکینگ به‌ویژه در محدوده‌های مرکزی و میدانگاه‌های شهر تهران گفت: کمیسیون ماده5 شهر تهران در قالب 3مصوبه 436، 502 و 575 تلاش داشت با تسهیلاتی، ازجمله امکان بهره‌برداری تجاری از طبقات همکف وتالار در طبقه انتهایی، تمایل و رقبت در بخش خصوصی به‌منظور ورود به سرمایه‌گذاری در حوزه احداث پارکینگ را ایجاد کند، اما چون سازمان ثبت اسناد قائل به صدور سند تفکیکی برای املاکی که دارای کاربری‌های مازاد بر پارکینگ هستند نیست، این کار عملا با شکست روبه‌رو شد، زیرا صرفه اقتصادی برای بخش خصوصی نداشت. البته به‌تازگی شهرداری تهران تفاهمنامه‌ای با رئیس سازمان ثبت اسناد امضا کرده است، ولی تا امروز منجر به ثبت و صدور یک سند تفکیکی نشده است.

بافت‌های فرسوده  در انتظار 3 پارکینگ بزرگ
 در بافت فرسوده مشکل پارکینگ بیشتر وجود دارد . به همین خاطر شورای شهر پنجم سال 97 و 98 مصوب کرد سالانه میزان 55میلیارد و سال99 میزان 71میلیارد و 500میلیون تومان برای تامین کسر پارکینگ در بافت فرسوده لحاظ شود. مبلغ 30میلیارد تومان هم سازمان نوسازی برای احداث پارکینگ در محلات بافت‌های فرسوده اختصاص داد که در کل حدود 200میلیارد تومان می‌شد، ولی، براساس آخرین گزارش‌ها از معاونت فنی عمرانی، 3پروژه پارکینگ امیرکبیر در منطقه14، پارکینگ شهید مینابی در منطقه15 و پارکینگ شهید باقری در منطقه18 در حال احداث است که درمجموع 1400ظرفیت دارد. پیشرفت پارکینگ امیرکبیر 60درصد، شهید مینابی 50درصد و شهید باقری 10درصد بوده است و عملا هیچ‌کدام به بهره‌برداری نرسیده‌اند.