ریزش نرخ بیکاری با کاهش مشارکت اقتصادی

 نرخ بیکاری کل کشور در تابستان امسال یک‌رقمی شده و با کاهش یک‌درصدی به 9.5درصد رسید، البته در شرایطی که نه‌تنها هیچ‌شغلی به موجودی اقتصاد اضافه نشده، بلکه 1.2میلیون نفر از شاغلان نیز حذف شده‌اند.
به گزارش همشهری، تازه‌ترین اطلاعات مرکز آمار ایران از تحولات بازار کار در تابستان 1399حاوی تصاویری از وضعیت نامساعد بازار کار کرونا‌زده است و از کاهش 3.1درصدی نرخ مشارکت اقتصادی در این فصل حکایت دارد. به‌عبارت بهتر، در تابستان امسال فقط 37.8درصد از جمعیت پانزده‌ساله و بیشتر کشور متقاضی حضور در بازار کار بوده‌اند و این میزان مشارکت 3.1درصد کمتر از تابستان سال گذشته است. براساس آمار، با این میزان کاهش در جمعیت فعال اقتصادی کشور، یک‌میلیون و 626هزار نفر از بازار کار حذف شده‌اند که از این تعداد یک‌میلیون و 209نفر شاغل و حدود 417هزار نفر بیکار بوده‌اند.

نمای بازار کار در تابستان 99
تازه‌ترین اطلاعات منتشر شده از تحولات بازار کار نشان می‌دهد: در تابستان سال‌جاری، در سایه تداوم شیوع کرونا و تنگناهای اقتصادی، جمعیت غیرفعال کشور افزایش و جمعیت فعال کشور (شاغل و بیکار) نسبت به فصل مشابه سال قبل با کاهش مواجه شده است. این تغییر، همزمان باعث شده به‌واسطه کاهش متقاضیان، نرخ بیکاری در گروه‌های مختلف کاهش پیدا کند، اما آثار آن بر میزان اشتغال به‌مراتب شدیدتر از آثار آن بر میزان بیکاری بوده است.
براساس آمارها، نرخ مشارکت اقتصادی در تابستان امسال نسبت به فصل مشابه سال قبل ۳. ۱ درصد کاهش یافته و درمجموع 41.8درصد از جمعیت پانزده‌ساله و بیشتر در کشور از نظر اقتصادی فعال بوده‌اند و در گروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفته‌اند. به‌واسطه ریزش 3.1درصدی نرخ مشارکت اقتصادی در کشور، جمعیت شاغلان پانزده‌‌ساله و بیشتر در این فصل با کاهش 1.2میلیون نفری به ۲۳ میلیون و ۵۴۲ هزار نفر رسیده است.
همزمان بررسی نرخ بیکاری افراد پانزده‌ساله و بیشتر در تابستان امسال نشان می‌دهد که ۹، ۵ درصد از جمعیت فعال کشور در دسته بیکاران قرار گرفته‌اند که نسبت به تابستان پارسال، یک درصد کمتر است و دلیل آن نیز همان کاهش نرخ مشارکت اقتصادی بوده است.

ریزش اشتغال خدماتی
بررسی اشتغال در بخش‌های عمده اقتصادی نشان می‌دهد: در تابستان امسال، تعداد شاغلان در هر 3 بخش عمده اقتصادی ایران دچار ریزش شده، اما در این میان بخش خدمات بیشترین و بخش صنعت کمترین ریزش را شاهد بوده است. براساس آمارهای رسمی، در این فصل بیش از 817هزار نفر از شاغلان بخش خدمات ایران شغل خود را از دست داده‌اند و این مسئله باعث شده سهم بخش خدمات از بازار کار ایران از 49.1درصد در تابستان 98به 48.1درصد در تابستان امسال نزول کند. همچنین بخش کشاورزی نیز در این فصل 246هزار نفر از شاغلان خود را از دست داده و سهم آن در بازار کار کشور با 0.5درصد کاهش نسبت به فصل مشابه سال قبل به 18.5درصد رسیده است. در این میان، بخش صنعت نیز 43.2هزار نفر از شاغلان خود را از دست داده اما به‌واسطه اینکه نسبت ریزش اشتغال در این بخش نسبت به 2 بخش خدمات و کشاورزی بسیار کمتر بوده، سهم بخش صنعت از بازار کار کشور با 1.4درصد افزایش به 33.4درصد رسیده است.

بیم و امید فارغ‌التحصیلان
در تابستان امسال نرخ بیکاری جوانان 15 تا 24ساله به ۲۳، ۱ درصد رسیده که نسبت به فصل مشابه سال قبل ۳ درصد کاهش نشان می‌دهد. این در حالی است که نرخ بیکاری کل کشور فقط یک درصد کاهش داشته و دلیل عمده آن نیز ریزش جمعیت فعال اقتصادی بوده است. از آمارها چنین برمی‌آید که در دوره کرونا، 2 سناریو محتمل برای جوانان 15 تا 24ساله حاضر در بازار کار وجود داشته و آنها یا توانسته‌اند جاهای خالی ایجادشده در بازار کار کرونایی را تصاحب کنند و یا شرایط بدتری را تجربه کرده‌اند و تعداد بیشتری از آنها از بازار کار حذف شده‌اند. این 2 سناریو برای فارغ‌التحصیلان حاضر در بازار کار ایران نیز صدق می‌کند، چراکه نرخ بیکاری این جمعیت نیز در تابستان امسال 2.3درصد کاهش پیدا کرده است. البته به‌واسطه اینکه مرکز آمار ایران سهم فارغ‌التحصیلان را از بازار کار نیز منتشر می‌کند، راحت‌تر می‌توان سناریو محتمل برای این گروه را کشف کرد. براساس داده‌های مرکز آمار ایران، در تابستان امسال سهم فارغ‌التحصیلان آموزش عالی از جمعیت بیکاران 3.1درصد کم شده و در مقابل سهم این گروه از شاغلان کشور فقط 0.3درصد افت کرده است. به‌عبارت‌دیگر، در تابستان امسال و در شرایطی که نرخ بیکاری کل کشور یک درصد کاهش داشته، تعداد فارغ‌التحصیلان بیکار 3.1درصد کم شده و در وضعیتی که نرخ اشتغال کشور 2.4درصد کاهش پیدا کرده، سهم فارغ‌التحصیلان از اشتغال موجود فقط 0.3درصد افت کرده است، یعنی در دوره کرونا جمعیت فارغ‌التحصیلان آسیب کمتری از محدودیت‌های این بیماری متحمل شده و چه‌بسا توانسته است بخشی از اشتغال دیگر گروه‌ها را نیز تصاحب کند.