گشتی در بازار مرغ و تخم‌مرغ، میان خریداران و فروشنده‌ها
مرغ روی قیمتش نمی‌ماند
بررسی‌ها نشان می‌دهد که میان قیمت نهایی و قیمت مصوب تخم‌مرغ و مرغ هنوز فاصله قابل توجهی وجود دارد
نورا عباسی ـ روزنامه‌نگار
تا همین چند سال پیش، تخم‌مرغ به‌عنوان غذای مجردها معروف بود؛ غذایی که طبخ آن زحمتی نداشت و از طرف دیگر با حساب و کتاب‌های یک زندگی مجردی هماهنگ بود. در مقابل داستان مرغ کمی تفاوت داشت، مرغ که در دهه 60تنها در مهمانی‌ها نمایان می‌شد، در گذر زمان به‌عنوان بازیگر اصلی سفره اکثر ایرانی‌ها نقش‌آفرینی را برعهده گرفت. هر چند داستان گرانی مرغ و تخم‌مرغ هر از گاهی زندگی طبقات پایین جامعه را دگرگون می‌کرد و خاطرات زیادی از صف‌های مرغ در دهه اخیر وجود دارد اما این روزها گرانی این دو محصول منجر به حذف آنها از سبدغذایی برخی خانوارها شده است. این روزها بازار مرغ و تخم‌مرغ با نوسان کم‌سابقه در نرخ، مشکلات تولید و عرضه به بازار مصرف مواجه است و تفاوت قیمت مصوب با قیمتی که مرغ و تخم‌مرغ در بازار به فروش می‌رسد، به تنهایی می‌تواند، آشفتگی این بازار را روایت کند. تخم‌مرغ به‌دلیل گران‌شدن قیمت نهاده‌ها و مرغ نیز تحت‌تأثیر۲ عامل گرانی نهاده‌ها و مقرون به‌صرفه‌نبودن جوجه‌ریزی- به‌دلیل کاهش تقاضای مرغ در دوران شیوع کرونا- با روند صعودی در عرصه قیمت مواجه شده‌اند.
روایت قیمت نهایی و مصوب با فاصله‌گذاری
تفاوت قیمت نهایی با نرخ مصوب تخم‌مرغ موجب شد تا ستاد تنظیم بازار کشور وارد میدان شود. براساس اعلام دبیر ستاد تنظیم بازار کشور در هشتمین روز مهرماه، مقرر شد تخم‌مرغ ۳۰ عددی بسته‌بندی شناسنامه‌دار دارای زنجیره سرد حداکثر ۳۱ هزار تومان، تخم‌مرغ ۲۰ عددی ۲۲ هزار تومان، تخم‌مرغ ۱۵ عددی ۱۸ هزار تومان، تخم‌مرغ ۹ عددی ۱۱ هزار تومان و تخم‌مرغ ۶ عددی ۷ هزار تومان عرضه شود؛ قیمت‌هایی که به‌عنوان سقف قیمت مشخص شدند.
همچنین براساس مصوبات ستاد، اعلام شده بود که هزینه خرده‌فروشی برای واحدهای فروشگاه‌های زنجیره‌ای حداکثر برای ۳۰ عددی، ۲ هزار تومان و ذیل همین قیمت تعیینی خواهد بود، برای تخم‌مرغ ۲۰ عددی سهم فروشگاه‌های زنجیره‌ای ۱۵۰۰ تومان، برای ۱۵ عددی ۱۰۰۰ تومان، برای ۹ عددی ۶۰۰ تومان و برای ۶ عددی نیز ۴۰۰ تومان است.
هر چند این قیمت‌ها تصویب شد اما باز هم به مرحله اجرا نرسید؛ چرا که تخم‌مرغ 20عددی در فروشگاه‌های زنجیره‌ای با قیمت 31هزار و 500تومان به فروش می‌رسد و همچنین هم‌اکنون هر شانه تخم‌مرغ در خرده‌فروشی‌های سطح شهر تهران با قیمت ۳۵ تا ۳۸ هزار تومان عرضه می‌شود.
بازار مرغ نیز داستانی آشفته‌تر از تخم‌مرغ را روایت می‌کند. طبق مصوبه ستاد تنظیم بازار کشور که تیرماه صادر شد، مرغ گرم آماده پخت باید با قیمت ۱۵ هزار تومان به‌دست مصرف‌کننده برسد اما در ماه‌های اخیر به دلایلی که در ابتدای مطلب به آن اشاره شد، شاهد تفاوت قیمت نهایی با قیمت مصوب بودیم.
براساس گفته عظیم حجت، عضو هیأت مدیره اتحادیه مرغداران گوشتی به باشگاه خبرنگاران جوان، متوسط نرخ هر کیلو مرغ زنده(در تاریخ 11مهر)در مرغداری۱۲ هزار و ۹۰۰ تا ۱۳ هزار تومان و مرغ آماده به طبخ در خرده‌فروشی ۱۷ هزار و ۵۰۰ تا ۱۹ هزار تومان است.
براساس گفته او، نرخ واقعی هر کیلو مرغ زنده ۱۷ تا ۱۸ هزار تومان و مرغ گرم ۲۳ تا ۲۵ هزار تومان است و مرغداران در فروش هر کیلو مرغ حدود ۴ هزار تومان ضرر می‌کنند.
با وجود این قیمت‌گذاری‌ها باید گفت که روز شنبه 12مهر ماه، مرغ در میدان میوه و تره‌بار بهمن مرکز فروش مرغ تهران با قیمت 18هزار و 500تومان از جانب مغازه‌دارها خریداری می‌شد و به قیمت حداقل 19هزار و 500تومان به‌دست مصرف‌کننده می‌رسید.
رویت مرغ و تخم‌مرغ با دهان باز
در سال‌های اخیر تغییرات قیمت به بخش جدانشدنی زندگی مردم ایران تبدیل شده است، دیگر بیان این جمله که «قیمت الان را بگویم یا الان؟» از بستر شوخی و طنازی عبور کرده و به‌عنوان یک واقعیت در زندگی روزمره‌مان جای گرفته است.
تغییر قیمت مرغ و تخم‌مرغ که هفتگی و روزانه مسیر صعود را طی کرد، تکرار داستان گرانی‌های سال‌های اخیر بود. مردم در این داستان چاره‌ای جز نظاره افزایش قیمت‌ها نداشتند و با دهانی باز از تعجب، دورشدن مرغ و تخم‌مرغ را از سبد خانوار مشاهده می‌کردند و می‌کنند.
مرتضی که در دوران بازنشستگی به سر می‌برد، همانند بسیاری از مردان متولد دهه 30، عادت به خرید عمده دارد. کمتر پیش می‌آید که برای خرید چند کالا به مغازه برود و ترجیحش این است که تا جای ممکن، مواد غذایی خانه را به شکل عمده خرید کند.
گرانی‌های اخیر موجب شده است تا این عادت خرید مرتضی با تغییراتی همراه شود؛ چرا که دیگر کیف پول او از پس هزینه خرید تعداد زیادی مرغ و چند شانه تخم‌مرغ بر نمی‌آید. او می‌گوید: «دیگر برایمان به‌صرفه نیست که تخم‌مرغ شانه‌ای بخرم یا چند مرغ را با هم خرید کنم و در یخچال بگذارم، قیمت‌ها آنقدر بالا رفته است که ترجیح می‌دهم تا جایی که می‌شود کمتر از مرغ و تخم‌مرغ استفاده کنم، البته این کار خیلی هم شدنی نیست و غذا را هر مدل که درست کنیم، بالاخره به مرغ یا تخم‌مرغ نیاز داریم. در هر صورت هر زمان که به تخم‌مرغ نیاز داشته باشیم، چند عدد از همان فروشگاه محل تهیه و مرغ هم کمتر خریداری می‌کنم».
این داستان برای زوجهای جوان کمی متفاوت است. مینا چندسالی از زندگی مشترکش می‌گذرد و شاغل است، می‌گوید: «میزان خرید موادغذایی برای ما که خیلی رفت‌وآمد نداریم و دو نفر هستیم، کمتر از یک خانواده پرجمعیت است. در این گرانی‌ها یک مقدار عادت غذایی‌هایمان را عوض کردیم اما در کل باید بگویم که هر بار که خرید می‌کنیم، پول بیشتر می‌دهیم اما اقلام کمتری به خانه می‌آوریم. در همین هفته‌های اخیر که در لیست خریدم مرغ و تخم‌مرغ بود، تغییر قیمت‌ها را به خوبی درک کردم».
محمد که مرغ و تخم‌مرغ را در کنار کره به‌عنوان کالاهای لاکچری معرفی می‌کند با طنازی خاص خودش توضیح می‌دهد: «الان اگر یک شانه تخم‌مرغ بخرم و به خانه بروم، باید حواسم باشد که همسایه و آشنایی من را نبیند چون تخم‌مرغ و مرغ حکم کالای لاکچری را دارند و همین هم برای همه به‌راحتی قابل تهیه نیست».
این پدر خانواده که از افزایش قیمت مرغ و تخم‌مرغ شاکی است، می‌گوید: «اگر قیمت‌ها ثابت می‌ماند باز می‌توانستیم فکری به حال شرایط زندگی‌مان بکنیم اما وقتی قیمت مرغ مدام گران‌تر می‌شود و قیمت تخم‌مرغ هم یک دفعه چند برابر شد، دیگر حساب و کتاب برای هزینه‌های زندگی فایده‌ای ندارد. برای من به‌عنوان فردی عادی اهمیت ندارد که به‌دنبال دلایل افزایش قیمت‌ها بروم، برای من مهم است که مسئولان درست مدیریت کنند و من به‌عنوان یک شهروند عادی در این گرانی حداقل توان خریدن تخم‌مرغ و درست کردن یک نیمرو حتی بدون کره را داشته باشم».
